ગુજરાતી એકાંકીસંપદા/ફોટોગ્રાફર: Difference between revisions

no edit summary
No edit summary
No edit summary
 
(5 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 158: Line 158:
|એમ જ હાથ મૂકી રાખો – એકદમ સરસ ફોટોગ્રાફ્સ આવશે. (તરત કેમેરો એડજસ્ટ કરે છે. પણ એ દરમિયાનમાં હસમુખરાય સવિતા સાથે આવી ગોઠવાઈ જાય છે.)
|એમ જ હાથ મૂકી રાખો – એકદમ સરસ ફોટોગ્રાફ્સ આવશે. (તરત કેમેરો એડજસ્ટ કરે છે. પણ એ દરમિયાનમાં હસમુખરાય સવિતા સાથે આવી ગોઠવાઈ જાય છે.)
}}
}}
ફોટોગ્રાફર : ભાઈ, તમે જરા આઘા ખસશો ? મારે એમનો-એમના એકલાનો ફોટો લેવો છે.
{{ps
હસમુખ : આપ કેવા માણસ છો ? આજે અમારી લગ્નતિથિ છે. આજે એની સાથે મારું હોવું અનિવાર્ય છે.
|ફોટોગ્રાફર :
ફોટોગ્રાફર : તકલી જેમ ? સારું સારું; તમે ગ્રાહક છો. મારા માલિક છો. તમારી ઈચ્છા પ્રમાણે જ ફોટો લેશું- સજોડે.
|ભાઈ, તમે જરા આઘા ખસશો ? મારે એમનો-એમના એકલાનો ફોટો લેવો છે.
(ફોટોગ્રાફર છબી ખેંચે છે- કિલક અવાજ થાય છે.) થેંક યૂ, અઠવાડિયા પછી આવો અને ફોટો લઇ જાઓ.
}}
હસમુખ : ધોવરાવી ઈસ્ત્રી કરાવજો. હવે વાંધો નથી.
{{ps
(હસમુખરાય ચાલવા માંડે છે એટલે)
|હસમુખ :
સવિતા : (હસમુખને) તમે તો બળ્યું ચાલવા માંડ્યા... આપડે ગળામાં હાથ ઘાલીને ફોટો પડાવવાનું હતું એ તો...
|આપ કેવા માણસ છો ? આજે અમારી લગ્નતિથિ છે. આજે એની સાથે મારું હોવું અનિવાર્ય છે.
ફોટોગ્રાફર : (હસમુખને) આવો, એવો એક ફોટો લઈએ. આજ તમારી લગ્નતિથિ છે ને ? અને વળી પાછી પહેલી. આવો.
}}
(હસમુખને ખેંચી લાવે છે. સવિતા અને એ બાજુબાજુમાં ઊભાં રહે છે એટલે)
{{ps
ફોટોગ્રાફર : કોણ કોના ગળા પર હાથ મૂકશે ? હં, ભાઈ તમે જ તમારો હાથ લંબાવો.
|ફોટોગ્રાફર :  
(હસમુખનો હાથ સવિતાના ગળા પર એડજેસ્ટ કરી આપીને)
|તકલી જેમ ? સારું સારું; તમે ગ્રાહક છો. મારા માલિક છો. તમારી ઈચ્છા પ્રમાણે જ ફોટો લેશું- સજોડે.
ફોટોગ્રાફર : હવે જરાક હસો.
}}
હસમુખ : હાસ્ય વિદૂષકને શોભે, મને નહીં.
{{ps
ફોટોગ્રાફર : બેન, તમે હસશો ?
|
સવિતા : હોવ.
|(ફોટોગ્રાફર છબી ખેંચે છે- કિલક અવાજ થાય છે.) થેંક યૂ, અઠવાડિયા પછી આવો અને ફોટો લઇ જાઓ.
(જોરથી ખડખડાટ હસે છે.)
}}
ફોટોગ્રાફર : એટલું બધું નહી, સ્હેજ મૂછમાં.
{{ps
હસમુખ : સ્ત્રીને મૂછ ?
|હસમુખ :  
ફોટોગ્રાફર : આઈ મીન – આછું, માત્ર મલકાટ...
|ધોવરાવી ઈસ્ત્રી કરાવજો. હવે વાંધો નથી.
હસમુખ : એને સમજાય એવી ભાષામાં કહો, મારી ભાષા એ ભાગ્યે જ સમજે છે.
}}
ફોટોગ્રાફર : તો તમારો વ્યવહાર કેવી રીતે ચાલે છે ?
{{ps
હસમુખ : એની ભાષા મને સમજાય છે. આપ છબી લેવામાં ત્વરા કરશો ?
|
ફોટોગ્રાફર : સોરી, (સવિતાને) બેન, મોટેથી નહીં; ધીમેથી હસજો હોં.
|(હસમુખરાય ચાલવા માંડે છે એટલે)
સવિતા : એ હો. (મોઢું દાબીને બહુ ઓછો અવાજ થાય એમ હસે છે.)
}}
ફોટોગ્રાફર : અમ નહીં, આમ નહીં, મોઢું દાબશો તો તમારો હાથ જ દેખાશે, બેન.
{{ps
સવિતા : બળ્યું, તમે તો લોહી પી ગયા – (હસમુખને) મારે કંઈ નથી ફોટું પડાવવું; હેંડો, તમતમારે.
|સવિતા :
(સવિતા હાથ ખેંચીને હસમુખને લઇ જાય છે.... એ જાય છે એટલે)
|(હસમુખને) તમે તો બળ્યું ચાલવા માંડ્યા... આપડે ગળામાં હાથ ઘાલીને ફોટો પડાવવાનું હતું એ તો...
