કાવ્ય-આચમન શ્રેણી – જયન્ત પાઠક/૪૯. મા

૪૯. મા

જયન્ત પાઠક

એ તો એનું ચાલતું નથી એટલે,
બાકી તો —
મા જાદણે છે કે દેહથી અલગ કર્યા પછી
એ મોટો થવાનો છે ને દૂર જવાનો છે.
ખોળામાં પડ્યો પડ્યો એ પયપાન કરશે
કેડે ચડશે, આંગળી ઝાલીને ફરશે
માના હાથનો કોળિયો મોંમાં લેશે
— ને આંગળીને વ્હાલમાં બચકુંય ભરી લેશે! —

પણ આ બધું તો
ધીમે ધીમે દૂર થવા માટે જ જાણે...
પછી તો એ ખોળામાંથી ઊતરી પડશે
કેડેથી કૂદી પડશે
હોંસે હોંસે હાથે ખાતાં શીખી જશે;
ખોળામાંથી ઉંબર બ્હારો આંગણમાં ને શેરીમાં
કેડેથી ઊતરી કેડીમાં ને એમ દૂર દેશાવરમાં...
કાગળ લખશે રોજ પ્રથમ તો
પછી માસ-બે માસે
ક્ષમાયાચના કરશે, કાન પકડશે, સોગન ખાશે
ક્‌હેશેઃ ભૂલ્યો નથી મા તને, પરંતુ ખૂબ કામમાં વ્યસ્ત
તારે ખોળે ફરી આવવું છે મા — લખશે
(જાણે છે કે અશક્ય છે એ, એ ના સાચું પડશે)
છેવટ બીજા ગ્રહ પર જાણે હોય એટલી દૂર
—ને અંતર તે પાછું ના સ્થલનું કે નહિ સમયનું
પણ, બે અંતર વચ્ચેનું—
મા જાણે છે કે આમ જ થવાનું છે.
એ તો એનું ચાલતું નથી એટલે
બાકી તો
એને દેહથી અળગો જ ન થવા દે.

૬-૧૨-૧૯૮૮

(ક્ષણોમાં જીવું છું, પૃ. ૪૫૯)