વસ્તુસંખ્યાકોશ/સંખ્યાનિર્દેશક શબ્દસંજ્ઞા: Difference between revisions

પ્રૂફ રીડિંગ સંપન્ન
No edit summary
(પ્રૂફ રીડિંગ સંપન્ન)
 
(One intermediate revision by the same user not shown)
Line 2: Line 2:
<poem>
<poem>
{{center|[ ૦ ] {{gap|12em}}}}
{{center|[ ૦ ] {{gap|12em}}}}
{{Left margin|6em|{{col-begin}}{{col-2}}
{{col-begin}}{{col-2}}
અનંત
અનંત
અભ્ર
અભ્ર
Line 12: Line 12:
શૂન્ય ચરણ
શૂન્ય ચરણ
શૂન્યશિર  
શૂન્યશિર  
{{col-end}} }}{{dhr}}<br>{{page break|label=}}{{dhr}}
{{col-end}} {{dhr}}<br>{{page break|label=}}{{dhr}}
{{center|[ ૧ ]  {{gap|12em}} }}  
{{center|[ ૧ ]  {{gap|12em}} }}  
{{col-begin}}{{col-2}}
{{col-begin}}{{col-2}}
Line 22: Line 22:
આત્મા  
આત્મા  
આદિત્ય
આદિત્ય
ઇન્દુ
ઈન્દુ
ઉર્વી
ઉર્વી
કલાનિધિ  
કલાનિધિ  
Line 159: Line 159:
આસ્તિક દર્શન  
આસ્તિક દર્શન  
ઉપમાન
ઉપમાન
ઉપાસના
ઊપાસના
ઊગતા ડામવા
ઊગતા ડામવા
ઉત્તમ પીણાં
ઉત્તમ પીણાં
ઉત્તમ વ્યસન
ઉત્તમ વ્યસન
ઉત્પાત
ઉત્પાત્ત
ઉપઋણ
ઉપઋણ
ઉપદેશ
ઉપદેશ
ઔષધિ
ઔષધિ
અંજન
અંજન
અંતઃકરણદોષ
અંતઃકરણ દોષ
અંતઃકરણ
અંતઃકરણ
ઋણ
ઋણ
કજિયાનાં કારણ
કજિયાના કારણ
કર્મ
કર્મ
કર્મભેદ
કર્મભેદ
Line 181: Line 181:
કાંડ  
કાંડ  
ગણ  
ગણ  
ગદ્યપ્રકાર
ગદ્ય પ્રકાર
ગર્વિતા નાયિકા
ગર્વિતા નાયિકા
ગાથા  
ગાથા  
Line 196: Line 196:
જ્યોતિષ અંગ
જ્યોતિષ અંગ
જીવ
જીવ
જીવ-મુક્તિ
જીવન્મુક્તિ
જ્ઞાનરીતિ
જ્ઞાનરીતિ
જ્ઞાનીની શક્તિ
જ્ઞાનીની શક્તિ
Line 216: Line 216:
ત્રિમૂર્તિને પ્રિય
ત્રિમૂર્તિને પ્રિય
ત્રિરંગી ધ્વજ
ત્રિરંગી ધ્વજ
ત્રિવેણીસમૂહ
ત્રિવેણી સમૂહ
ત્રિવેદી
ત્રિવેદી
ત્રિશરણ
ત્રિશરણ
Line 248: Line 248:
પ્રણવ  
પ્રણવ  
પ્રમાણ
પ્રમાણ
પ્રસ્થાનત્રયી
પ્રસ્થાન ત્રયી
પ્રાણાયામ  
પ્રાણાયામ  
પ્રારબ્ધ
પ્રારબ્ધ
Line 256: Line 256:
ભક્ત
ભક્ત
ભક્તિ
ભક્તિ
ભક્તિપ્રયેાજન
ભક્તિ પ્રયેાજન
ભવભૂતિનાં નાટકો
ભવભૂતિનાં નાટકો
ભુવન
ભુવન
Line 268: Line 268:
માનનામ
માનનામ
મુદ્રા
મુદ્રા
મુનિ  
મુનિ
મૂર્તિ
મંગલ
મંગલ
મંગલાચરણ
મંગલાચરણ
Line 276: Line 277:
રીતિ
રીતિ
રોગપરીક્ષા
રોગપરીક્ષા