ફોટોગ્રાફર : એ પછી છઠ્ઠે મહિને હસમુખરાય આવે છે.
}}
હસમુખ : નમસ્તે.
{{ps
ફોટોગ્રાફર : કેમ છો ?
|ફોટોગ્રાફર :  
હસમુખ : આપ કુશળને ? હું ત્વરામાં છું. સવિતા આવશે, કારણ એણે ગર્ભ ધારણ કર્યો છે.
|(હસમુખને) આવો, એવો એક ફોટો લઈએ. આજ તમારી લગ્નતિથિ છે ને ? અને વળી પાછી પહેલી. આવો.
ફોટોગ્રાફર : એમની છબી લેવાની છે ને ? જરૂર.
}}
હસમુખ : આભાર આપનો.
{{ps
(હસમુખ લગભગ અદ્રશ્ય થવામાં છે ત્યારે જ )
|
ફોટોગ્રાફર : એક મિનિટ.
|(હસમુખને ખેંચી લાવે છે. સવિતા અને એ બાજુબાજુમાં ઊભાં રહે છે એટલે)
(હસમુખ પાછો વળીને પાસે આવતાં)
}}
હસમુખ : આ પ્રસંગે એની સાથે મારી છબી અનિવાર્ય નથી.
{{ps
ફોટોગ્રાફર : એ તો સમજ્યો, પણ, હવે તમને સારું રહેશે-
|ફોટોગ્રાફર :
હસમુખ : આપનો સંદર્ભ હું પામી શક્યો નહીં, માફ કરજો, પણ આપણે માનસિક વાંધો વિરોધ ન હોય તો કહેશો કે આપ ખરેખર શું કહેવા ઈચ્છો છો –
|કોણ કોના ગળા પર હાથ મૂકશે ? હં, ભાઈ તમે જ તમારો હાથ લંબાવો.
ફોટોગ્રાફર : ખાસ કંઈ નહીં, આવજો.
}}
હસમુખ : આવજો, સવિતા કાલે આવશે.
{{ps
ફોટોગ્રાફર : જરૂર.
|
(હસમુખ ચાલ્યો જાય છે એટલે)
|(હસમુખનો હાથ સવિતાના ગળા પર એડજેસ્ટ કરી આપીને)
ફોટોગ્રાફર : બાળક આવશે તો બેઉ ઉતર-દક્ષિણને જોડશે, એવી મારી શ્રદ્ધા છે. જોકે અહીં શ્રદ્ધા શબ્દ ના ચાલે, શ્રદ્ધા નહીં, મારી માન્યતા છે કે બાળક આવશે તો (બીજે દિવસે સવિતા આવી. સહેજ ફૂલેલા પેટ સાથે સવિતા આવે છે.)
}}
સવિતા : મુંઉ એમનું આ ઘેલું; ના, ના, આ શા મોટા મીર માર્યા છે તે અત્યારે ફોટું પડાવવાનું ? હેં ભૈ, આ તમે જ કહો મુંઉ પેટમાં પેલું ફરકતું હોય ને વોય વોય બધું સખળડખળ થતું હોય, બધું અંદર ચૂંથાતું હોય એ ઘડીએ આ ફોટાનાં તૂત ના કાઢતાં હોય તો ના ચાલે ?
{{ps
ફોટોગ્રાફર : આવો સવિતાબેન.
|ફોટોગ્રાફર :  
સવિતા : આવેલા જ છીએને ભૈ, લો પાડવું હોય તો પડી લ્યો ફોટું-બોટું પણ મારો ઝટ છુટકારો કરો-મા-બાપ મને તો એવો ઉબકો આવે છે ને.
|હવે જરાક હસો.
ફોટોગ્રાફર : પાણી આપું ?
}}
સવિતા : અત્તાર-તો થુંક ગળીએને તોય ઘમ્મરવલોણું ઘમઘમ. આવી ઘડીએ આવા માદક પદક ના કાઢતા હોય તો...
{{ps
ફોટોગ્રાફર : બેન, સીમંતના પ્રસંગે તો શહેરની બધી સ્ત્રીઓ ફોટા પડાવે એવો રિવાજ છે...
|હસમુખ :
સવિતા : ના, ના, ફોટું ના પડાઈએ તો જાણે પેલું માલી’પા, ને માલી’પા રહેવાનું હશે, કેમ ? ના, ના, શું બોલતા હશો ?
|હાસ્ય વિદૂષકને શોભે, મને નહીં.
ફોટોગ્રાફર : ચલો, ચલો, વાતે ગાડાં ભરાય. હું તમારો ફોટો પડી લઉં અહીં બેસો.  
}}
ફોટોગ્રાફર
{{ps
(સવિતા બેસતાં બેસતાં)
|ફોટોગ્રાફર :
સવિતા : ઝટ કરજો હોં ભઈ.
|બેન, તમે હસશો ?
ફોટોગ્રાફર : સારું સારું.
}}
{{ps
|સવિતા :  
|હોવ.
}}
{{ps
|
|(જોરથી ખડખડાટ હસે છે.)
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|એટલું બધું નહી, સ્હેજ મૂછમાં.
}}
{{ps
|હસમુખ :  
|સ્ત્રીને મૂછ ?
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
|આઈ મીન – આછું, માત્ર મલકાટ...
}}
{{ps
|હસમુખ :  
|એને સમજાય એવી ભાષામાં કહો, મારી ભાષા એ ભાગ્યે જ સમજે છે.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|તો તમારો વ્યવહાર કેવી રીતે ચાલે છે ?
