વસુધા/ઈંટાળા: Difference between revisions

← Older edit

વસુધા/ઈંટાળા (view source)

Revision as of 01:57, 5 June 2023

1,894 bytes removed , 01:57, 5 June 2023

no edit summary

Meghdhanu

Interface administrators, Administrators

13,043

edits

@@ Line 3: / Line 3: @@
 <poem>
-મળે છે માર્ગમાં મારા ઈંટાળા વીસત્રીસ કૈં,
+મળે છે માર્ગમાં મારા ઈંટાળા વીસ ત્રીસ કૈં,
-મળેલા અલીબાબાને લૂંટારા જેમ ચાલીસ.
+મળેલા અલી બાબાને લૂંટારા જેમ ચાલીસ.
 બેઠેલા પેંતરા બાંધી ફસાવા માર્ગગામીને,
@@ Line 15: / Line 15: @@
 માહરાં ટાયરે વાગે ભચોભચ બની છરા!
-જાળવી જાળવી હાંકું તોય એ મત્સ્યશા ધસી,
+જાળવી જાળવી હાંકું તોય એ મત્સ્ય શા ધસી,
-કોમળાં ટાયરો મારાં ભરખે છે ડસી ડસી!
+કોમળાં ટાયરો મારાં ભરખે છે ડસી ડસી! ૧૦
-::        તેઓ અહીં આ ફરલાંગ અર્ધના
+:તેઓ અહીં આ ફરલૉંગ અર્ધના
-::        પંથે વસે, નીમ તરુની છાંયમાં,
+:પંથે વસે, નીમ તરુની છાંયમાં,
-::        કોઈ કદી દૂર જરાક જૈ પડ્યા,
+:કોઈ કદી દૂર જરાક જૈ પડ્યા,
-::        છે ભામટા સૌ દિલના સદા બળ્યા!
+:છે ભામટા સૌ દિલના સદા બળ્યા!
-        કોઈ અહીં કેવળ માટી રૂપમાં
+:કોઈ અહીં કેવળ માટી રૂપમાં
-        ઢેફાં સ્વરૂપે, કંઈ ઈંટ કાચી
+:ઢેફાં સ્વરૂપે, કંઈ ઈંટ કાચી
-        બની પડ્યા છે, પથરાય કૈંક તો
+:બની પડ્યા છે, પથરાય કૈંક તો
-        પાક્કા ઘણા ઈંટ તણા સ્વરૂપમાં.
+:પાક્કા ઘણા ઈંટતણા સ્વરૂપમાં.
-        એ અભ્રવર્ણા, વળી શ્વેતકાય,
-        કે રક્તવર્ણા, અભિરામદેહી,
+:એ અભ્રવર્ણા, વળી શ્વેતકાય,
-        સૌને શિરે મંડિલશી દીસે વસી
+:કે રક્તવર્ણા, અભિરામદેહી,
-        કાળાશ, જે ધૂમ ગયો તહીં રસી.
+:સૌને શિરે મંડિલ શી દિસે વસી
-        કો આવિયા છે અહીં ખેતરોથી,
+:કાળાશ, જે ધૂમ ગયો તહીં રસી.
-        કોઈ ચણાતાં ઘરમાંથી ભાગી,
-        કે કો જતી લારી થકી પડીને
+:કો આવિયા છે અહીં ખેતરોથી,
-        ભાંગી બની બે કટકા, પડી રહ્યા.
+:કોઈ ચણાતાં ઘરમાંથી ભાગી,
-        ખંડાયલી કાય બધાયની અહીં,
+:કે કો જતી લારી થકી પડીને
-        ન ઈંટ આખી વરતાય કોઈ,
+:ભાંગી બની બે કટકા, પડી રહ્યા.
-        અખંડના ભાગ્ય વિશે ન ખંડ છે!
-        આ તો બધાં ખંડિતનાં જ બંડ છે!
+:ખંડાયલી કાય બધાયની અહીં,
-        દુર્ભાગી આ માલિકહીન શ્વાનશા,
+:ન ઈંટ આખી વરતાય કોઈ,
-        જુગારીશા કે નિત હારનારા,
+:અખંડના ભાગ્ય વિશે ન ખંડ છે!
-        અભાગિયા ભાગ્ય ફરી જતાં અહીં
+:આ તો બધાં ખંડિતનાં જ બંડ છે!
-        આવી ચડ્યા હ્યાં વસવા વિરાનમાં.
-        એ એકદા ખેતરમાં સુકર્ષિતા
+:દુર્ભાગી આ માલિકહીન શ્વાન શા,
-        માટી હતા ધાન્યફળોથી શોભતી,
+:જુગારી શા કે નિત હારનારા,
-        કોઈ હતા મંદિર માળિયે ચડ્યા,
