ચિત્રદર્શનો/તાજમહેલ

૯, તાજમહેલ

⁠આ એ જ શું મંડપ નિત્યલગ્નનો?
⁠કે ભસ્મરાશિ પિયુ પ્રેમલગ્નનો?
⁠આ તાજ શું એ મુમતાજનો? સખે!
⁠કે સ્નેહના પંખીની વાસયષ્ટિ એ? ૧

પ્રેમનાં સ્મરણો બોલે માનવીમાનવી ઉરે;
તે સૌનો પડઘો ઝીલી સુણો! શાહે જ્ય્હાં ઝૂરે. ૨

⁠શ્રીકૃષ્ણની બંસી શું નાચ નાચતી
⁠વૃન્દાવનેથી યમુના પધારતી;
⁠રસેન્દ્રના એ રસવારિને તટે
⁠સૌન્દર્યનું પુષ્પ ખીલ્યું શું આ? સખે! ૩

રસીલાં રસયમુનામાં વહન્તાં કંઈ આવતાં;
એમને દાખતો પન્થ ઊભો છે એ સુહાગમાં. ૪

⁠અન્ધારૂં થાયે નભ માંહિ પાતળું,
⁠ઝીણું ઝીણું પૂર પ્રભા તણું ભળ્યું;
⁠જગત્‌ તણી જીવનછોળ શું છલી?
⁠જો! પ્રેમની ઊગી પ્રભાતતારલી. ૫

રાધિકાનાં ગીત ગાતી ઊભીને નદીને તટ
ભણે છે એહ પાષાણો પ્રેમમન્ત્રો સનાતન., ૬

⁠અહો! મહાકાલની વાસુકીફણા!
⁠હા! સર્વભક્ષી યમ કેરી યન્ત્રણા!
⁠તથાપિ મૃત્યુ રસનાં નથી–નથી;
⁠સૌન્દર્ય ને સ્નેહ અજીત મૃત્યુથી. ૭

સુધા ને વિષ ઘોળેલા સખે! સંસારસાગરે
પ્રેમ ને મૃત્યુના મ્હેલ–તાજ સૌને વસે ઉરે. ૮

⁠મધ્યાહ્નની ઝાળ ભરી જગત્‌ ઊભી,
⁠દાઝી-દઝાડી દુનિયા સદા દૂભી,
⁠શું પાદશાહી ય દિલે ચિતા? અરે!
⁠જ્વાલામુખી જો! સળગે સુધાકરે. ૯

ધૂળની આંધી જામી, કે મેઘાડંબર સ્હોયલો?
એવા આ અસ્થિરે વિશ્વે ઉગ્યો શું પ્રેમતારલો! ૧૦
 
⁠અનેક વેળા ઉગી આથમે રવિ,
  ⁠અનેક ઊર્મિ યમુનાની યે જવી;
⁠શીળો, મીઠો, અમૃતજ્યોત તાજ શો,
⁠અખંડ સૌને ઉર પ્રેમદીવડો. ૧૧

શું છે, કહો, વિશ્વના મ્હેલે? પ્રેમનો ચન્દ્ર કે ચિતા?
એ જ આ યમુનાતીરે પ્રેમીના પ્રેમની ગીતા. ૧૨

⁠અહો! મહાભાવ ગયા અકબ્બર,
⁠નથી રહ્યા બાબર એ કલન્દર;
⁠નૂરે જહાં આથમિયાં દિગન્તમાં
⁠ઊભા છ આ કિરતથંભ પ્રેમના. ૧૩


પ્રેમની કવિતા કેરો? કે એ જાહોજલાલીનો?
સૌદર્યનો? કલાનો? કે તાજ આ મુગલાઈનો? ૧૪


⁠અંગાંગમાં માર્દવ છે કુમારીનો,
⁠સોહાગ પાનેતરની પ્રભા તણો;
⁠શૃંગારલીલા મુમતાજ શું હસે!
⁠કેવી ય તો નૂરજહાં, કહો, હશે? ૧૫


પ્રેમની ભસ્મ ધારી, ને દિગન્તે માંડી આંખડી,
પ્રેમની જોગણ કો આ જુવે વ્હાલાની વાટડી. ૧૬


⁠ઊંચા મિનારા સમ ઉર્ધ્વ હસ્તથી
⁠ચન્દ્રાનની ઘુમ્મટશીર્ષ ટેકતી,
⁠ઢાળી છૂટા પાલવ વાડી ચોક શા,
⁠રસીલી કો નાચતી નિત્યરાસ આ. ૧૭


‘વણમાણ્યા રસો વાધી પ્રેમરાશિ બને, સખિ!’
એ મહાસત્યની જો! આ પ્રતીતિ પ્રેમીએ લખી. ૧૮


⁠કાળે વિછોડી ચકવાની જોડી શા
⁠બન્ને તટે બેલડ મ્હેલ માંડી, ત્ય્હાં
⁠અદ્વૈત એ દ્વૈતનું સ્થાપવું હતુંઃ
⁠અદ્વૈતનાથે નહિ દ્વૈત સાંખિયું. ૧૯


પૂર્ણિમા કેરી જ્યોત્સ્નામાં જ્યોત્સ્નાના પુંજ શી, સખે!
દંપતીપ્રેમની નિત્યે પૂર્ણિમા તપજો જ તે. ૨૦

૦