}}
{{ps
|હસમુખ :  
|એની ભાષા મને સમજાય છે. આપ છબી લેવામાં ત્વરા કરશો ?
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|સોરી, (સવિતાને) બેન, મોટેથી નહીં; ધીમેથી હસજો હોં.
}}
{{ps
|સવિતા :
|એ હો. (મોઢું દાબીને બહુ ઓછો અવાજ થાય એમ હસે છે.)
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|અમ નહીં, આમ નહીં, મોઢું દાબશો તો તમારો હાથ જ દેખાશે, બેન.
}}
{{ps
|સવિતા :
|બળ્યું, તમે તો લોહી પી ગયા – (હસમુખને) મારે કંઈ નથી ફોટું પડાવવું; હેંડો, તમતમારે.
}}
{{ps
|
|(સવિતા હાથ ખેંચીને હસમુખને લઇ જાય છે.... એ જાય છે એટલે)
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|એ પછી છઠ્ઠે મહિને હસમુખરાય આવે છે.
}}
{{ps
|હસમુખ :  
|નમસ્તે.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
|કેમ છો ?
}}
{{ps
|હસમુખ :
|આપ કુશળને ? હું ત્વરામાં છું. સવિતા આવશે, કારણ એણે ગર્ભ ધારણ કર્યો છે.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
|એમની છબી લેવાની છે ને ? જરૂર.
}}
{{ps
|હસમુખ :  
|આભાર આપનો.
}}
{{ps
|
|(હસમુખ લગભગ અદ્રશ્ય થવામાં છે ત્યારે જ )
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
|એક મિનિટ.
}}
{{ps
|
|(હસમુખ પાછો વળીને પાસે આવતાં)
}}
{{ps
|હસમુખ :  
|આ પ્રસંગે એની સાથે મારી છબી અનિવાર્ય નથી.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|એ તો સમજ્યો, પણ, હવે તમને સારું રહેશે-
}}
{{ps
|હસમુખ :
|આપનો સંદર્ભ હું પામી શક્યો નહીં, માફ કરજો, પણ આપણે માનસિક વાંધો વિરોધ ન હોય તો કહેશો કે આપ ખરેખર શું કહેવા ઈચ્છો છો –
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|ખાસ કંઈ નહીં, આવજો.
}}
{{ps
|હસમુખ :  
|આવજો, સવિતા કાલે આવશે.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|જરૂર.
}}
{{ps
|
|(હસમુખ ચાલ્યો જાય છે એટલે)
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|બાળક આવશે તો બેઉ ઉતર-દક્ષિણને જોડશે, એવી મારી શ્રદ્ધા છે. જોકે અહીં શ્રદ્ધા શબ્દ ના ચાલે, શ્રદ્ધા નહીં, મારી માન્યતા છે કે બાળક આવશે તો (બીજે દિવસે સવિતા આવી. સહેજ ફૂલેલા પેટ સાથે સવિતા આવે છે.)
}}
{{ps
|સવિતા :
|મુંઉ એમનું આ ઘેલું; ના, ના, આ શા મોટા મીર માર્યા છે તે અત્યારે ફોટું પડાવવાનું ? હેં ભૈ, આ તમે જ કહો મુંઉ પેટમાં પેલું ફરકતું હોય ને વોય વોય બધું સખળડખળ થતું હોય, બધું અંદર ચૂંથાતું હોય એ ઘડીએ આ ફોટાનાં તૂત ના કાઢતાં હોય તો ના ચાલે ?
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|આવો સવિતાબેન.
}}
{{ps
|સવિતા :  
|આવેલા જ છીએને ભૈ, લો પાડવું હોય તો પડી લ્યો ફોટું-બોટું પણ મારો ઝટ છુટકારો કરો-મા-બાપ મને તો એવો ઉબકો આવે છે ને.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
|પાણી આપું ?
}}
{{ps
|સવિતા :  
|અત્તાર-તો થુંક ગળીએને તોય ઘમ્મરવલોણું ઘમઘમ. આવી ઘડીએ આવા માદક પદક ના કાઢતા હોય તો...
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|બેન, સીમંતના પ્રસંગે તો શહેરની બધી સ્ત્રીઓ ફોટા પડાવે એવો રિવાજ છે...
}}
{{ps
|સવિતા :
|ના, ના, ફોટું ના પડાઈએ તો જાણે પેલું માલી’પા, ને માલી’પા રહેવાનું હશે, કેમ ? ના, ના, શું બોલતા હશો ?
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
ચલો, ચલો, વાતે ગાડાં ભરાય. હું તમારો ફોટો પડી લઉં અહીં બેસો.  
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર
|(સવિતા બેસતાં બેસતાં)
}}
{{ps
|સવિતા :
|ઝટ કરજો હોં ભઈ.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
|સારું સારું.
}}
(કેમેરો એડજસ્ટ કરે છે એટલે)
(કેમેરો એડજસ્ટ કરે છે એટલે)
સવિતા : મોઢું દાબીને બેસું કે...
{{ps
ફોટોગ્રાફર : ચાલશે ચાલશે....
|સવિતા :  
|મોઢું દાબીને બેસું કે...
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
|ચાલશે ચાલશે....
}}
(કેમેરાની ચાંપ દાબે છે.)
(કેમેરાની ચાંપ દાબે છે.)
ઓ.કે. ઓ. કે. થેંક યૂ.
ઓ.કે. ઓ. કે. થેંક યૂ.
સવિતા : (બેસી રહીને) હવે ઝટ કરોને ભૈ, મને તો એવો ઉબકો આવે છે ને...
