View source for સિગ્નેચર પોયમ્સ/છેલ્લો કટોરો – ઝવેરચંદ મેઘાણી

{{SetTitle}}
<poem>
<center><big><big>'''છેલ્લો કટોરો'''</big></big>
'''ઝવેરચંદ મેઘાણી'''
(ગોળમેજી પરિષદમાં જતી વેળા ગાંધીજીને!]
{{Block center|
છેલ્લો કટોરો ઝેરનો આ : પી જજો, બાપુ!
સાગર પીનારા! અંજલિ નવ ઢોળજો, બાપુ! 
{{Gap}}અણખૂટ વિશ્વાસે વહ્યુું જીવન તમારુંં
{{Gap}}ધૂર્તો–દગલબાજોે થકી પડિયું પનારૂં : 
{{Gap}}શત્રુ તણા ખોળે ઢળી સુખથી સૂનારું :
આ આખરી ઓશીકડે શિર સોંપવું, બાપુ!
કાપે ભલે ગર્દન : રિપુ-મન માપવું, બાપુ!
{{Gap}}સુર-અસુરના આ નવયુગી ઉદધિ-વલોણે,
{{Gap}}શી છે ગતાગમ રત્નના કામી જનોને?
{{Gap}}તું વિના, શંભુ! કોણ પીશે ઝેર દોણે! 
હૈયા લગી ગળવા ગરલ ઝટ જાઓ રે, બાપુ!
આ સૌમ્ય-રૌદ્ર! કરાલ કોમલ જાઓ, બાપુ! 
{{Gap}}કહેશે જગત : જોગી તણા શું જોગ ખૂટ્યા?
{{Gap}}દરિયા ગયા શોષાઈ? શું ઘન નીર ખૂટ્યાં? 
{{Gap}}શું આભ સૂરજ-ચંદ્રમાનાં તેલ ખૂટ્યાં?
દેખી અમારાં દુઃખ નવ અટકી જજો, બાપુ!
સહિયું ઘણું, સહીશું વધુ નવ થડકજો, બાપુ!
{{Gap}}ચાબૂક, જપ્તી, દંડ, ઠંડા મારના,
{{Gap}}જીવતાં કબ્રસ્તાન કારાગારનાં,
{{Gap}}થોડાઘણા છંટકાવ ગોળીબારના—
એ તે બધાંય જરી ગયાં, કોઠે પડ્યાં, બાપુ! 
ફૂલ સમાં અમ હૈડાં તમે લોઢે ઘડ્યાં, બાપુ! 
{{Gap}}શું થયું — ત્યાંથી ઢીંગલુ લાવો ન લાવો! 
{{Gap}}બોસા દઈશું — ભલે ખાલી હાથ આવો!
{{Gap}}રોપશું તારે કંઠ રસબસતી ભુજાઓ!
દુનિયા તણે મોંએ જરી જઈ આવજો, બાપુ! 
હમદર્દીના સંદેશડા દઈ આવો, બાપુ! 
{{Gap}}જગ મારશે મે’ણાં; ન આવ્યો આત્મજ્ઞાની! 
{{Gap}}ના’વ્યો ગુમાની – પોલ પોતાની પિછાની! 
{{Gap}}જગપ્રેમી જોયો! દાઝ દુનિયાની ન જાણી!
આજાર માનવ-જાત આકુલ થઈ રહી, બાપુ!
તારી તબીબી કાજ એ તલખી રહી, બાપુ! 
{{Gap}}જા, બાપ! માતા આખલાને નાથવાને,
{{Gap}}જા વિશ્વહત્યા ઉપરે જળ છાંટવાને,
{{Gap}}જા સાત સાગર પાર સેતુ બાંધવાને—
ઘનઘોર વનની વાટને અજવાળતો, બાપુ! 
વિકરાળ કેસરિયાળને પંપાળતો, બાપુ!
ચાલ્યો જજે! તુજ ભોમિયો ભગવાન છે, બાપુ!
છેલ્લો કટોરો ઝેરનો પી આવજે, બાપુ! 
}}
</poem>
<br>
{{HeaderNav2
|previous = ભોમિયા વિના – ઉમાશંકર જોશી
|next = પ્રાર્થના – સ્નેહરશ્મિ
}}