ગુજરાતી એકાંકીસંપદા/હું પશલો છું: Difference between revisions

Jump to navigation Jump to search

ગુજરાતી એકાંકીસંપદા/હું પશલો છું (view source)

Revision as of 12:00, 8 June 2022

1,200 bytes added ,  12:00, 8 June 2022
no edit summary
No edit summary
No edit summary
 
(5 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 481: Line 481:
}}
}}
{{Ps
{{Ps
રાજાઃ સેનાપતિ ફાંસી…
|રાજાઃ  
સેનાપતિઃ સૈનિકો… ફાંસી…
|સેનાપતિ ફાંસી…
ચંપાઃ મહારાણીબા, મહારાણીબા, આપ અભયદાન આપો તો મારે એક વાત કહેવી છે.
}}
રાણીઃ હા, હા બેટા! જા મારા તરફથી અભયદાન છે.
{{Ps
રાજાઃ મારા તરફથી પણ.
|સેનાપતિઃ  
સેનાપતિઃ અભયદાન છે.
|સૈનિકો… ફાંસી…
ચંપાઃ હું સાચું કહું તો તને મને કશું કરશો નહીં ને?
}}
રાણીઃ કહ્યું ને ચંપા, તું તો મારી દીકરી બરાબર છે.
{{Ps
ચંપાઃ છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી મહારાણીબા, કુંવરીબાને મળવા રાત્રે…
|ચંપાઃ  
રાજાઃ શું કહ્યું? રાજકુંવરીને મળવા કોઈ આવે છે? સેનાપતિ, સેનાપતિ, તમારું ગુપ્તચર ખાતું ઊંઘે છે.
|મહારાણીબા, મહારાણીબા, આપ અભયદાન આપો તો મારે એક વાત કહેવી છે.
રાણીઃ પહેલાં બધી વાત સાંભળો મહારાજ.
}}
ચંપાઃ મહારાજા! પરન્તુ આપને એમાં ગુસ્સે થવાની કે દુઃખી થવાની જરૂર નથી. આપને ખબર છે કુંવરીબાને મળવા કોણ આવે છે?
{{Ps
રાણી-રાજાઃ ના.
|રાણીઃ  
ચંપાઃ છે ને મહારાણીબા, છે ને કુંવરીબાને મળવા સાક્ષાત્ વિષ્ણુ ભગવાન આવે છે.
|હા, હા બેટા! જા મારા તરફથી અભયદાન છે.
રાજા-રાણી-સેનાપતિઃ શું કહ્યું, સાક્ષાત્ વિષ્ણુ ભગવાન?
}}
ચંપાઃ હાસ્તો વળી! અહા, શું પ્રભુનું રૂપ છે, શું પ્રભુની વાણી છે, શું પ્રભુનું તેજ છે, શું પ્રભુની છટા છે.
{{Ps
રાજા-રાણી-સેનાપતિઃ (ચંપાને દંડવત્ પ્રણામ કરતાં) ચંપા, ચંપા, તું અમારાથી મહાન છે. તું અમને જલદીથી પ્રભુનાં દર્શન કરાવ.
|રાજાઃ  
ચંપાઃ (ત્રણેને ઊભાં કરી) મહારાજ, રાત્રે ભગવાન પધારશે ત્યારે હું કુંવરીબાને પૂછી જરૂર આપને દર્શન કરવા લઈ જઈશ, હવે હું જાઉં મહારાણીબા.
|મારા તરફથી પણ.
રાણીઃ હા, હા, દીકરા તું જા. (ચંપા જાય છે) વાહ, મારા પ્રભુ, મારા નાથ, આપ મારી પુત્રી પર કૃપા કરી, મારી ઇકોતેર પેઢી તારી.
}}
રાજાઃ (ઉત્સાહમાં નાચતાં) સેનાપતિ, સેનાપતિ, નગરમાં ઢંઢેરો પીટાવી આ વાત જાહેર કરો, ઉત્સવ ઊજવવાની તૈયારી કરો.
{{Ps
રાણીઃ શી ઉતાવળ છે મહારાજ, પહેલાં પ્રભુનાં દર્શન કરી પાવન થઈએ પછી ઉત્સવ. બોલો મહારાજ પહેલાં દર્શન પછી ઉત્સવ!
|સેનાપતિઃ  
રાજાઃ સેનાપતિ, બોલો પહેલાં દર્શન પછી ઉત્સવ!
|અભયદાન છે.
સેનાપતિઃ મહારાજા, પહેલાં દર્શન પછી ઉત્સવ!
}}
{{Ps
|ચંપાઃ  
|હું સાચું કહું તો તને મને કશું કરશો નહીં ને?
}}
{{Ps
|રાણીઃ  
|કહ્યું ને ચંપા, તું તો મારી દીકરી બરાબર છે.
}}
{{Ps
|ચંપાઃ  
|છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી મહારાણીબા, કુંવરીબાને મળવા રાત્રે…
}}
{{Ps
|રાજાઃ  
|શું કહ્યું? રાજકુંવરીને મળવા કોઈ આવે છે? સેનાપતિ, સેનાપતિ, તમારું ગુપ્તચર ખાતું ઊંઘે છે.
}}
{{Ps
|રાણીઃ  
|પહેલાં બધી વાત સાંભળો મહારાજ.