{{ps
ફોટોગ્રાફર : હવે તમતમારે ઊભાં થઈ જાય.
|સવિતા :
સવિતા : પણ ફોટું ? એલા ભૈ, મારા ભોળા બ્રહ્મા જેવા વરને આમ ને આમ ધૂતતા નહીં.
|(બેસી રહીને) હવે ઝટ કરોને ભૈ, મને તો એવો ઉબકો આવે છે ને...
ફોટોગ્રાફર : કેમ ?કેમ ?
}}
સવિતા : ફોટું પાડ્યા વગર કલદાર ગણી ના લેતા.
{{ps
ફોટોગ્રાફર : ફોટો પડી લીધો-
|ફોટોગ્રાફર :  
સવિતા : તો ઠીક, લ્યો ત્યારે રામ રામ...બેસો હોં ભૈ...
|હવે તમતમારે ઊભાં થઈ જાય.
}}
{{ps
|સવિતા :
|પણ ફોટું ? એલા ભૈ, મારા ભોળા બ્રહ્મા જેવા વરને આમ ને આમ ધૂતતા નહીં.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|કેમ ?કેમ ?
}}
{{ps
|સવિતા :
|ફોટું પાડ્યા વગર કલદાર ગણી ના લેતા.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|ફોટો પડી લીધો-
}}
{{ps
|સવિતા :
|તો ઠીક, લ્યો ત્યારે રામ રામ...બેસો હોં ભૈ...
}}
(સવિતા ધીમે ધીમે જાય છે એવામાં)
(સવિતા ધીમે ધીમે જાય છે એવામાં)
ફોટોગ્રાફર : આ ફોટો તો હસમુખભાઈ લઇ જશે ને...
{{ps
સવિતા : (પાછા ફરીને) આ પદક એમણે કાઢ્યું છે તો એ જ આવશેને ?
|ફોટોગ્રાફર :  
|આ ફોટો તો હસમુખભાઈ લઇ જશે ને...
}}
{{ps
|સવિતા :
|(પાછા ફરીને) આ પદક એમણે કાઢ્યું છે તો એ જ આવશેને ?
}}
આ આવી ઘડીએ ઘર વગર ક્યાંય ગોઠે નહીં....
આ આવી ઘડીએ ઘર વગર ક્યાંય ગોઠે નહીં....
ફોટોગ્રાફર : એ ખરું; પણ, હવે તમારે એક વાતનું સુખ થઇ ગયું.
{{ps
સવિતા : શેનું ?
|ફોટોગ્રાફર :  
ફોટોગ્રાફર : એ ખરું; પણ, હવે તમારે એક વાતનું સુખ થઇ ગયું.
|એ ખરું; પણ, હવે તમારે એક વાતનું સુખ થઇ ગયું.
સવિતા : શેનું ?
}}
ફોટોગ્રાફર : તમે બોલો છો એવું બોલનાર તો ઘરમાં આવશે.
{{ps
સવિતા : (સહેજ લજાઈને) એય એવું કહેતા’તા (સહેજ રોકાઈને) અને ભૈ આટલા દુઃખ નહીંતર શું કામ વેંઢારવાનાં હેં ? લ્યો, બેસો ભૈ. (સવિતા જાય છે) એટલે...
|સવિતા :  
ફોટોગ્રાફર : સાલું, હું ફસાયો છું આ હસમુખરાયના પ્રેમમાં. મારું ધંધાદારી એથિક્સ વીસરાઈ ગયું છે. સવિતાને ગયે મહિનાઓ થયા, ના તો કોઈ આવીને એનો ફોટો લઇ ગયું છે, ના એના કશા સારસમાચાર. હું સ્ટુડિયોમાં હોઉં ને ફ્લેપ ડોર ઠેલાય એટલે હસમુખરાય જ હશે એમ માની ઉમળકો અનુભવું છું. આવો ઉમળકો સારો નહીં, આવો ઉમળકો સારો નહીં, શોભે પણ નહીં, પણ શું થાય ? આવા ઉમળકા દાબ્યા દબાય છે ઓછા ? અરે, કેટલીક વાર તો મને એમ થાય છે કે એ ગામ છોડીને તો નહીં જતા રહ્યા હોય ? ટપાલમાં પણ હસમુખરાયના હસ્તાક્ષરવાળા પતાકડાને શોધું ને નિરાશ થાઉં. બાય ગોડ, ક્યારેક તો મારાથી નિસાસો નંખાઈ જતો. આમ ને આમ ખાસ્સો સમય વીતી ગયો. એવામાં એક દિવસ મારા આસિસ્ટન્ટે મને ડાર્ક રૂમમાંથી બૂમ પાડી.
|શેનું ?
આસિસ્ટન્ટ : સાહેબ અંદર આવી આ નેગેટીવ્સનો ઢગલો જોઈ જશો ? આમાંથી કેટલી રાખવી હોય એ કહો એટલે બાકીની....
}}
ફોટોગ્રાફર : મેં બારણે જઈને કહ્યું – બાકીની નહીં, બધી જ નેગેટીવ્સ ડીસ્પોઝ કરી નાખ. નેગેટીવ્સ રાખીનેય થાક્યા. ક્યાં સુધી રાખવી ? ઢગલો વધતો જાય આમ તો. હજી પોરો ખાઉં ત્યાં તો મારો આસિસ્ટન્ટ ડાર્કરૂમમાંથી એક મોટું કવર લઇ હાજર થયો.
{{ps
આસિસ્ટન્ટ : અને આ કવર જોઈ લો, સાહેબ-
|ફોટોગ્રાફર :
ફોટોગ્રાફર : એ વળી શું છે ?
|એ ખરું; પણ, હવે તમારે એક વાતનું સુખ થઇ ગયું.