લક્ષણદોષ
લક્ષણ દોષ
લિંગ
લિંગ
લોક
લોક
Line 293: Line 294:
શરીર
શરીર
શરીરમુદ્રા
શરીરમુદ્રા
શસ્ત્રપ્રકાર
શસ્ત્ર પ્રકાર
શિલ્પવિધાન
શિલ્પવિધાન
શિવઆયુધ
શિવઆયુધ
Line 306: Line 307:
સંધાતા નથી
સંધાતા નથી
સંધ્યા  
સંધ્યા  
સુયોગશૃંગાર
સુયોગ શૃંગાર
સંસ્કાર  
સંસ્કાર  
સ્ત્રીના સ્વરૂપ
સ્ત્રીના સ્વરૂપ
Line 364: Line 365:
કમઅક્કલ
કમઅક્કલ
કર્મ
કર્મ
કર્મયોગનાં તત્ત્વો
કર્મયોગના તત્ત્વો
કલ્કિપુત્ર
કલ્કી પુત્ર
કષાય
કષાય
કુંભમેળો
કુંભમેળો
Line 371: Line 372:
કૃષ્ણરથના અશ્વો
કૃષ્ણરથના અશ્વો
કૃષ્ણપ્રિયા
કૃષ્ણપ્રિયા
ખલીફા
ખલિફા
ખાણ
ખાણ
ખૂણા
ખૂણા
ખ્યાતિ
ખ્યાતિ
ગણપતિવાહન
ગણપતિ વાહન
ગતિ
ગતિ
ગદાયુદ્ધ
ગદાયુદ્ધ
ગૌણકર્મ
ગૌણકર્મ
ગૌણકર્મભેદ
ગૌણકર્મ ભેદ
ગ્રહવર્ણ
ગ્રહવર્ણ
ગૃહ
ગૃહ
Line 444: Line 445:
ભ્રમ
ભ્રમ
મનુષ્ય
મનુષ્ય
મનુષ્યપરીક્ષા
મનુષ્ય પરીક્ષા
મલ્લ
મલ્લ
મહાપાતક
મહાપાતક
Line 458: Line 459:
યજ્ઞ કરાવનાર
યજ્ઞ કરાવનાર
યુગ
યુગ
યુગના વર્ગો
યુગના વર્ણો
યોગ  
યોગ  
યોનિ
યોનિ
રજપૂત વંશ
રજપુત વંશ
રાગ–પ્રેમ
રાગ–પ્રેમ
રૂપ સ્કંધ
રૂપ સ્કંધ
Line 471: Line 472:
વર્ણોના સ્વભાવ
વર્ણોના સ્વભાવ
વર્ષ પ્રકાર
વર્ષ પ્રકાર
વાજિંત્ર
વાજીંત્રર
વાણી
વાણી
વિકથા
વિકથા
Line 494: Line 495:
ષડ્ભુજ
ષડ્ભુજ
સમાધિ
સમાધિ
સાધનચતુષ્ટ્ય
સાધન ચતુષ્ટ્ય
સુખ
સુખ
સૂત્ર
સૂત્ર
Line 505: Line 506:
સંયમ
સંયમ
સંસારીના શત્રુ
સંસારીના શત્રુ
સ્ત્રીપ્રકાર
સ્ત્રી પ્રકાર
સ્ત્રીવર્ગ
સ્ત્રી વર્ગ
સૃષ્ટિ
સૃષ્ટિ
સ્વર
સ્વર
Line 523: Line 524:
અતિચાર
અતિચાર
અતિદેશ
અતિદેશ
અતિશયોક્તિ
અતિશ્યોક્તિ
અતિસાર
અતિસાર
અર્થપ્રકૃતિ
અર્થપ્રકૃતિ
Line 529: Line 530:
અધર્મ
અધર્મ
અધિકરણ
અધિકરણ
અધિકરણલક્ષણ
અધિકરણ લક્ષણ
અનુમાનઅવયવ
અનુમાન અવયવ
અભિચાર
અભિચાર
અભિજ્ઞા
અભિજ્ઞા
Line 545: Line 546:
આસક્તિ
આસક્તિ
ઇન્દ્રિય  
ઇન્દ્રિય  
ઇન્દ્રિદ્રાધ્યાસ
ઇન્દ્રિયાધ્યાસ
ઉગ્ર નક્ષત્ર
ઉગ્ર નક્ષત્ર
ઉપપ્રાણ
ઉપપ્રાણ
Line 566: Line 567:
કલ્પસૂત્ર
કલ્પસૂત્ર
કલ્યાણક  
કલ્યાણક  
કલેશ
ક્લેશ
કામબાણ
કામબાણ
કાવ્યપ્રકાર
કાવ્ય પ્રકાર
કાંતાર
કાંતાર
ક્રિયાપાલન
ક્રિયાપાલન
Line 634: Line 635:
પિતા  
પિતા  
પિતૃ  
