સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/પ્રકીર્ણ/ગવતરી – લોકસાહિત્ય: Difference between revisions

From Ekatra Wiki
Jump to navigation Jump to search
(Created page with "<poem> સરગભવનથીરેઊતર્યાંગવતરી, આવ્યાંમરતૂકલોકમાંમા’લવારે, ચરવાડું...")
 
No edit summary
Line 1: Line 1:
<poem>
<poem>
સરગભવનથીરેઊતર્યાંગવતરી,
સરગ ભવનથી રે ઊતર્યાં ગવતરી,
આવ્યાંમરતૂકલોકમાંમા’લવારે,
આવ્યાં મરતૂક લોકમાં મા’લવા રે,
ચરવાડુંગરડેનેપાણીપીવાગંગા;
ચરવા ડુંગરડે ને પાણી પીવા ગંગા;
વાઘવીરાનીનજરેપડ્યાંરે.
વાઘ વીરાની નજરે પડ્યાં રે.
ઊભાંરો’, ગવતરી, પૂછુંએકવાત!
ઊભાં રો’, ગવતરી, પૂછું એક વાત!
મોઢેઆવ્યુંખાજનહિમેલુંરે.
 
સાંભળ, વાઘવીરા! કહુંતનેવાત:
મોઢે આવ્યું ખાજ નહિ મેલું રે.
ઘેરમેંમેલ્યાંનાનાંવાછરુંરે.
સાંભળ, વાઘ વીરા! કહું તને વાત:
ચંદરઊગ્યાની, વીરા, અવધ્યુંઆપો!
ઘેર મેં મેલ્યાં નાનાં વાછરું રે.
વાછરુંધવરાવીવ્હેલાંઆવશુંરે.
ચંદર ઊગ્યાની, વીરા, અવધ્યું આપો!
નોરેઆવુંતોબાવાનંદજીનીઆણ્યું,
 
ચાંદોસૂરજઆપુંસાખિયારે!
વાછરું ધવરાવી વ્હેલાં આવશું રે.
પે’લોહીંહોટોગાયેસીમડિયેનાખ્યો,
નો રે આવું તો બાવા નંદજીની આણ્યું,
બીજેહીંહોટેઆવ્યાંવાડીએરે.
ચાંદો સૂરજ આપું સાખિયા રે!
ત્રીજોહીંહોટોગામનેગોંદરેનાખ્યો,
 
ચોથેહીંહોટેવાછરુંભેટિયાંરે.
પે’લો હીંહોટો ગાયે સીમડિયે નાખ્યો,
ઊઠોઊઠો, વાછરું! ધાવોમાનાંદૂધ,
બીજે હીંહોટે આવ્યાં વાડીએ રે.
અવધ્યુંઆવીવીરાવાઘનીરે.
ત્રીજો હીંહોટો ગામને ગોંદરે નાખ્યો,
ઘેલીમાતાકામધેનુ, ઘેલડિયાંમબોલો!
ચોથે હીંહોટે વાછરું ભેટિયાં રે.
કળપેલુંદૂધકડવોલીંબડોરે.
 
મોર્યચાલ્યાંવાછરુંનેવાંસેમાતાકામધેનુ,
ઊઠો ઊઠો, વાછરું! ધાવો માનાં દૂધ,
કલ્યાણીવનમાંઊભાંરિયાંરે.
અવધ્યું આવી વીરા વાઘની રે.
ઊઠોઊઠો, વાઘમામા, પે’લાંઅમનેમારો,
ઘેલી માતા કામધેનુ, ઘેલડિયાં મ બોલો!
પછીમારોઅમારીમાતનેરે.
કળપેલું દૂધ કડવો લીંબડો રે.
નાનાંએવાંવાછરું, તમનેકોણેશીખવિયાં,
 
કિયેવેરીડેવાચાઆલિયુંરે!
મોર્ય ચાલ્યાં વાછરું ને વાંસે માતા કામધેનુ,
રામેશીખવિયાં, લખમણેભોળવિયાં,
કલ્યાણી વનમાં ઊભાં રિયાં રે.
અરજણેવાચાઆલિયુંરે.
ઊઠો ઊઠો, વાઘ મામા, પે’લાં અમને મારો,
નાનાંએવાંવાછરું, તમેકરોલીલાલે’ર,
પછી મારો અમારી માતને રે.
વસમીવેળાએસંભારજોરે.
 
{{Right|[ઝવેરચંદમેઘાણીસંપાદિતલોકગીત: ‘રઢિયાળીરાત’ પુસ્તક]}}
નાનાં એવાં વાછરું, તમને કોણે શીખવિયાં,
કિયે વેરીડે વાચા આલિયું રે!
રામે શીખવિયાં, લખમણે ભોળવિયાં,
અરજણે વાચા આલિયું રે.
નાનાં એવાં વાછરું, તમે કરો લીલાલે’ર,
વસમી વેળાએ સંભારજો રે.
{{Right|[ઝવેરચંદ મેઘાણી સંપાદિત લોકગીત: ‘રઢિયાળી રાત’ પુસ્તક]}}
</poem>
</poem>

Revision as of 09:15, 3 October 2022

સરગ ભવનથી રે ઊતર્યાં ગવતરી,
આવ્યાં મરતૂક લોકમાં મા’લવા રે,
ચરવા ડુંગરડે ને પાણી પીવા ગંગા;
વાઘ વીરાની નજરે પડ્યાં રે.
ઊભાં રો’, ગવતરી, પૂછું એક વાત!

મોઢે આવ્યું ખાજ નહિ મેલું રે.
સાંભળ, વાઘ વીરા! કહું તને વાત:
ઘેર મેં મેલ્યાં નાનાં વાછરું રે.
ચંદર ઊગ્યાની, વીરા, અવધ્યું આપો!

વાછરું ધવરાવી વ્હેલાં આવશું રે.
નો રે આવું તો બાવા નંદજીની આણ્યું,
ચાંદો સૂરજ આપું સાખિયા રે!

પે’લો હીંહોટો ગાયે સીમડિયે નાખ્યો,
બીજે હીંહોટે આવ્યાં વાડીએ રે.
ત્રીજો હીંહોટો ગામને ગોંદરે નાખ્યો,
ચોથે હીંહોટે વાછરું ભેટિયાં રે.

ઊઠો ઊઠો, વાછરું! ધાવો માનાં દૂધ,
અવધ્યું આવી વીરા વાઘની રે.
ઘેલી માતા કામધેનુ, ઘેલડિયાં મ બોલો!
કળપેલું દૂધ કડવો લીંબડો રે.

મોર્ય ચાલ્યાં વાછરું ને વાંસે માતા કામધેનુ,
કલ્યાણી વનમાં ઊભાં રિયાં રે.
ઊઠો ઊઠો, વાઘ મામા, પે’લાં અમને મારો,
પછી મારો અમારી માતને રે.

નાનાં એવાં વાછરું, તમને કોણે શીખવિયાં,
કિયે વેરીડે વાચા આલિયું રે!
રામે શીખવિયાં, લખમણે ભોળવિયાં,
અરજણે વાચા આલિયું રે.
નાનાં એવાં વાછરું, તમે કરો લીલાલે’ર,
વસમી વેળાએ સંભારજો રે.
[ઝવેરચંદ મેઘાણી સંપાદિત લોકગીત: ‘રઢિયાળી રાત’ પુસ્તક]