આસિસ્ટન્ટ : ગ્રાહકો બી ખરા હોય છે. ફોટા પડાવે ત્યારે તો કેવી ઉતાવળ કરાવતા હોય છે. પછી ફોટા લેવા આવે જ નહીં આ કવરમાં એવી પ્રિન્ટ્સ છે.
}}
{{ps
|સવિતા :
|શેનું ?
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
|તમે બોલો છો એવું બોલનાર તો ઘરમાં આવશે.
}}
{{ps
|સવિતા :
|(સહેજ લજાઈને) એય એવું કહેતા’તા (સહેજ રોકાઈને) અને ભૈ આટલા દુઃખ નહીંતર શું કામ વેંઢારવાનાં હેં ? લ્યો, બેસો ભૈ. (સવિતા જાય છે) એટલે...
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|સાલું, હું ફસાયો છું આ હસમુખરાયના પ્રેમમાં. મારું ધંધાદારી એથિક્સ વીસરાઈ ગયું છે. સવિતાને ગયે મહિનાઓ થયા, ના તો કોઈ આવીને એનો ફોટો લઇ ગયું છે, ના એના કશા સારસમાચાર. હું સ્ટુડિયોમાં હોઉં ને ફ્લેપ ડોર ઠેલાય એટલે હસમુખરાય જ હશે એમ માની ઉમળકો અનુભવું છું. આવો ઉમળકો સારો નહીં, આવો ઉમળકો સારો નહીં, શોભે પણ નહીં, પણ શું થાય ? આવા ઉમળકા દાબ્યા દબાય છે ઓછા ? અરે, કેટલીક વાર તો મને એમ થાય છે કે એ ગામ છોડીને તો નહીં જતા રહ્યા હોય ? ટપાલમાં પણ હસમુખરાયના હસ્તાક્ષરવાળા પતાકડાને શોધું ને નિરાશ થાઉં. બાય ગોડ, ક્યારેક તો મારાથી નિસાસો નંખાઈ જતો. આમ ને આમ ખાસ્સો સમય વીતી ગયો. એવામાં એક દિવસ મારા આસિસ્ટન્ટે મને ડાર્ક રૂમમાંથી બૂમ પાડી.
}}
{{ps
|આસિસ્ટન્ટ :  
|સાહેબ અંદર આવી આ નેગેટીવ્સનો ઢગલો જોઈ જશો ? આમાંથી કેટલી રાખવી હોય એ કહો એટલે બાકીની....
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|મેં બારણે જઈને કહ્યું – બાકીની નહીં, બધી જ નેગેટીવ્સ ડીસ્પોઝ કરી નાખ. નેગેટીવ્સ રાખીનેય થાક્યા. ક્યાં સુધી રાખવી ? ઢગલો વધતો જાય આમ તો. હજી પોરો ખાઉં ત્યાં તો મારો આસિસ્ટન્ટ ડાર્કરૂમમાંથી એક મોટું કવર લઇ હાજર થયો.
}}
{{ps
|આસિસ્ટન્ટ :  
|અને આ કવર જોઈ લો, સાહેબ-
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
|એ વળી શું છે ?
}}
{{ps
|આસિસ્ટન્ટ :  
|ગ્રાહકો બી ખરા હોય છે. ફોટા પડાવે ત્યારે તો કેવી ઉતાવળ કરાવતા હોય છે. પછી ફોટા લેવા આવે જ નહીં આ કવરમાં એવી પ્રિન્ટ્સ છે.
}}
(કવર આપે છે.)
(કવર આપે છે.)
ફોટોગ્રાફર : (કવર લીધા વગર) એ પણ ડિસ્પોઝ કરી નાખ ને.
{{ps
આસિસ્ટન્ટ : ઓલરાઈટ સર.
|ફોટોગ્રાફર :  
|(કવર લીધા વગર) એ પણ ડિસ્પોઝ કરી નાખ ને.
}}
{{ps
|આસિસ્ટન્ટ :  
|ઓલરાઈટ સર.
}}
(જવા માંડે છે એટલે)
(જવા માંડે છે એટલે)
ફોટોગ્રાફર : લાવ લાવ એક વખત જોઈ લઉં.
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|લાવ લાવ એક વખત જોઈ લઉં.
}}
(આસિસ્ટન્ટ કવર આપે છે. ફોટોગ્રાફર કવર ખોલે છે. એક પછી એક ફોટો જોતો જાય છે. બાજુ પર મૂકતો જાય છે અને દરેક ફોટા વખતે કહેતો જાય છે -) આ ડિસ્પોઝ કર અને આ પણ.. આય કાઢી જ નાંખ ! (એમાં સવિતાનો ફોટોગ્રાફ આવે છે – વીજળીનો કરંટ લાગ્યો હોય એમ ફોટોગ્રાફ નીચે પડી જાય છે એટલે આસિસ્ટન્ટ એને નીચેથી ઊંચકીને આપે છે.)
(આસિસ્ટન્ટ કવર આપે છે. ફોટોગ્રાફર કવર ખોલે છે. એક પછી એક ફોટો જોતો જાય છે. બાજુ પર મૂકતો જાય છે અને દરેક ફોટા વખતે કહેતો જાય છે -) આ ડિસ્પોઝ કર અને આ પણ.. આય કાઢી જ નાંખ ! (એમાં સવિતાનો ફોટોગ્રાફ આવે છે – વીજળીનો કરંટ લાગ્યો હોય એમ ફોટોગ્રાફ નીચે પડી જાય છે એટલે આસિસ્ટન્ટ એને નીચેથી ઊંચકીને આપે છે.)