પિતૃ  
પુદ્ગલ
પુદ્‌ગલ
પુરાણલક્ષણ
પુરાણલક્ષણ
પુરુષ
પુરૂષ
પુષ્પ
પુષ્પ
પૂજા
પૂજા
Line 643: Line 644:
૫ંચક
૫ંચક
પંચકલ્યાણી અશ્વ
પંચકલ્યાણી અશ્વ
પંચકોષ
પંચ કોષ
પંચાંગ
પંચાંગ
પંચાગ્નિ
પંચાગ્નિ
પંચાજીરી
પંચાજીરી
પંચતરુ
પંચતરૂ
પંચતત્ત્વ
પંચતત્ત્વ
પંચતિક્ત
પંચતિક્ત
Line 711: Line 712:
વિપર્યય
વિપર્યય
વિષય  
વિષય  
વ્યંજનવર્ગ
વ્યંજન વર્ગ
વ્યાકરણસૂત્ર
વ્યાકરણ સૂત્ર
વ્યોમ
વ્યોમ
વ્રત
વ્રત
Line 718: Line 719:
વૃત્તિ
વૃત્તિ
વૃદ્ધ
વૃદ્ધ
શબ્દોષ
શબ્દદોષ
શક્તિ
શક્તિ
શાક્તમંત્ર
શાક્તમંત્ર
Line 751: Line 752:
આભ્યંતર નિયમ
આભ્યંતર નિયમ
ઐશ્વર્ય
ઐશ્વર્ય
ઉચ્ચારદોષ
ઉચ્ચાર દોષ
ઉપશય
ઉપશય
ઉપશાસ્ત્ર
ઉપશાસ્ત્ર
Line 771: Line 772:
ચક્ર
ચક્ર
ચક્રવર્તી
ચક્રવર્તી
જવર
જ્વર
જીવ
જીવ
દર્શન
દર્શન
Line 823: Line 824:
{{col-begin}}{{col-2}}
{{col-begin}}{{col-2}}
અગ્નિ
અગ્નિ
અગ્નિજીહ્વા
અગ્નિજીહ્‌વા
અજાયબી (કુદરતી)
અજાયબી (કુદરતી)
અજાયબી (પ્રાચીન)
અજાયબી (પ્રાચીન)
Line 835: Line 836:
આત્મજ્ઞાન
આત્મજ્ઞાન
આફરીન ગાન
આફરીન ગાન
ઈશ્વરમાલિની
ઇશ્વરમાલિની
ઉન્માદ
ઉન્માદ
ઉપધાતુ
ઉપધાતુ
Line 937: Line 938:
અવગુણ
અવગુણ
અષ્ટકલ્યાણી અશ્વ
અષ્ટકલ્યાણી અશ્વ
અષ્ટધાતુ
અષ્ટ ધાતુ
અષ્ટસખાનામ (કૃષ્ણના)
અષ્ટ સખાનામ (કૃષ્ણના)
અષ્ટપટરાણી (કૃષ્ણની)
અષ્ટ પટરાણી (કૃષ્ણની)
અષ્ટ સખી (કૃષ્ણની)
અષ્ટ સખી (કૃષ્ણની)
અષ્ટાક્ષરી મંત્ર
અષ્ટાક્ષરી મંત્ર
Line 945: Line 946:
અષ્ટાંગ ઉપોસ્થ
અષ્ટાંગ ઉપોસ્થ
અષ્ટાંગ બુદ્ધિ
અષ્ટાંગ બુદ્ધિ
અષ્ટાંગમાર્ગ
અષ્ટાંગ માર્ગ
અસ્રચિકિત્સા
અસ્ર ચિકિત્સા
આકર્ષણ
આકર્ષણ
આચાર
આચાર
Line 954: Line 955:
આસન
આસન
ઉગ્રગંધા
ઉગ્રગંધા
ઉગ્રદુર્ગા
ઉગ્ર દુર્ગા
ઐરાવત
ઐરાવત
ઔષધિ
ઔષધિ
Line 976: Line 977:
દુર્ગા
દુર્ગા
દેવયોનિ
દેવયોનિ
દેહ
દ્વારપાલિકા
દ્વારપાલિકા
ધર્મમાર્ગ
ધર્મમાર્ગ
Line 998: Line 1,000:
પ્રહરરાગ
પ્રહરરાગ
પ્રાકૃતભાષા
પ્રાકૃતભાષા
પ્રાણાયામ
પ્રાણાયમ
પ્રતિહાર્ય
પ્રતિહાર્ય
પ્રાપ્તિ
પ્રાપ્તિ
Line 1,057: Line 1,059:
ઉપરત્ન
ઉપરત્ન
ઉષ્ણ ઔષધ
ઉષ્ણ ઔષધ
ત્રષિ પત્ની
ઋષિ પત્ની
કટુ પૌષ્ટિક
કટુ પૌષ્ટિક
કષાય
કષાય
Line 1,070: Line 1,072:
ગ્રહધાન્ય
