મણિલાલ હ. પટેલનાં કાવ્યો/નદી: Difference between revisions

From Ekatra Wiki
Jump to navigation Jump to search
(+1)
(No difference)

Revision as of 15:49, 8 February 2024

નદી

એવું નથી કે નદી કેવળ
નક્ષત્રલોકમાં વહે છે
નદી ઊતરે છે પ્હાડોમાં
જંગલ-ઝાડોમાં, જટામાં
જળપરી થઈને વિહરવા
વણખૂંદ્યા ખોળે ખેલવા
નદી ઊતરે છે ઊંડાણોમાં
વનમાં જન-મનમાં વ્હેતી
ઝમઝમ ઝમે ઝીણું ઝીણું
અબોટ ખીણોમાં કુંવારકા નદી
રૂપાનાં ઝાંઝર જેવી
રજતવર્ણી આકાશગંગા જાણે
ભેખડો પરથી ભૂસકા મારે
પૃથ્વીના પડતર પ્રદેશોમાં
વેદનાને વ્હાલ કરતી
નદી વહે છે તીણી કસક લઈને
એકલી એકાંત થઈને
રગેરગમાં રહેતી
આદિમતાની વાત કહેતી
નિર્દોષ નદી કોશેકોશમાં
જાગતી રહે છે જન્મારો
પિતૃગૃહે –
કદી પાછી ફરતી નથી નદી...
સદી પછી સદી સૌન્દર્યવતી
કાળની વાતોમાં વહી જતી રાતોમાં
સીમને સુવર્ણ સુવર્ણ કરી દેતી
નદી-તડકાની જમાતોમાં
પૃથ્વીના પથ્થરિયા ડૂમાને
દેવ બનાવવા સદા તત્પર તે –
આપણી ઉદાસ સાંજને
આરતીમાં પલટી દેવા
આવી પૂગે છે ગામના પાદરે
ગામને કેડ્ય ઉપર તેડી લેતી
કુંવારી માતા જાણે
કામણગારી તે કાયમ ચાહવા જેવી
અનહદની આર્દ્ર એંધાણીઓ લઈને
દીવાની જેમ પ્રગટે છે પાંપણે પાંપણે
ઝાકળનાં જળ થઈને
સવારે સાંજરે વારેવારે નદી
ઊતરે છેક પાતાળે
ચઢે તરુવરની ડાળે ડાળે...

ઢાળ ભાળી ઢળતી
મૂળથી ભોળી તે ભૂલથી
જઈ ચઢી શહેરમાં સહેલવા
ને નખરાંખોર શહેર તો નકટું
નિર્દય ને નિષ્ઠુર નિર્વસ્ત્ર
કાળવું ભૂખાળવું
ન્હોર મારે બીકાળવું
ઉઝરડે છાતી ઝેરી ગોબરાં જળ
કયા જનમનાં વેરી ગંધાતાં...

લીરેલીરા કરે ઊતરડે મરડે
અંગાંગને પ્રજાળે બાળે તરડે
બળતી તિરાડો ગળી જાય નદી
બેબાકળી બાવરી ભડભડ
બળી જાય નદી
સદી પછી સદી
તરસી ને તરસી
એ જ નદી...