આસિસ્ટન્ટ : આ બઉ ફની હતાં, નહીં ?
{{ps
ફોટોગ્રાફર : હં... (પાછો આપતાં)
|આસિસ્ટન્ટ :  
આસિસ્ટન્ટ : ડિસ્પોઝ કરી નાખું ને.
|આ બઉ ફની હતાં, નહીં ?
ફોટોગ્રાફર : તને સમજણ પડતી નથી કે શું કરવું જોઈએ ? બધી જ બાબતમાં મને પૂછપરછ કરે છે. કેટલા વખત પહેલાંનો આ ફોટોગ્રાફ છે ? હવે કસ્ટમર આટલા બધા વખતે ઓછા લેવા આવવાના છે ? (કવર પાછું આપતાં) હવે મને ડિસ્ટર્બ ન કરતો !  
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|હં... (પાછો આપતાં)
}}
{{ps
|આસિસ્ટન્ટ :
|ડિસ્પોઝ કરી નાખું ને.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|તને સમજણ પડતી નથી કે શું કરવું જોઈએ ? બધી જ બાબતમાં મને પૂછપરછ કરે છે. કેટલા વખત પહેલાંનો આ ફોટોગ્રાફ છે ? હવે કસ્ટમર આટલા બધા વખતે ઓછા લેવા આવવાના છે ? (કવર પાછું આપતાં) હવે મને ડિસ્ટર્બ ન કરતો !  
}}
(આસિસ્ટન્ટ મોઢું પાડીને કવર લઈને જાય છે એટલે ફોટોગ્રાફર તેં મને ડિસ્ટર્બ નથી કર્યો હોં તેં નહીં આ હસમુખરાય મારે કેડે પડી ગયા છે. બાય ગોડ સવિતાનો ફોટો જોઈ પાછાં મને લાખ કુતૂહલ થવાં માંડ્યાં છે – સવિતાને બાબો આવ્યો હશે કે બેબી ? હવે એ બેઉંનું કેમ ચાલતું હશે ? સવિતા હસમુખરાયની વાતો સમજી શકતી હશે ? હસમુખરાય હજી પણ સવિતાની વાત સમજવા જેટલી પેસન્સ... માય ગોડ, મારે શું છે ? આ કુતૂહલ મને શું કામ થવાં જોઈએ ? શા માટે ? મારું કામ આવનારના ફોટા પાડવાનું છે – અને ફોટા પણ નેચરલી શરીરના જ – આઉટર એપિયરન્સના. મારે મારું ધંધાકીય એથિક્સ.. પણ આ નીતિ-આ રીતે આ ચાલ અને એ પ્રમાણે ચલગત...ઈમ્પોસિબલ રહી..રહીને હસમુખરાય રહી રહીને સવિતા...રહી રહીને એ બેઉં અંગેના કુતૂહલ સમય વીતતો ગયો એમ કુતૂહલ શમતાં ગયાં. બધું જ વિસરાતું હોય છે. એમ ચિત્તના કોઈ એક અંધારા ખૂણામાં આ આખી ઘટના અને એ પાત્રો હડસેલાતાં ગયાં. બાવીસ ત્રેવીસ વરસના ગાળામાં સહુ ભૂલી ગયો હતો પણ ત્યાં તો ઢળતી સાંજે અચાનક મારા સ્ટુડિયોમાં હસમુખરાય આવ્યા...સવિતાને લઈને...
(આસિસ્ટન્ટ મોઢું પાડીને કવર લઈને જાય છે એટલે ફોટોગ્રાફર તેં મને ડિસ્ટર્બ નથી કર્યો હોં તેં નહીં આ હસમુખરાય મારે કેડે પડી ગયા છે. બાય ગોડ સવિતાનો ફોટો જોઈ પાછાં મને લાખ કુતૂહલ થવાં માંડ્યાં છે – સવિતાને બાબો આવ્યો હશે કે બેબી ? હવે એ બેઉંનું કેમ ચાલતું હશે ? સવિતા હસમુખરાયની વાતો સમજી શકતી હશે ? હસમુખરાય હજી પણ સવિતાની વાત સમજવા જેટલી પેસન્સ... માય ગોડ, મારે શું છે ? આ કુતૂહલ મને શું કામ થવાં જોઈએ ? શા માટે ? મારું કામ આવનારના ફોટા પાડવાનું છે – અને ફોટા પણ નેચરલી શરીરના જ – આઉટર એપિયરન્સના. મારે મારું ધંધાકીય એથિક્સ.. પણ આ નીતિ-આ રીતે આ ચાલ અને એ પ્રમાણે ચલગત...ઈમ્પોસિબલ રહી..રહીને હસમુખરાય રહી રહીને સવિતા...રહી રહીને એ બેઉં અંગેના કુતૂહલ સમય વીતતો ગયો એમ કુતૂહલ શમતાં ગયાં. બધું જ વિસરાતું હોય છે. એમ ચિત્તના કોઈ એક અંધારા ખૂણામાં આ આખી ઘટના અને એ પાત્રો હડસેલાતાં ગયાં. બાવીસ ત્રેવીસ વરસના ગાળામાં સહુ ભૂલી ગયો હતો પણ ત્યાં તો ઢળતી સાંજે અચાનક મારા સ્ટુડિયોમાં હસમુખરાય આવ્યા...સવિતાને લઈને...
  (મોતિયો ઊતરાવે ત્યારે પહેરાવે છે એવાં ચશ્માં પહેરેલી સવિતા અને ભૂંગળી સાથે હસમુખરાય આવે છે.)
