સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/‘સાહિર’ લુધિયાનવી/અય શરીફ ઇન્સાનોં!

ખૂન ફિર ખૂન હૈ
જુલ્મ ફિર જુલ્મ હૈ, બઢતા હૈ તો મિટ જાતા હૈ
ખૂન ફિર ખૂન હૈ ટપકેગા તો જમ જાયેગા
તુમને જિસ ખૂન કો મકતલ મેં દબાના ચાહા
આજ વહ કૂચા-ઓ-બાજાર મેં આ નિકલા હૈ
કહીં શોલા, કહીં નારા, કહીં પથ્થર બનકર
ખૂન ચલતા હૈ તો રુકતા નહીં સંગીનોં સે
સર ઉઠતા હૈ તો દબતા નહીં આઇનોં સે

જિસ્મ કી મૌત કોઈ મૌત નહીં હોતી હૈ
જિસ્મ મિટ જાને સે ઇન્સાન નહીં મર જાતે
ધડકનેં રુકને સે અરમાન નહીં મર જાતે
સાઁસ થમ જાને સે એલાન નહીં મર જાતે
હોંઠ જમ જાને સે ફરમાન નહીં મર જાતે
જિસ્મ કી મૌત કોઈ મૌત નહીં હોતી હૈ

ખૂન અપના હો યા પરાયા હો
નસ્લે-આદમ કા ખૂન હૈ આખિર
જંગ મશરિક મેં હો કી મગરિબ મેં
અમન-એ-આલમ કા ખૂન હૈ આખિર
બમ ઘરોં પર ગિરે કિ સરહદ પર
રુહે-તામીર જખ્મ ખાતી હૈ
ખેત અપને જલે કી ઔરોં કે
જીસ્ત ફાકોં સે તિલમિલાતી હૈ

જંગ તો ખુદ હી એક મસઅલા હૈ
જંગ ક્યા મસઅલોંકા હલ દેગી
આગ ઔર ખૂન આજ બક્ષેગી
ભૂખ ઔર અહતયાજ કલ દેગી
ઇસલીયે, અય શરીફ ઇન્સાનોં!
જંગ ટલતી રહે તો બહેતર હૈ
આપ ઔર હમ સભી કે આંગન મેં
શમેં જલતી રહે તો બેહતર હૈ


૧વધસ્થલમેં. ૨કાનૂન. ૩પૂર્વ. ૪પશ્ચિમ. ૫વિશ્વશાંતિ. ૬નિર્માણકીઆત્મા. ૭જીવન. ૮સમસ્યા. ૯આવશ્યકતાએં.