}}
{{Ps
|ચંપાઃ  
|મહારાજા! પરન્તુ આપને એમાં ગુસ્સે થવાની કે દુઃખી થવાની જરૂર નથી. આપને ખબર છે કુંવરીબાને મળવા કોણ આવે છે?
}}
{{Ps
|રાણી-રાજાઃ  
|ના.
}}
{{Ps
|ચંપાઃ  
|છે ને મહારાણીબા, છે ને કુંવરીબાને મળવા સાક્ષાત્ વિષ્ણુ ભગવાન આવે છે.
}}
{{Ps
|રાજા-રાણી-સેનાપતિઃ  
|શું કહ્યું, સાક્ષાત્ વિષ્ણુ ભગવાન?
}}
{{Ps
|ચંપાઃ  
|હાસ્તો વળી! અહા, શું પ્રભુનું રૂપ છે, શું પ્રભુની વાણી છે, શું પ્રભુનું તેજ છે, શું પ્રભુની છટા છે.
}}
{{Ps
|રાજા-રાણી-સેનાપતિઃ  
|(ચંપાને દંડવત્ પ્રણામ કરતાં) ચંપા, ચંપા, તું અમારાથી મહાન છે. તું અમને જલદીથી પ્રભુનાં દર્શન કરાવ.
}}
{{Ps
|ચંપાઃ  
|(ત્રણેને ઊભાં કરી) મહારાજ, રાત્રે ભગવાન પધારશે ત્યારે હું કુંવરીબાને પૂછી જરૂર આપને દર્શન કરવા લઈ જઈશ, હવે હું જાઉં મહારાણીબા.
}}
{{Ps
|રાણીઃ  
|હા, હા, દીકરા તું જા. (ચંપા જાય છે) વાહ, મારા પ્રભુ, મારા નાથ, આપ મારી પુત્રી પર કૃપા કરી, મારી ઇકોતેર પેઢી તારી.
}}
{{Ps
|રાજાઃ  
|(ઉત્સાહમાં નાચતાં) સેનાપતિ, સેનાપતિ, નગરમાં ઢંઢેરો પીટાવી આ વાત જાહેર કરો, ઉત્સવ ઊજવવાની તૈયારી કરો.
}}
{{Ps
|રાણીઃ  
|શી ઉતાવળ છે મહારાજ, પહેલાં પ્રભુનાં દર્શન કરી પાવન થઈએ પછી ઉત્સવ. બોલો મહારાજ પહેલાં દર્શન પછી ઉત્સવ!
}}
{{Ps
|રાજાઃ  
|સેનાપતિ, બોલો પહેલાં દર્શન પછી ઉત્સવ!
}}
{{Ps
|સેનાપતિઃ  
|મહારાજા, પહેલાં દર્શન પછી ઉત્સવ!
}}
(ત્રણે જણાં ગોળ ગોળ ઉપર પ્રમાણે બોલે ને સ્ટેજ પર અંધારું થાય.)
(ત્રણે જણાં ગોળ ગોળ ઉપર પ્રમાણે બોલે ને સ્ટેજ પર અંધારું થાય.)
<center>'''દૃશ્ય ૪'''</center>  
<center>'''દૃશ્ય ૪'''</center>  
સ્થળઃ રાજમહેલ
{{Ps
|સ્થળઃ  
|રાજમહેલ
}}
(ચંપા, ફૂલના ગજરા બનાવતી હોય, રાજકુમારી અહીંથી તહીં ફરતી હોય.)
(ચંપા, ફૂલના ગજરા બનાવતી હોય, રાજકુમારી અહીંથી તહીં ફરતી હોય.)
ચંપાઃ કુંવરીબા, ઓ મારાં કુંવરીબા…
{{Ps
રાજકુમારીઃ શું છે અલી ચંપા?
|ચંપાઃ  
ચંપાઃ કેમ, આમ એકલાં એકલાં, કયા વિચારમાં અહીંથી તહીં ફર્યાં કરો છો?
|કુંવરીબા, ઓ મારાં કુંવરીબા…
રાજકુમારીઃ શું કરું ચંપા, એકેએક પળ, મારું મન પ્રભુમાં જ ઘૂમ્યા કરે છે.
}}
ચંપાઃ એવું જ હોય કુંવરીબા. ચાલો હું આપને તૈયાર કરી દઉં, વળી પાછા પ્રભુને પધારવાનો સમય થશે.
{{Ps
|રાજકુમારીઃ  
|શું છે અલી ચંપા?
}}
{{Ps
|ચંપાઃ  
|કેમ, આમ એકલાં એકલાં, કયા વિચારમાં અહીંથી તહીં ફર્યાં કરો છો?
}}
{{Ps
|રાજકુમારીઃ  
|શું કરું ચંપા, એકેએક પળ, મારું મન પ્રભુમાં જ ઘૂમ્યા કરે છે.
}}
{{Ps
|ચંપાઃ  
|એવું જ હોય કુંવરીબા. ચાલો હું આપને તૈયાર કરી દઉં, વળી પાછા પ્રભુને પધારવાનો સમય થશે.
}}
(ચંપા રાજકુમારીના માથે વેણી બાંધે, હાથે ગજરા બાંધે ને બંને વાતો કરે.)