:::  (મોતિયો ઊતરાવે ત્યારે પહેરાવે છે એવાં ચશ્માં પહેરેલી સવિતા અને ભૂંગળી સાથે હસમુખરાય આવે છે.)
હસમુખરાય : (ભૂંગળી હાથમાં ઝાલી રાખીને) નમસ્તે.
{{ps
ફોટોગ્રાફર : (કશું બોલવા જાય એ પહેલાં હસમુખરાય ફોટોગ્રાફરના હાથમાં ભૂંગળી આપે છે એટલે) આ ભૂંગળી મારે શું કરવી છે ?
|હસમુખરાય :  
હસમુખરાય : (કશું પણ સાંભળ્યા વગર...) કાનમાં બહેરાશ આવી ગઈ છે, ભૂંગળીનો એક છેડો તમારા મોઢા પાસે રાખો ને બોલો, બીજા છેડો હું કાને માંડું છું.
|(ભૂંગળી હાથમાં ઝાલી રાખીને) નમસ્તે.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
|(કશું બોલવા જાય એ પહેલાં હસમુખરાય ફોટોગ્રાફરના હાથમાં ભૂંગળી આપે છે એટલે) આ ભૂંગળી મારે શું કરવી છે ?
}}
{{ps
|હસમુખરાય :
|(કશું પણ સાંભળ્યા વગર...) કાનમાં બહેરાશ આવી ગઈ છે, ભૂંગળીનો એક છેડો તમારા મોઢા પાસે રાખો ને બોલો, બીજા છેડો હું કાને માંડું છું.
}}
(એમ કરે છે એટલે) હવે બોલો.
(એમ કરે છે એટલે) હવે બોલો.
ફોટોગ્રાફર : (મોઢું ભૂંગળીમાં નાંખી) કેમ છો ? આ બહેરાશ...
{{ps
હસમુખરાય : વયવયનું કામ કરે છે, ઇન્દ્રિયોને સમયના ઘસારો પહોંચે જ મિત્ર.
|ફોટોગ્રાફર :
ફોટોગ્રાફર : બરાબર. (હસમુખરાય પાસેથી ભૂંગળી લઇ લે છે અને સવિતાને ભૂંગળી આપી ફોટોગ્રાફર પોતાના છેડેથી બોલતાં) તમે કેમ છો ?
|(મોઢું ભૂંગળીમાં નાંખી) કેમ છો ? આ બહેરાશ...
સવિતા : (ભૂંગળીનો છેડો મૂકી દેતાં) મને કાને ધાક નથી પડી ભૈ, સસલા જેવા સરવા છે બેય. (પોતાના કાન બતાવે છે.)
}}
ફોટોગ્રાફર : (ભૂંગળીના બેય. છેડા પોતાની પાસે રાખી હાથ જોડતાં) તે આટલાં આટલાં વરસે શું ભૂલા પડ્યાં ? તમારા છૈયાં છોકરાં કેમ છે ? મોટાં થઈ ગયાં હશે, નહીં ?
{{ps
સવિતા : ભૈ, અમને વસ્તાર નથી. જે ગણો એ અમે બે. વાંઝિયાનું મહેણું માથે ને માથે રહ્યું ભૈ.
|હસમુખરાય :
ફોટોગ્રાફર : હેં ? એટલે સીમંતનો ફોટો પડાવ્યો ને લઇ ના ગયા.
|વયવયનું કામ કરે છે, ઇન્દ્રિયોને સમયના ઘસારો પહોંચે જ મિત્ર.
સવિતા : માલીપાનું પડી ગયું માલીપા. કુખે કાણી ડોલ-પાણી કેમનાં સીચવાં ?
}}
ફોટોગ્રાફર : (દુઃખ સાથે ) એ...મ
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|બરાબર. (હસમુખરાય પાસેથી ભૂંગળી લઇ લે છે અને સવિતાને ભૂંગળી આપી ફોટોગ્રાફર પોતાના છેડેથી બોલતાં) તમે કેમ છો ?
}}
{{ps
|સવિતા :
|(ભૂંગળીનો છેડો મૂકી દેતાં) મને કાને ધાક નથી પડી ભૈ, સસલા જેવા સરવા છે બેય. (પોતાના કાન બતાવે છે.)
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
|(ભૂંગળીના બેય. છેડા પોતાની પાસે રાખી હાથ જોડતાં) તે આટલાં આટલાં વરસે શું ભૂલા પડ્યાં ? તમારા છૈયાં છોકરાં કેમ છે ? મોટાં થઈ ગયાં હશે, નહીં ?
}}
{{ps
|સવિતા :  
|ભૈ, અમને વસ્તાર નથી. જે ગણો એ અમે બે. વાંઝિયાનું મહેણું માથે ને માથે રહ્યું ભૈ.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :
|હેં ? એટલે સીમંતનો ફોટો પડાવ્યો ને લઇ ના ગયા.
}}
{{ps
|સવિતા :  
|માલીપાનું પડી ગયું માલીપા. કુખે કાણી ડોલ-પાણી કેમનાં સીચવાં ?
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|(દુઃખ સાથે ) એ...મ
}}
(થોડા વખતના મૌન બાદ હસમુખરાય પાસે ભૂંગળી લઇ જઈ એક છેડો પકડાવતાં )
(થોડા વખતના મૌન બાદ હસમુખરાય પાસે ભૂંગળી લઇ જઈ એક છેડો પકડાવતાં )
ફોટોગ્રાફર : (ભૂંગળીમાં મોઢું નાંખી) શી સેવા કરું ?
