બાપુનાં પારણાં/માતા, તારો બેટડો આવે!

માતા, તારો બેટડો આવે!

[ગોળમેજીમાંથી પાછા આવ્યા ત્યારે, ઢાળ – શિવાજીને નીંદરૂ નાવે’]
માતા! તારો બેટડો આવે,
આશાહીન એકલો આવે.

જોજો! મારો બેટડો આવે,
સંદેશાઓ ખેપિયા લાવે.
જવાલામુખી એને કાળજે રે,
એની આંખમાં અમૃતધાર – ૫
એવો કોઈ માનવી આવે.
ભેળાં કાળનોતરાં લાવે–માતા૦

સૂતો રે હોય તો જાગજે સાયર!
ઘેર આવે પ્રાણાધાર;
હૈયે તારે બાંધ હિંડોળા,
મોભી મારો ખાય બે ઝોલા–માતા૦ ૧૦

ધૂળરોળાણાં એ મુખ માથે વીરા,
છાંટજે શીતળ છોળ;
પ્રેમથી પાહુલિયા ધોજે!
આછે આછે વાયરે લ્હેજે–માતા૦

તારા જેવાં એના આતમાનાં ગેબી
હિમ અગાધ ઉંડાણઃ
ત્યાં યે આજે આગ લાગી છે ૧૫
ધુંવાધાર તોપ દાગી છે.–માતા૦

સાત સિંધુ તમે સામટા રે!
એની ઓલવાશે નહિ ઝાળ,
ઠાલાં નવ ઢોળશો પાણી!
ના ના એની વેદના નાની–માતાo

કોટકોટાન હૂતાશ જલે તારા
હૈયાની માંહીં ઓ આભ! ૨૦
એવી ક્રોડ આપદા ધીકે
છાની એની છાતડી નીચે–માતા૦

માનતાં'તાં કૂડાં માનવી રે,
એને ફોસલાવી લેવો સે'લ!
પારાધીનાં પિંજરાં ખાલી,
હંસો મારો નીકળ્યો હાલી–માતા૦ ૨૫

ઘોર અંધારી એ રાતમાં રે
બીજાં બાળ ઘોરાણાં તમામ,
આઠે પાર જાગતી આંખે,
બેઠો તું તો દીવડે ઝાંખે–માતા૦

ખૂડ્યા બૂડ્યા બીજા ઘેલડા રે
માયામોહ કેરે પારાવાર;
બેટા! તું તો પોયણું નાનું, ૩૦
ઊભું એક અણભિંજાણું–માતા૦
પોતાના પ્રાણપિપાસુઓનાં તેં તો
ખોળલે ખેલાવ્યાં બાળ;
ચુમી ચુમી છાતીએ ચાંપ્યાં,
બંધુતાના બોલડા આપ્યા–માતા૦

રોમેરોમે તારે દાંત ભીંસી ઝેરી
કરડ્યા કાળુડા નાગ,
ડંખે ડંખે દૂધની ધારા,
રેલી તારા દેહથી પ્યારા! – માતા૦

ચીર પાંચાળીનાં ખેંચવામાં નો'તા
પાંડવોએ દીધા હાથ,
આજે અધિકાઈ મેં દેખી.
બેટાઓએ માતને પીંખી–માતા૦ ૪૦

એકલો તું આડા હાથ દેતો ઊભો
દોખિયાંને દરબાર,
તારી એ અતાગ સબૂરી,
શોષી લીધી પ્રાણની પૂરી–માતા૦

કૂડ પીધાં હીણમાન પીધાં,
પીધાં ઘોળી દગાવાળાં દૂધ,
કડકડતાં તેલ તેં પીધા,
ગાળી ગાળી લોહ પણ પીધાં–માતા૦
ગોપવીને છાના ઘાવ કલેજાના
રાખજે ખૂબ ખામોશ!
વાવાઝોડાં કાળનાં વાશે,
તે દી તારી વાટ જોવાશે.–માતા૦

કંપશે સાત પાતાળ, આભે જાતા
ઝીંકશે. સાયરલોઢ, ૫૦
ખંડે ખંડ બોળશે લાવા,
ભૂકમ્પોના ગાજશે પાવા–માતા૦

'ધાઓ ધાઓ ધેનુપાળ! ' એવા
તે દી ઊઠશે. રે હાહાકાર,
શાદૂળા ને સાંઢ માતેલા,
ઢ્રુંગે ઢ્રુંગે ભાગશે ભેળા–માતા૦ પપ

ભાઈ વિદેશીડા! વીનવું રે એને
રોકશો મા ઝાઝી વાર,
બેઠી હું તો દીવડો બાળું,
ક્યારે એના ગાલ પંપાળું–માતા૦

તારી કમાઈ ગુમાઈને રે મારે
માગવો નો'ય હિસાબ,
બેટા! તારી ખાકની ઝોળી,
માતા કેરે મન અમોલી–માતા૦ ૬૧