(ચંપા રાજકુમારીના માથે વેણી બાંધે, હાથે ગજરા બાંધે ને બંને વાતો કરે.)
રાજકુમારીઃ ચંપા, હમણાં હમણાંનો મારી અને પ્રભુની વચ્ચે એક મીઠો ઝઘડો ચાલી રહ્યો છે.
{{Ps
ચંપાઃ હાય હાય બા, પ્રભુ સાથે તે ઝઘડો કરાતો હશે? તમે ય ખરાં છો હોં.
|રાજકુમારીઃ  
રાજકુમારીઃ પહેલાં તું મારી વાત સાંભળ તો ખરી ચંપા. પ્રભુ કહે છે કે તું મારી ભક્તિ ના કર, પૂજા ના કર. તું મને તારો પ્રેમ આપ, સ્નેહ આપ.
|ચંપા, હમણાં હમણાંનો મારી અને પ્રભુની વચ્ચે એક મીઠો ઝઘડો ચાલી રહ્યો છે.
ચંપાઃ એમાં પ્રભુએ ખોટું શું કહ્યું કુંવરીબા?
}}
રાજકુમારીઃ અલી ચંપા, તું એટલો તો વિચાર કર, એ પ્રભુ હું સામાન્ય માનવી, પછી? હું એમની ભક્તિ ના કરું તો શું કરું? પ્રભુને વળી પ્રેમ થતો હશે? એમની તો પૂજા થાય પૂજા.
{{Ps
ચંપાઃ આવી બધી વાતોમાં મને કશી ખબર ના પડે. જુઓ કુંવરીબા, પેલા પૂજાના થાળમાં બધો પૂજાપો છે. હવે હું જાઉં?
|ચંપાઃ  
રાજકુમારીઃ ઉતાવળ છે તારે?
|હાય હાય બા, પ્રભુ સાથે તે ઝઘડો કરાતો હશે? તમે ય ખરાં છો હોં.
ચંપાઃ અરે, આજ તો અમારાં કુંવરીબાને જોઈને પ્રભુ એકદમ મોહિત થઈ જવાના.
}}
રાજકુમારીઃ જા ને બહુ ચીડવ્યા વગર.
{{Ps
ચંપાઃ મેં તો જવાનું કહ્યું’તું જ. હું જાઉં છું.
|રાજકુમારીઃ  
|પહેલાં તું મારી વાત સાંભળ તો ખરી ચંપા. પ્રભુ કહે છે કે તું મારી ભક્તિ ના કર, પૂજા ના કર. તું મને તારો પ્રેમ આપ, સ્નેહ આપ.
}}
{{Ps
|ચંપાઃ  
|એમાં પ્રભુએ ખોટું શું કહ્યું કુંવરીબા?
}}
{{Ps
|રાજકુમારીઃ  
|અલી ચંપા, તું એટલો તો વિચાર કર, એ પ્રભુ હું સામાન્ય માનવી, પછી? હું એમની ભક્તિ ના કરું તો શું કરું? પ્રભુને વળી પ્રેમ થતો હશે? એમની તો પૂજા થાય પૂજા.
}}
{{Ps
|ચંપાઃ  
|આવી બધી વાતોમાં મને કશી ખબર ના પડે. જુઓ કુંવરીબા, પેલા પૂજાના થાળમાં બધો પૂજાપો છે. હવે હું જાઉં?
}}
{{Ps
|રાજકુમારીઃ  
|ઉતાવળ છે તારે?
}}
{{Ps
|ચંપાઃ  
|અરે, આજ તો અમારાં કુંવરીબાને જોઈને પ્રભુ એકદમ મોહિત થઈ જવાના.
}}
{{Ps
|રાજકુમારીઃ  
|જા ને બહુ ચીડવ્યા વગર.
}}
{{Ps
|ચંપાઃ  
|મેં તો જવાનું કહ્યું’તું જ. હું જાઉં છું.
}}
(ચંપા જાય, રાજકુમારી પ્રભુના આસન તરફ જોઈ ‘મેરે તો ગિરિધર ગોપાલ’વાળું ગીત બબડતાં બબડતાં લીન બની જાય ત્યાં ‘હું આવી ગયો છું સખી’ એવો પશલાનો અવાજ સંભળાય.)
(ચંપા જાય, રાજકુમારી પ્રભુના આસન તરફ જોઈ ‘મેરે તો ગિરિધર ગોપાલ’વાળું ગીત બબડતાં બબડતાં લીન બની જાય ત્યાં ‘હું આવી ગયો છું સખી’ એવો પશલાનો અવાજ સંભળાય.)
રાજકુમારીઃ આવી ગયા પ્રભુ?
{{Ps
પશલોઃ હા સખી, કહો, કોનું ધ્યાન ધરતાં હતાં?
|રાજકુમારીઃ  
રાજકુમારીઃ કોનું તે વળી આપનું પ્રભુ! આજ તો આપે ખૂબ વાર લગાડી.
|આવી ગયા પ્રભુ?
પશલોઃ હા સખી, આજે મારે જરા મોડું થયું છે. ચાલો, આપણે બહાર અગાસીમાં જઈને બેસીએ. સરસ મજાની ચાંદની ખીલી છે.
