સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/રામમૂર્તિ/જીતે જી શહીદ

          ઉસરાતકો‘જનતા’મેંમેરેસાથબૈઠેહુએકુછમિત્રાદેશકીસમસ્યાઓંકોલેકરગર્મચર્ચાકરનેલગે. સરકારકેએકઅવકાશપ્રાપ્તઅધિકારીનેકહા : “સરકારકોસાફસાફકહદેનાચાહિયેકિબસ, યહીહોગા. જિતનાહીસમજાઈએ, પચડાબઢતાજાતાહૈ. મુસલમાનોંકોસમજાઈયે, ઈસદેશકોઅપનામાનિયે. નાગાલોગોંકોસમજાઈયે, ભારતમેંરહિયે. મદ્રાસિયોંકોસમજાઈયે, હિન્દીકોસ્વીકારકીજીયે... કિસકોકિસકોસમજાઈયેગા? મુશ્કિલયહહૈકિનેતાઓંમેંતાકતનહીંહૈ. વહશક્તિકેવલબંદૂકમેંહૈ!” સુનતાસુનતામૈંસોચનેલગા : બુદ્ધિકેકમજોરવ્યક્તિકોહંમેશાંબંદૂકસૂઝતીહૈ. વહખુદઉત્તરઢૂંઢનહીંપાતા, ઈસલિએહરપ્રશ્નકાઅંતિમઉત્તરબંદૂકમેંદેખતાહૈ. ક્યોંકિવહમાનલેતાહૈકિઉત્તરમિલેયાનમિલે, બંદૂકસેપ્રશ્નકર્તાતોખત્મહોતાહૈ. ઐસીહાલતમેંતાજ્જુબક્યાથાકિઉસઅધિકારીકીબાતેંસુનકરમેરેપાસબૈઠાએકયુવકબોલઉઠાથા : “ઈસમુલકમેંગદ્દારબહુતહૈંઔરગદ્દારીકીએકહીદવાહૈ — બંદૂક!” ઈસપરમૈંનેપૂછા : “આપકિન્હેંગદ્દારસમજતેહૈં? કુછનામબતાઈયેગા?” વહતમકકરબોલા : “ક્યોંનહીં? ગાંધીજીગદ્દાર — પાકિસ્તાનકોકરોડોંરૂપયેઉન્હોંનેદિલવાયે! નેહરુગદ્દાર — અપનીપ્રાઈમમિનિસ્ટરીકેલિયેદેશકાબટવારામાનલિયા! જયપ્રકાશગદ્દાર — ચીનકેહાથભારતકોબેચનેકેલિયેતૈયાર!...... કિતનાગિનાયેં, કૌનગદ્દારનહીં?” કલકે‘હીરો’કોઆજગદ્દારકહના, ઔરપૂરીઘૃણાકેસાથકહના, યહહમારેદેશપ્રેમકીકસૌટીબનગયીહૈ. માંગયહહૈકિબાતહમારીમરજીકીકહીજાય — ભલેહીહમારીમરજીસુબહકુછહોઔરશામકોકુછહોજાય. યહપરિસ્થિતિઘોરચિંતાકીહૈ. ઉસસેનિકલનેકેલિએજરૂરતગહરેચિંતનકીહૈ. લેકિનઈસવક્તચિંતનકા‘મૂડ’ કિસકાહૈ? મૂડબદલનેકાકામવેહીકરસકતેહૈંજોસ્વયંઅવિરોધીરહકર, લોક— પ્રિયતાકીપરવાહનકરતેહુએ, લોકહિતકીબાતકહસકેં, કામકરસકેં. ઐસેજીનેવાલેનયેજમાનેમેંજીતેજીશહીદમાનેજાયેંગે.