+:અભાગિયા ભાગ્ય ફરી જતાં અહીં
-        પૂજાગૃહે, સ્નાનગૃહે ઘડ્યા મઢ્યા!
+:આવી ચડ્યા હ્યાં વસવા વિરાનમાં.
-        એ આજ આંહીં રખડાઉ ભામટા,
-        અકિંચનો ને રખડંત નિર્ગૃહી
+:એ એકદા ખેતરમાં સુકર્ષિતા
-        લોક તણો સાથ જ સેવતા વસે,
+:માટી હતા ધાન્યફળોથી શોભતા,
-        રસ્તે જતાનાં પગ-ટાયરો ડસે.
+:કોઈ હતા મંદિર માળિયે ચડ્યા,
-        આવે અહીં સૌ ઋતુની પ્રવાસી
+:પૂજાગૃહે, સ્નાનગૃહે ઘડ્યા મઢ્યા!
-        કૈં ટોળીઓ અલ્પ દિનો-નિવાસી,
-        ઈરાનીઓ મસ્ત અને ગુલાબી,
+:એ આજ આંહીં રખડાઉ ભામટા,
-        છારાં, મદારી, ભટકંત વાઘરી.
+:અકિંચનો ને રખડંત નિર્ગૃહી
-        તંબૂ તણાતા, પથરાય સાદડી,
+:લોક તણો સાથ જ સેવતા વસે,
-        રચાઈ જાતી ઘર-છાવણી-છટા,
+:રસ્તે જતાનાં પગ-ટાયરો ડસે.
-        ને આ ઈંટાળા નિત સેવનાતુર
-        ચૂલા બની તત્ક્ષણ સ્હાય દેતા.
+:આવે અહીં સૌ ઋતુની પ્રવાસી
-        સંરક્ષતા કાય થકી સુઅગ્નિ,
+:કૈં ટોળીઓ અલ્પ દિનો-નિવાસી,
-        માથે ધરે ભાણ્ડ પચંત અન્નનાં,
+:ઈરાનીઓ મસ્ત અને ગુલાબી,
-        એ તાવણીમાં કપરી તવાતા,
+:છારાં, મદારી, ભટકંત વાઘરી.
-        કચ્ચા મટી થાય ઘણાક પક્કા!
-        અનેક રૂપે નિજ સેવ અર્પતા,
+:તંબૂ તણાતા, પથરાય સાદડી,
-        અનેકની મૈત્રી થકી સુશિક્ષિત,
+:રચાઈ જાતી ઘર-છાવણી-છટા,
-        પ્રગલ્ભ ને પ્રૌઢ અનેક લક્ષણે,
+:ને આ ઈંટાળા નિત સેવનાતુર
-        કરી રહ્યા કર્મ અનેક સંકુલ.
+:ચૂલા બની તત્ક્ષણ સ્હાય દેતા. ૫૦
-        એ ટોળીઓની રખડાઉ જિંદગી
-        માંહે વસ્યાં વેરની તૃપ્તિ અર્થે
+:સંરક્ષતા કાય થકી સુઅગ્નિ,
-        કૈં છે બન્યા સ્હાય અમોલી, જાતે
+:માથે ધરે ભાણ્ડ પચંત અન્નનાં,
-        ચપ્પુ છરા સંગ ઘસાઈ ધાર દૈ!
+:એ તાવણીમાં કપરી તવાતા,
-        કે કૈં નજીવી વસથી વઢી પડ્યે,
+:કચ્ચા મટી થાય ઘણાક પક્કા!
-        વાગ્યુદ્ધ અંતે કરયુદ્ધ જામતાં,
-        ગોળા સમા તોપ તણા કરે ચડી
+:અનેક રૂપે નિજ સેવ અર્પતા,
-        શસ્ત્રો બની સ્હાય દીધી અમોલી!
+:અનેકની મૈત્રીથકી સુશિક્ષિત,
-        કે રાત્રિ-એકાંત વિશે અભાગણી
+:પ્રગલ્ભ ને પ્રૌઢ અનેક લક્ષણે,
-        પતિવિહોણી પરિત્યક્ત નારીને
+:કરી રહ્યા કર્મ અનેક સંકુલ.
-        ઉદ્વેગ ઓછો કરવા બન્યા હશે
-        સહાય માથું કૂટવા મહીં કો.
+:એ ટોળીઓની રખડાઉ જિંદગી
-        કે ઝાડનાં પર્ણ થકી ચળાતી
+:માંહે વસ્યાં વેરની તૃપ્તિ અર્થે
-        જ્યોત્સ્ના તળે સુપ્ત યુવાન યુગ્મની
+:કૈં છે બન્યા સ્હાય અમોલી, જાતે
-        કેલિપ્રસંગે બની કો શક્યા હશે
+:ચપ્પુ છરા સંગ ઘસાઈ ધાર દૈ!
-        ઘેને ભર્યાં શીશ તળે ઉશીકાં.
-        ...થયું થયું, એ રખડાઉ લોકની
+:કે કૈં નજીવી વસથી વઢી પડ્યે,
-        કથા બધી ના કહી નાખવા ચહું.