}}
રાજકુમારીઃ ના, પ્રભુ પહેલાં હું આપની પૂજા કરવા માગું છું. બીજું બધું…
{{Ps
પશલોઃ સખી, પૂજા શું કામ? મારી પૂજા કરનારનો ક્યાં તોટો છે આ જગતમાં? સખી, હું તમારી પૂજાનો ભૂખ્યો નથી, હું તમારા પ્રેમનો ભૂખ્યો છું.
|પશલોઃ  
રાજકુમારીઃ આપની વાત સાચી પ્રભુ, પરન્તુ મારા પ્રભુની પૂજા કરવી એ મારી પવિત્ર ફરજ છે.
|હા સખી, કહો, કોનું ધ્યાન ધરતાં હતાં?
પશલોઃ ચાલો સખી, પ્રેમની વાતો કરવામાં પવિત્ર ફરજ સમાયેલી છે.
}}
રાજકુમારીઃ ના પ્રભુ, પહેલાં પૂજા. આજ તો હું ખૂબ આનંદમાં છું પ્રભુ, એટલે તે દિવસે જંગલના મંદિરમાં આપની મૂર્તિ આગળ જે મેં નૃત્ય કરેલું એ જ નૃત્ય હું આજે આપની સમક્ષ કરવા માગું છું.
{{Ps
પશલોઃ સખી, હું એમ ને એમ પણ તમારી ઉપર પ્રસન્ન છું. પછી પૂજા, નૃત્ય શું કામ? એના કરતાં ચાલો આપણે પ્રેમમાં ડૂબી, પૂજા-ભક્તિ બધું ભૂલી જઈએ.
|રાજકુમારીઃ  
રાજકુમારીઃ ના પ્રભુ, આજે હું આપની વાત માનવાની જ નથી. અહીં બિરાજો, પદ્માસન પ્રભુ, હાથમાં પદ્મ ધારણ કરો.
|કોનું તે વળી આપનું પ્રભુ! આજ તો આપે ખૂબ વાર લગાડી.
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|હા સખી, આજે મારે જરા મોડું થયું છે. ચાલો, આપણે બહાર અગાસીમાં જઈને બેસીએ. સરસ મજાની ચાંદની ખીલી છે.
}}
{{Ps
|રાજકુમારીઃ  
|ના, પ્રભુ પહેલાં હું આપની પૂજા કરવા માગું છું. બીજું બધું…
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|સખી, પૂજા શું કામ? મારી પૂજા કરનારનો ક્યાં તોટો છે આ જગતમાં? સખી, હું તમારી પૂજાનો ભૂખ્યો નથી, હું તમારા પ્રેમનો ભૂખ્યો છું.
}}
{{Ps
|રાજકુમારીઃ  
|આપની વાત સાચી પ્રભુ, પરન્તુ મારા પ્રભુની પૂજા કરવી એ મારી પવિત્ર ફરજ છે.
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|ચાલો સખી, પ્રેમની વાતો કરવામાં પવિત્ર ફરજ સમાયેલી છે.
}}
{{Ps
|રાજકુમારીઃ  
|ના પ્રભુ, પહેલાં પૂજા. આજ તો હું ખૂબ આનંદમાં છું પ્રભુ, એટલે તે દિવસે જંગલના મંદિરમાં આપની મૂર્તિ આગળ જે મેં નૃત્ય કરેલું એ જ નૃત્ય હું આજે આપની સમક્ષ કરવા માગું છું.
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|સખી, હું એમ ને એમ પણ તમારી ઉપર પ્રસન્ન છું. પછી પૂજા, નૃત્ય શું કામ? એના કરતાં ચાલો આપણે પ્રેમમાં ડૂબી, પૂજા-ભક્તિ બધું ભૂલી જઈએ.
}}
{{Ps
|રાજકુમારીઃ  
|ના પ્રભુ, આજે હું આપની વાત માનવાની જ નથી. અહીં બિરાજો, પદ્માસન પ્રભુ, હાથમાં પદ્મ ધારણ કરો.
}}
(રાજકુમારી પશલાની પૂજા કરે, પછી ‘મેરે તો ગિરિધર ગોપાલ’વાળું ગીત ગાઈ નૃત્ય પૂરું થવાના સમયે રાજારાણીનો પ્રવેશ થાય – ચંપા સાથે)
(રાજકુમારી પશલાની પૂજા કરે, પછી ‘મેરે તો ગિરિધર ગોપાલ’વાળું ગીત ગાઈ નૃત્ય પૂરું થવાના સમયે રાજારાણીનો પ્રવેશ થાય – ચંપા સાથે)
રાજા-રાણીઃ ક્યાં છો પ્રભુ? ક્યાં છો દીનાનાથ, ત્રિભુવનના ધણી.
{{Ps
|રાજા-રાણીઃ  
|ક્યાં છો પ્રભુ? ક્યાં છો દીનાનાથ, ત્રિભુવનના ધણી.
}}
(બંને જણાં પગમાં લાંબાં થઈ જાય.)
(બંને જણાં પગમાં લાંબાં થઈ જાય.)
પશલોઃ (એમને ઉઠાડવાનો પ્રયત્ન કરતાં) ઊઠો મહારાજા, આ આપને નથી શોભતું.