{{ps
હસમુખરાય : આજે અમારાં લગ્નને પચીસ વર્ષ થયાં છે એ નિમિત્તે એક છબી લેવડાવવી છે...
|ફોટોગ્રાફર :  
સવિતા : (ફોટોગ્રાફર) આ ફોટું ખેંચવાની લ્હાયમાં ને લ્હાયમાં મને મોતિયો ઊતરાવે માંડ દસ દાડાય નથી થયા અને આ ડાબલા ભેગા જ ફોટું પડાવા લઇ આવ્યા છે. મેં કીધું આ ડાબલા કાઢું એ પછી જશું તો કહે...
|(ભૂંગળીમાં મોઢું નાંખી) શી સેવા કરું ?
ફોટોગ્રાફર : શું કહે ?
}}
સવિતા : એ શું બોલે એ તો એ જાણે પણ એનો અરથ એવો કે લગ્નનાં ગાણાં લગને શોભે.
{{ps
ફોટોગ્રાફર : તે આ તમને એક આંખે મોતિયો આવ્યો છે ?
|હસમુખરાય :
સવિતા : બેય આંખે અંધાપો આવ્યો છે...ફોટોગ્રાફર
|આજે અમારાં લગ્નને પચીસ વર્ષ થયાં છે એ નિમિત્તે એક છબી લેવડાવવી છે...
ફોટોગ્રાફર : (હસમુખરાયને ભૂંગળીમાં મોં નાંખી) પછી ફોટો પડાવજોને. આ સવિતાબેન ડાબલા કાઢે પછી...
}}
હસમુખરાય : ધીમે ધીમે અંધારું વધતું જવાનું છે, મિત્ર, ઘટવાનું નથી. અને એક બીજી પણ અગત્યની વાત. એના ડાબલા છબીમાં દેખાવા જ જોઈએ. ચાલો, અમને ત્વરા છે....
{{ps
ફોટોગ્રાફર : સારું સારું (ભૂંગળીનો છેડો મૂકી દે છે, કેમેરા એડજેસ્ટ કરે છે. હસમુખરાય અને સવિતાને બન્નેને બાજુ બાજુમાં ઊભાં રાખે છે) સવિતાબેન ગળા પર હાથ મૂકેને, હસમુખરાય ?
|સવિતા :
સવિતા : ઓલ્યું એમનું ભૂંગળું મારા હાથમાં મૂકોને એટલે હાંઉં...
|(ફોટોગ્રાફર) આ ફોટું ખેંચવાની લ્હાયમાં ને લ્હાયમાં મને મોતિયો ઊતરાવે માંડ દસ દાડાય નથી થયા અને આ ડાબલા ભેગા જ ફોટું પડાવા લઇ આવ્યા છે. મેં કીધું આ ડાબલા કાઢું એ પછી જશું તો કહે...
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|શું કહે ?
}}
{{ps
|સવિતા :  
|એ શું બોલે એ તો એ જાણે પણ એનો અરથ એવો કે લગ્નનાં ગાણાં લગને શોભે.
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|તે આ તમને એક આંખે મોતિયો આવ્યો છે ?
}}
{{ps
|સવિતા :  
|બેય આંખે અંધાપો આવ્યો છે...ફોટોગ્રાફર
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|(હસમુખરાયને ભૂંગળીમાં મોં નાંખી) પછી ફોટો પડાવજોને. આ સવિતાબેન ડાબલા કાઢે પછી...
}}
{{ps
|હસમુખરાય :
|ધીમે ધીમે અંધારું વધતું જવાનું છે, મિત્ર, ઘટવાનું નથી. અને એક બીજી પણ અગત્યની વાત. એના ડાબલા છબીમાં દેખાવા જ જોઈએ. ચાલો, અમને ત્વરા છે....
}}
{{ps
|ફોટોગ્રાફર :  
|સારું સારું (ભૂંગળીનો છેડો મૂકી દે છે, કેમેરા એડજેસ્ટ કરે છે. હસમુખરાય અને સવિતાને બન્નેને બાજુ બાજુમાં ઊભાં રાખે છે) સવિતાબેન ગળા પર હાથ મૂકેને, હસમુખરાય ?
}}
{{ps
|સવિતા :  
|ઓલ્યું એમનું ભૂંગળું મારા હાથમાં મૂકોને એટલે હાંઉં...
}}
(ફોટોગ્રાફર હસમુખરાયને ભૂંગળીનો એક છેડો પકડાવે છે. બીજો છેડો સવિતા પકડે છે અને ફોટોગ્રાફર આ તસ્વીર ઝડપવા કેમેરામાં જુએ છે.)
(ફોટોગ્રાફર હસમુખરાયને ભૂંગળીનો એક છેડો પકડાવે છે. બીજો છેડો સવિતા પકડે છે અને ફોટોગ્રાફર આ તસ્વીર ઝડપવા કેમેરામાં જુએ છે.)
ફોટોગ્રાફર : (કેમેરામાંથી મોઢું કાઢીને પ્રેક્ષકોને) ઓન, ઓથ, આવો ફોટો મેં ક્યારેય લીધો નથી. (કેમેરામાં મોઢું ઘાલી) રે..ડી ? (અને આ ફ્રીજ શોટ સાથે પડદો પડે છે.)
{{ps
 
|ફોટોગ્રાફર :
<br>
|(કેમેરામાંથી મોઢું કાઢીને પ્રેક્ષકોને) ઓન, ઓથ, આવો ફોટો મેં ક્યારેય લીધો નથી. (કેમેરામાં મોઢું ઘાલી) રે..ડી ? (અને આ ફ્રીજ શોટ સાથે પડદો પડે છે.)
{{HeaderNav2
|previous = ધ સીયામીઝ
}}
}}
18,450

edits