+:વાગ્યુદ્ધ અંતે કરયુદ્ધ જામતાં,
-        જાવા દો વાત એ આખી સંબંધો માનવીયની,
+:ગોળા સમા તોપતણા કરે ચડી
-        કંટાળું કથની ક્હેતાં ઈંટાળા ને લૂંટારુની.
+:શસ્ત્રો બની સ્હાય દીધી અમોલી!
-        હજારો ઈંટ સિમેન્ટ પથ્થરોમાં ચણેલ કૈં
-        મકાનોમાં ખપ્યાં જે ના, તરછોડાયેલાં છ જે,
+:કે રાત્રિ-એકાંત વિશે અભાગણી
-        અહીં આ રવડે માર્ગે અડફેટે ચડે સદા,
+:પતિવિહોણી પરિત્યક્ત નારીને
-        અને તે એમના જેવાં તરછોડાયલાં સદા
+:ઉદ્વેગ ઓછો કરવા બન્યા હશે
-        સમાઈ ના શક્યાં ક્યાંઈ ચોગઠામાં સમાજના.
+:સહાય માથું કૂટવા મહીં કો.
-        ફરંદાં, ભમતાં, ભૂખ્યાં, અકિંચન ચ નિર્ગૃહી-
-        તણી સોબતમાં થોડો જીવ્યાનો રસ માણતાં,
+:કે ઝાડનાં પર્ણથકી ચળાતી
-        રખડુ રખડુ સંગે, ઈંટાળા તે ઈંટાળુ શું.
+:જ્યોત્સ્ના તળે સુપ્ત યુવાન યુગ્મની
-        અને તે ચોરલૂંટારા, ખિસ્સાકાપુ, ખુંટેલ શું
+:કેલિપ્રસંગે બની કો શક્યા હશે
-        શીખીને કર્મ તેવાં છો મને આ આંતરી રહ્યા,
+:ઘેને ભર્યાં શીશ તળે ઉશીકાં.
-        બેઠા છો પેંતરા બાંધી, છો ટીચે મુજ ટાયરો,
-        રાચું છું નિત્ય આ ભાળી રખડુ જન ડાયરો!
+:...થયું થયું, એ રખડાઉ લોકની
-        અને આ માર્ગમાં મારા ઈંટાળા વીસત્રીસ કૈં
+:કથા બધી ના કહી નાખવા ચહું.
-        અલીબાબા તણા ચોરો સમી આ લોકટોળીને
-        નીરખી ચિંતું છું નિત્યે: ઈંટાળા રખડાઉ આ
+જાવા દો વાત એ આખી સંબંધો માનવીયની,
-        તથા આ રખડુ ટોળાં: કોઈ શું કડિયો નથી
+કંટાળું કથની ક્‌હેતાં ઈંટાળા ને લુંટારુની.
-        ચણી લૈ જેહ સંધાંને, રચે કો ભવ્ય આલય,
-        આપણાં ઈંટચૂનાનાં થકીયે ભવ્ય આલય?
+હજારો ઈંટ સીમેન્ટ પથ્થરોનાં ચણેલ કૈં
+મકાનોમાં ખપ્યાં જે ના, તરછોડાયેલાં છ જે, ૮૦
+અહીં આ રવડે માર્ગે અડફેટે ચડે સદા,
+અને તે એમના જેવાં તરછોડાયલાં સદા
+સમાઈ ના શક્યાં ક્યાંઈ ચોકઠામાં સમાજના.
+ફરંદાં, ભમતાં, ભૂખ્યાં, અકિંચન ચ નિર્ગૃહી-
+તણી સોબતમાં થોડો જીવ્યાનો રસ માણતાં,
+રખડુ રખડુ સંગે, ઈંટાળા તે ઈંટાળુ શું.
+અને તે ચોરલૂંટારા, ખિસ્સાકાપુ, ખુંટેલ શું
+શીખીને કર્મ તેવાં છો મને આ આંતરી રહ્યા,
+બેઠા છો પેંતરા બાંધી, છો ટીચે મુજ ટાયરો,
+રાચું છું નિત્ય આ ભાળી રખડુ જન ડાયરો!
+અને આ માર્ગમાં મારા ઈંટાળા વીસ ત્રીસ કૈં
+અલીબાબા તણા ચોરો સમી આ લોકટોળીને
+નીરખી ચિંતું છું નિત્યે: ઈંટાળા રખડાઉ આ
+તથા આ રખડુ ટોળાં:— કોઈ શું કડિયો નથી
+ચણી લૈ જેહ સંધાંને, રચે કો ભવ્ય આલય,
+આપણાં ઈંટચૂનાનાં થકી યે ભવ્ય આલય?
 {{Right|૮ એપ્રિલ, ૧૯૩૭}}
 </poem>
@@ Line 110: / Line 135: @@
 <br>
 {{HeaderNav2
-|previous = ?????????
+|previous = ફુટપાથનાં સુનાર
-|next = ??? ?????? ?????
+|next = છાતીએ છૂંદણાં
 }}