{{Ps
રાજાઃ આપે મને મહારાજા કીધો? ના, ના દીનાનાથ, હું મહારાજા પ્રજાનો છું, આપનો કેવળ દાસ છું દાસ.
|પશલોઃ  
રાણીઃ અને હું મારા પ્રભુની જનમ-જનમની દાસી.
|(એમને ઉઠાડવાનો પ્રયત્ન કરતાં) ઊઠો મહારાજા, આ આપને નથી શોભતું.
પશલોઃ ના, ના, રાણીબા, હું તો આપના પુત્ર સમાન છું. આપ મને ખોટું ગૌરવ ના આપો.
}}
રાણીઃ ખોટું ખોટું ગૌરવ અમને આપી, ગગને ના ચઢાવો પ્રભુ. અમે તો તણખલાને તુલ્ય છીએ.
{{Ps
સેનાપતિઃ (શ્લોક ગાતાં) શાન્તાકારમ ભુજગ શયનમ્…
|રાજાઃ  
|આપે મને મહારાજા કીધો? ના, ના દીનાનાથ, હું મહારાજા પ્રજાનો છું, આપનો કેવળ દાસ છું દાસ.
}}
{{Ps
|રાણીઃ  
|અને હું મારા પ્રભુની જનમ-જનમની દાસી.
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|ના, ના, રાણીબા, હું તો આપના પુત્ર સમાન છું. આપ મને ખોટું ગૌરવ ના આપો.
}}
{{Ps
|રાણીઃ  
|ખોટું ખોટું ગૌરવ અમને આપી, ગગને ના ચઢાવો પ્રભુ. અમે તો તણખલાને તુલ્ય છીએ.
}}
{{Ps
|સેનાપતિઃ  
|(શ્લોક ગાતાં) શાન્તાકારમ ભુજગ શયનમ્…
}}
(એમ કહી આખો શ્લોક પૂરો કરે, પશલો ચકળ-વકળ આંખોથી જોયા કરે, એના ચહેરા પર નરી વેદના હોય ત્યાં–)
(એમ કહી આખો શ્લોક પૂરો કરે, પશલો ચકળ-વકળ આંખોથી જોયા કરે, એના ચહેરા પર નરી વેદના હોય ત્યાં–)
રાજાઃ સેનાપતિ ધૂન, રાણી ધૂન (કહી ધૂન ગાય)
{{Ps
::: શ્રીમન્ નારાયણ, નારાયણ, નારાયણ,
પ્રભુ નારાયણ, પ્રભુ નારાયણ.
|રાજાઃ  
|સેનાપતિ ધૂન, રાણી ધૂન (કહી ધૂન ગાય)
}}
{{Ps
|
| શ્રીમન્ નારાયણ, નારાયણ, નારાયણ,
પ્રભુ નારાયણ, પ્રભુ નારાયણ.
}}
(બધાં ધૂન ગાતાં હોય. પશલો અકળાતો હોય ત્યાં દૃશ્ય પૂરું થાય.)
(બધાં ધૂન ગાતાં હોય. પશલો અકળાતો હોય ત્યાં દૃશ્ય પૂરું થાય.)
<center>'''દૃશ્ય ૫'''</center>  
<center>'''દૃશ્ય ૫'''</center>  
સ્થળઃ જંગલ
{{Ps
|સ્થળઃ  
|જંગલ
}}
(જંગલમાં ભગલો બેઠો બેઠો પોતાનું કામ કરતો હોય છે.)
(જંગલમાં ભગલો બેઠો બેઠો પોતાનું કામ કરતો હોય છે.)
ભગલોઃ કેટલા બધા દિવસ થયા? પશો મળ્યો નથી. શું કરતો હશે? મારો બેટો એ ફાવી ગયો અને મારા નસીબમાં તો આ લાકડાં છોલવાનું રહ્યું! ખેર, મિત્ર સુખી થયો એટલું ઘણું. પણ એને મને મળવાનું મન નહીં થતું હોય? કે પછી ક્યાંક પકડાઈ તો નહીં ગયો હોય? શી ખબર પડે? આવો મૂરખ જ કહેવાય ને!  
{{Ps
|ભગલોઃ  
|કેટલા બધા દિવસ થયા? પશો મળ્યો નથી. શું કરતો હશે? મારો બેટો એ ફાવી ગયો અને મારા નસીબમાં તો આ લાકડાં છોલવાનું રહ્યું! ખેર, મિત્ર સુખી થયો એટલું ઘણું. પણ એને મને મળવાનું મન નહીં થતું હોય? કે પછી ક્યાંક પકડાઈ તો નહીં ગયો હોય? શી ખબર પડે? આવો મૂરખ જ કહેવાય ને!  
}}
(થોડી વાર કામમાં ચિત્ત લગાડે એટલામાં પશલો આવે.)
(થોડી વાર કામમાં ચિત્ત લગાડે એટલામાં પશલો આવે.)
પશલોઃ ભગા, ભગા, શું કરે છે દોસ્ત?
{{Ps
ભગલોઃ કોણ પશો? આવ, આવ પશા, તું કેટલો બધો યાદ આવતો હતો એ ખબર છે?
|પશલોઃ  
પશલોઃ અરે, ત્યાં મહેલમાં મને પણ તું પળેપળ યાદ આવતો હતો.
|ભગા, ભગા, શું કરે છે દોસ્ત?