ગ્રહધાન્ય
ગ્રહરત્ન
ગ્રહરત્ન
ગ્રહવાહન
ગ્રહ વાહન
ગ્રહસ્થિતિ
ગ્રહ સ્થિતિ
ગ્રૈવેયક
ગ્રૈવેયક
ચર્મવાદ્ય
ચર્મવાદ્ય
Line 1,094: Line 1,096:
નંદ
નંદ
પરિગ્રહ
પરિગ્રહ
પવિત્ર નદી
પવિત્રનદી
પિતૃગ્રહ  
પિતૃગ્રહ  
પીઠિકા
પીઠિકા
Line 1,211: Line 1,213:
અગ્નિ
અગ્નિ
અંગ
અંગ
ઈંટપ્રકાર
ઇંટપ્રકાર
ઇન્દ્રિય
ઇન્દ્રિય
ઉપવિષ
ઉપવિષ
Line 1,247: Line 1,249:
કૂટ
કૂટ
કૂટસ્વામી  
કૂટસ્વામી  
જ્યોતિર્લિંગ
ર્જ્યોર્તિલિંગ
તપ
તપ
તેજકલા
તેજકલા
Line 1,259: Line 1,261:
નિત્યકર્મ  
નિત્યકર્મ  
પૂજા
પૂજા
પ્રતીત્યસમુપાદ
પ્રતીત્યસમુત્પાદ
બારાક્ષરી (બારાખડી)
બારાક્ષરી (બારાખડી)
ભક્તિ
ભક્તિ
Line 1,281: Line 1,283:
જીવયોનિ
જીવયોનિ
તાંબૂલગુણ
તાંબૂલગુણ
તેરતાંસળી
તેર તાંસળી
દક્ષકન્યા
દક્ષ કન્યા
{{col-2}}
{{col-2}}
દાસ  
દાસ  
Line 1,345: Line 1,347:
કામધેનુ  
કામધેનુ  
કૂટ
કૂટ
ફૂટસ્વામી
કૂટસ્વામી
કેળા-પ્રકાર
કેળા-પ્રકાર
ચંદ્રકળા
ચંદ્રકળા
Line 1,353: Line 1,355:
તિથિ
તિથિ
દક્ષપુત્રી
દક્ષપુત્રી
દુર્ગ
દેવગંધર્વ
દેવગંધર્વ
દેવલોક  
દેવલોક  
Line 1,361: Line 1,364:
પદદોષ
પદદોષ
પદાર્થ
પદાર્થ
માતૃક
માતૃકા
મંત્રઅંગ
મંત્રઅંગ
વિદ્યાદેવી
વિદ્યાદેવી
Line 1,413: Line 1,416:
બ્રહ્મહત્યા
બ્રહ્મહત્યા
મનોનિગ્રહ વિઘ્ન
મનોનિગ્રહ વિઘ્ન
મહાભારતપર્વ
મહાભારત પર્વ
લિપિ
લિપિ
વધુ ગુણ
વધૂ ગુણ
વર્ણ
વર્ણ
વિદ્યા
વિદ્યા
Line 1,538: Line 1,541:
ક્રિયા
ક્રિયા
દેવાંગના
દેવાંગના
નાયકગુણ
નાયક ગુણ
નાયિકાગુણ  
નાયિકાગુણ  
{{col-2}}
{{col-2}}
પૂજા
પૂજા
બત્રીસલક્ષણો પુરુષ
બત્રીસ લક્ષણો પુરુષ
રાજલક્ષણ
રાજલક્ષણ
લક્ષણ
લક્ષણ
સિંહાસનબત્રીસી
સિંહાસન બત્રીસી
{{col-end}} {{dhr}}<br>{{page break|label=}}{{dhr}}
{{col-end}} {{dhr}}<br>{{page break|label=}}{{dhr}}
{{center|[ ૩૩ ]  {{gap|12em}} }}
{{center|[ ૩૩ ]  {{gap|12em}} }}
Line 1,575: Line 1,578:
રાજવંશ
રાજવંશ
રાજવિનોદ
રાજવિનોદ
વાજિંત્ર
વાજીંત્ર
{{col-end}} {{dhr}}<br>{{page break|label=}}{{dhr}}
{{col-end}} {{dhr}}<br>{{page break|label=}}{{dhr}}
{{center|[ ૩૮ ]  {{gap|12em}} }}
{{center|[ ૩૮ ]  {{gap|12em}} }}