ભગલોઃ ભઈ, તને મહેલ મળ્યો પછી મિત્રને શેનો યાદ કરવાનો હતો?
}}
પશલોઃ ના, ના ભગા, એવું બોલીશ નહીં. મને આ મહેલ પણ તારા લીધે જ મળ્યો છે ને!
{{Ps
ભગલોઃ ઠીક છે, ઠીક છે, પહેલાં એ તો કહે, તું મજામાં તો ખરો ને?
|ભગલોઃ  
પશલોઃ હોય, મજામાં છું.
|કોણ પશો? આવ, આવ પશા, તું કેટલો બધો યાદ આવતો હતો એ ખબર છે?
ભગલોઃ અરે, તું તો નસીબદાર કહેવાય પશા. રાજકુંવરી જેવી રાજકુંવરી મળી પછી તારે બીજું શું જોઈએ?
}}
પશલોઃ ખૂબ નસીબદાર છું ભગા. એટલો બધો નસીબદાર કે…
{{Ps
ભગલોઃ કેમ આમ કરડાકીમાં બોલે છે પશા? તારે કંઈ દુઃખ છે કે પછી કુંવરીને બધી ખબર પડી ગઈ છે?
|પશલોઃ  
પશલોઃ ખબર પડી ગઈ હોત કે હું માણસ છું ને આ તો મારો વેશ છે તો તો સારું જ થાત ને ભગા!
|અરે, ત્યાં મહેલમાં મને પણ તું પળેપળ યાદ આવતો હતો.
ભગલોઃ તું આજે અવળું કેમ બોલે છે પશા? મને લાગે છે કે તારે જરૂર કંઈક દુઃખ છે. મને નહીં કહે ભૂંડા?
}}
પશલોઃ ભગા, રાજકુંવરી મળશે એ મોહમાં, હું ભગવાન તો બન્યો. પણ રાજકુંવરી તો મને હજી ભગવાન માનીને જ બધી રીતે વર્તે છે.
{{Ps
ભગલોઃ મને કંઈ સમજાયું નહીં પશા.
|ભગલોઃ  
પશલોઃ ભગા, ભગા, રાજકુંવરી મને ભગવાન માની મારી પૂજા કરે છે, મારી ભક્તિ કરે છે. હું જીવતો જાગતો માણસ એના માટે આ મંદિરની મૂર્તિ છું મૂર્તિ.
|ભઈ, તને મહેલ મળ્યો પછી મિત્રને શેનો યાદ કરવાનો હતો?
ભગલોઃ પણ એમાં તને વાંધો શું છે પશા? ભલા તારે મમ્‌મમ્‌થી કામ છે કે ટપ્‌ટપ્‌થી…
}}
પશલોઃ મારે રાજકુંવરીનો પ્રેમ જઈએ છે ભગા પ્રેમ, એની ભક્તિ નહીં. ભગા… ભગા, હવે તો રાજા, રાણી, સેનાપતિ, અરે આખું નગર મને ભગવાન માનતું થઈ ગયું છે. આ બધાને કઈ રીતે સમજાવું કે હું ભગવાન નહીં માણસ છું માણસ.
{{Ps
ભગલોઃ હેં આખું નગર તને ભગવાન માને છે?
|પશલોઃ  
પશલોઃ એટલું જ નહીં ભગા, સાંજ-સવાર મારી આરતી થાય છે, મારી ધૂન થાય છે અને મારે પૂતળાની જેમ બેસી રહેવું પડે છે – આમ.
|ના, ના ભગા, એવું બોલીશ નહીં. મને આ મહેલ પણ તારા લીધે જ મળ્યો છે ને!
}}
{{Ps
|ભગલોઃ  
|ઠીક છે, ઠીક છે, પહેલાં એ તો કહે, તું મજામાં તો ખરો ને?
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|હોય, મજામાં છું.
}}
{{Ps
|ભગલોઃ  
|અરે, તું તો નસીબદાર કહેવાય પશા. રાજકુંવરી જેવી રાજકુંવરી મળી પછી તારે બીજું શું જોઈએ?
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|ખૂબ નસીબદાર છું ભગા. એટલો બધો નસીબદાર કે…
}}
{{Ps
|ભગલોઃ  
|કેમ આમ કરડાકીમાં બોલે છે પશા? તારે કંઈ દુઃખ છે કે પછી કુંવરીને બધી ખબર પડી ગઈ છે?
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|ખબર પડી ગઈ હોત કે હું માણસ છું ને આ તો મારો વેશ છે તો તો સારું જ થાત ને ભગા!
}}
{{Ps
|ભગલોઃ  
|તું આજે અવળું કેમ બોલે છે પશા? મને લાગે છે કે તારે જરૂર કંઈક દુઃખ છે. મને નહીં કહે ભૂંડા?
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|ભગા, રાજકુંવરી મળશે એ મોહમાં, હું ભગવાન તો બન્યો. પણ રાજકુંવરી તો મને હજી ભગવાન માનીને જ બધી રીતે વર્તે છે.
}}
{{Ps
|ભગલોઃ  
|મને કંઈ સમજાયું નહીં પશા.
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|ભગા, ભગા, રાજકુંવરી મને ભગવાન માની મારી પૂજા કરે છે, મારી ભક્તિ કરે છે. હું જીવતો જાગતો માણસ એના માટે આ મંદિરની મૂર્તિ છું મૂર્તિ.
}}
{{Ps
|ભગલોઃ  
|પણ એમાં તને વાંધો શું છે પશા? ભલા તારે મમ્‌મમ્‌થી કામ છે કે ટપ્‌ટપ્‌થી…
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|મારે રાજકુંવરીનો પ્રેમ જઈએ છે ભગા પ્રેમ, એની ભક્તિ નહીં. ભગા… ભગા, હવે તો રાજા, રાણી, સેનાપતિ, અરે આખું નગર મને ભગવાન માનતું થઈ ગયું છે. આ બધાને કઈ રીતે સમજાવું કે હું ભગવાન નહીં માણસ છું માણસ.
}}
{{Ps
|ભગલોઃ  
|હેં આખું નગર તને ભગવાન માને છે?
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|એટલું જ નહીં ભગા, સાંજ-સવાર મારી આરતી થાય છે, મારી ધૂન થાય છે અને મારે પૂતળાની જેમ બેસી રહેવું પડે છે – આમ.
}}
(પશો પદ્માસન વાળી ઊભો રહે. આ જોઈ ભગલો ચમકે.)
(પશો પદ્માસન વાળી ઊભો રહે. આ જોઈ ભગલો ચમકે.)
ભગલોઃ એ જ મૂર્તિ, એ જ મૂર્તિ, મેં કાલે સપનામાં જોઈ હતી એ જ મૂર્તિ, મારા પ્રભુ પુરુષોત્તમની … તું… તું… તમે… પ્રભુ.
{{Ps
પશલોઃ ભગા, ભગા, કઈ મૂર્તિ? શું કહે છે તું?
|ભગલોઃ  
ભગલોઃ પ્રભુ, મને મને અંધારામાં રાખ્યો? મને માયામાં ડૂબેલો રાખ્યો? મને છેતર્યો?
|એ જ મૂર્તિ, એ જ મૂર્તિ, મેં કાલે સપનામાં જોઈ હતી એ જ મૂર્તિ, મારા પ્રભુ પુરુષોત્તમની … તું… તું… તમે… પ્રભુ.
પશલોઃ ભગા, તું કોને કહે છે આ બધું? હું પશલો છું, તારો દોસ્ત.
}}
ભગલોઃ પ્રભુ! પ્રભુ! અત્યાર સુધી મારાથી દગો કર્યો? મારો વાંકગુનો હોય તો માફ કરશો મારા પુરુષોત્તમ.
{{Ps
પશલોઃ ભગા, હું પુરુષોત્તમ નહીં, તારો દોસ્ત પશો છું પશો.
|પશલોઃ  
ભગલોઃ ના પ્રભુ. હવે હું છેતરાવાનો નથી, તમે તો દેવાધિદેવ ભગવાન વિષ્ણુ છો.
|ભગા, ભગા, કઈ મૂર્તિ? શું કહે છે તું?
પશલોઃ ભગા, ભગા, તું? તુંય આવું માનીશ? ના, ના ભગા, હું તારો દોસ્ત પશો છું. મારે ભગવાન નથી થવું ભગા, મારે પશલો જ રહેવું છે. હું પશો પશો પશો છું.
}}
{{Ps
|ભગલોઃ  
|પ્રભુ, મને મને અંધારામાં રાખ્યો? મને માયામાં ડૂબેલો રાખ્યો? મને છેતર્યો?
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|ભગા, તું કોને કહે છે આ બધું? હું પશલો છું, તારો દોસ્ત.
}}
{{Ps
|ભગલોઃ  
|પ્રભુ! પ્રભુ! અત્યાર સુધી મારાથી દગો કર્યો? મારો વાંકગુનો હોય તો માફ કરશો મારા પુરુષોત્તમ.
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|ભગા, હું પુરુષોત્તમ નહીં, તારો દોસ્ત પશો છું પશો.
}}
{{Ps
|ભગલોઃ  
|ના પ્રભુ. હવે હું છેતરાવાનો નથી, તમે તો દેવાધિદેવ ભગવાન વિષ્ણુ છો.
}}
{{Ps
|પશલોઃ  
|ભગા, ભગા, તું? તુંય આવું માનીશ? ના, ના ભગા, હું તારો દોસ્ત પશો છું. મારે ભગવાન નથી થવું ભગા, મારે પશલો જ રહેવું છે. હું પશો પશો પશો છું.
}}
(એમ કહી પશલો રડી પડે. ધીમે ધીમે શેષશાયી વિષ્ણુની જેમ થઈ જાય એ જોઈ.)
(એમ કહી પશલો રડી પડે. ધીમે ધીમે શેષશાયી વિષ્ણુની જેમ થઈ જાય એ જોઈ.)
ભગલોઃ એ જ પ્રભુ, તમે જ સાચા પ્રભુ છો મારા નાથ!
{{Ps
|ભગલોઃ  
|એ જ પ્રભુ, તમે જ સાચા પ્રભુ છો મારા નાથ!
}}
(દૃશ્ય પૂરું થાય)
(દૃશ્ય પૂરું થાય)
<center>'''દૃશ્ય ૬'''</center>  
<center>'''દૃશ્ય ૬'''</center>  
સ્થળઃ રાજમહેલ
{{Ps
|સ્થળઃ  
|રાજમહેલ
}}
(પશલો બેસે છે એ આસન ખાલી છે. રાજા, રાણી, સેનાપતિ, દાસી, રાજકુમારી બધાં બેઠાં બેઠાં ધૂન ‘શ્રીમન્ નારાયણ’ની ગાતાં હોય છે.)
(પશલો બેસે છે એ આસન ખાલી છે. રાજા, રાણી, સેનાપતિ, દાસી, રાજકુમારી બધાં બેઠાં બેઠાં ધૂન ‘શ્રીમન્ નારાયણ’ની ગાતાં હોય છે.)
રાજાઃ કમળકુંવરી, બેટા જો તો ખરી પ્રભુ પધાર્યા કે નહીં?
{{Ps
રાજકુમારીઃ હા પિતાજી, ત્યાં સુધી આપ ધૂન કરો.
|રાજાઃ  
રાજાઃ હા, હા. ધૂન બોલો ધૂન – શ્રીમન્ નારાયણ નારાયણ નારાયણ.
|કમળકુંવરી, બેટા જો તો ખરી પ્રભુ પધાર્યા કે નહીં?
}}
{{Ps
|રાજકુમારીઃ  
|હા પિતાજી, ત્યાં સુધી આપ ધૂન કરો.
}}
{{Ps
|રાજાઃ  
|હા, હા. ધૂન બોલો ધૂન – શ્રીમન્ નારાયણ નારાયણ નારાયણ.
}}
(ધૂન ચાલે એટલામાં પશલો આવે, આ બધું જોઈ પાછો વળવા જાય, રાજકુમારી હાથ પકડી પાછા લાવે.)
(ધૂન ચાલે એટલામાં પશલો આવે, આ બધું જોઈ પાછો વળવા જાય, રાજકુમારી હાથ પકડી પાછા લાવે.)
રાજકુમારીઃ પિતાજી, પિતાજી, પ્રભુ પધાર્યા.
{{Ps
|રાજકુમારીઃ  
|પિતાજી, પિતાજી, પ્રભુ પધાર્યા.
}}
(રાજા ઊભા થઈ ફૂલ લઈ પ્રભુને વધાવે, સેનાપતિ પંખો નાખે, રાણી એમને આસન સુધી દોરી જાય.)
(રાજા ઊભા થઈ ફૂલ લઈ પ્રભુને વધાવે, સેનાપતિ પંખો નાખે, રાણી એમને આસન સુધી દોરી જાય.)
રાજાઃ બેટા કમળકુંવરી, આરતીની તૈયારી કરો.
{{Ps
રાજકુમારીઃ પિતાજી આરતી તૈયાર છે, પ્રગટાવું એટલી વાર.
|રાજાઃ  
|બેટા કમળકુંવરી, આરતીની તૈયારી કરો.
}}
{{Ps
|રાજકુમારીઃ  
|પિતાજી આરતી તૈયાર છે, પ્રગટાવું એટલી વાર.
}}
(ત્યાં ભગલો, ‘ક્યાં છે પ્રભુ મારા પૂર્ણ પુરુષોત્તમ’ કહેતો પ્રવેશ કરી, પશલાને નમવા જાય, પશલો એના પગ ખસેડી લે, ત્યાં આરતી શરૂ થાય.)
(ત્યાં ભગલો, ‘ક્યાં છે પ્રભુ મારા પૂર્ણ પુરુષોત્તમ’ કહેતો પ્રવેશ કરી, પશલાને નમવા જાય, પશલો એના પગ ખસેડી લે, ત્યાં આરતી શરૂ થાય.)
બધાઃ જય કમળાસ્વામી પ્રભુ
{{Ps
::: જય કમળાસ્વામી
|બધાઃ  
::: સત્યનારાયણ સ્વામી, પ્રભુ બહુવન નામી
|જય કમળાસ્વામી પ્રભુ
::: જય કમળાસ્વામી.
}}
(આરતી બોલાતી હોય, ત્યારે પશલો બરાડા પાડતો હોય, ના, ના, હું પશલો છું, હું પશલો છું, હું પશલો છું; ત્યાં ધીમે ધીમે પ્રકાશમાંથી અંધકાર થતો જાય ને દૃશ્ય પૂરું થાય.)
{{Ps
{{Right|(હું પશલો છું)}}
|
{{Poem2Close}}
| જય કમળાસ્વામી
}}
{{Ps
|
| સત્યનારાયણ સ્વામી, પ્રભુ બહુવન નામી
}}
{{Ps
|
| જય કમળાસ્વામી.
}}
(આરતી બોલાતી હોય, ત્યારે પશલો બરાડા પાડતો હોય, ના, ના, હું પશલો છું, હું પશલો છું, હું પશલો છું; ત્યાં ધીમે ધીમે પ્રકાશમાંથી અંધકાર થતો જાય ને દૃશ્ય પૂરું થાય.)<br>
{{Right|(હું પશલો છું)}}<br>
 
<br>
{{HeaderNav2
|previous = નરવાનર
|next = ચોરસ ઈંડાં અને ગોળ કબરો
}}
MeghaBhavsar
18,450

edits

Retrieved from "https://wiki.ekatrafoundation.org/wiki/Special:MobileDiff/37553...38181"

Navigation menu