દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
KhyatiJoshi (talk | contribs) No edit summary |
(+SEO) |
||
| (19 intermediate revisions by 3 users not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{#seo: | |||
|title_mode= replace | |||
|title= દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો - Ekatra Wiki | |||
|keywords= ગુજરાતી કવિતા, દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો, દલપતરામ, ચંદ્રકાન્ત ટોપીવાળા, આધુનિક ગુજરાતી સાહિત્ય | |||
|description=This is home page for this wiki | |||
|image= Dalpatram na Shreshtha Kavyo Topiwala Title.jpg | |||
|image_alt=Wiki Logo | |||
|site_name=Ekatra Wiki | |||
|locale=gu-IN | |||
|type=website | |||
|modified_time={{REVISIONYEAR}}-{{REVISIONMONTH}}-{{REVISIONDAY2}} | |||
}} | |||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
| Line 7: | Line 20: | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ContentBox | ||
| | |heading = | ||
| | |text = | ||
{{Poem2Open}} | |||
મધ્યકાળના અંતિમ કવિ દયારામ અને અર્વાચીનતાના આદિકવિ નર્મદ — આ બેની વચ્ચે દલપતરામ એવા કવિ છે જેમણે મધ્યકાળનો મિજાજ જાળવી અર્વાચીનના પહેલા અંકુર ‘બાપાની પીંપર’ જેવી કવિતામાં પ્રગટાવ્યા છે. રંજ ન થાય એવી રંજકતા, છીછરી ન કહેવાય એવી સરલતા, સસ્તી ન કહેવાય એવી સુગમતા, તર્ક પાયેલા વિનોદની વેધકતા, જાડી નહીં પણ નીતરી નૈતિકતા અને બોલકી ન કહેવાય એવી બોધકતા — આ સર્વથી ભરીભરી દલપતરામની રચનાઓ અર્વાચીનકાળના પ્રારંભના સુધારકયુગની આગવી ઓળખ છે. ‘દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો’ એકત્ર ફાઉન્ડેશન પર ઈ-બુક સ્વરૂપે પ્રગટ કરતાં આનંદ અનુભવું છું. | |||
{{Right |'''— ચંદ્રકાન્ત ટોપીવાળા''' }} <br> | |||
}} | }} | ||
{{Box | {{Box | ||
|title = | |title = પ્રારંભિક | ||
|content = | |content = | ||
* [[ | * [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ|‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ]] | ||
* [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/કૃતિ-પરિચય|કૃતિ-પરિચય]] | |||
* [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/પ્રકાશક|પ્રકાશક]] | |||
* [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/કવિનું નિવેદન|કવિનું નિવેદન]] | |||
* [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/પ્રાસ્તાવિક :ગુણિયલ ગજરો – ચન્દ્રકાન્ત ટોપીવાળા |પ્રાસ્તાવિક :ગુણિયલ ગજરો – ચન્દ્રકાન્ત ટોપીવાળા ]] | |||
* [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/સર્જક-પરિચય|સર્જક-પરિચય]] | |||
}} | |||
{{Box | |||
|title = અનુક્રમણિકા | |||
|content = | |||
*{{color|blue|<big>'''મુક્તકો'''</big>}} | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧. મુક્તકો |૧. મુક્તકો]] | |||
*{{color|blue|<big>'''કવિત'''</big>}} | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૨. ઊંટ કહે |૨. ઊંટ કહે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૩. ઘૂડ કહે |૩. ઘૂડ કહે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૪. હાથી તણું બચ્ચું |૪. હાથી તણું બચ્ચું]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૫. હોય ઘણા હાથી |૫. હોય ઘણા હાથી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૬. હાથીના રથ વિષે |૬. હાથીના રથ વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭. કૂવો શું ગરવ ધરે |૭. કૂવો શું ગરવ ધરે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૮. હવાની ગતિ |૮. હવાની ગતિ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૯. વચનવિવેક વિષે |૯. વચનવિવેક વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૦. સોપારીનું ઝાડ |૧૦. સોપારીનું ઝાડ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૧. લોભી તથા કંજુસ વિષે |૧૧. લોભી તથા કંજુસ વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૨. ભૂતળના લોકે |૧૨. ભૂતળના લોકે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૩. ચડતી પડતી વિષે |૧૩. ચડતી પડતી વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૪. સીતાપતિએ ન જાણ્યું |૧૪. સીતાપતિએ ન જાણ્યું]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૫. કેડેથી નમેલી ડોશી |૧૫. કેડેથી નમેલી ડોશી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૬. એક ભોળો ભાભો |૧૬. એક ભોળો ભાભો]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૭. એક શરણાઈ વાળો |૧૭. એક શરણાઈ વાળો]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૮. એક સોદાગર |૧૮. એક સોદાગર]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૯. નઠારી સ્ત્રી વિષે |૧૯. નઠારી સ્ત્રી વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૨૦. રાંડીરાંડનો તનુજ |૨૦. રાંડીરાંડનો તનુજ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૨૧. એક શહેરનો રાય |૨૧. એક શહેરનો રાય]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૨૨. વાણી થકી જાણીએ |૨૨. વાણી થકી જાણીએ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૨૩. લોહદંડ |૨૩. લોહદંડ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૨૪. ગંગામાં ગયું જે જળ |૨૪. ગંગામાં ગયું જે જળ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૨૫. ઢોંગધરી દુનિયામાં |૨૫. ઢોંગધરી દુનિયામાં]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૨૬. જળદનું જળ જોઈ |૨૬. જળદનું જળ જોઈ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૨૭. હાથને હું હુકમ કરું |૨૭. હાથને હું હુકમ કરું]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૨૮. મનરૂપી ઘોડો |૨૮. મનરૂપી ઘોડો]] | |||
*{{color|blue|<big>'''વર્ણનરીતિનાં કાવ્યો'''</big>}} | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૨૯. વિવિધ ઋતુઓનું વર્ણન |૨૯. વિવિધ ઋતુઓનું વર્ણન]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૩૦. મેઘરાયની ચડાઈ |૩૦. મેઘરાયની ચડાઈ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૩૧. શ્રાવણ માસનો દેખાવ |૩૧. શ્રાવણ માસનો દેખાવ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૩૨. ભૂભામિની વિશે |૩૨. ભૂભામિની વિશે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૩૩. આખા શિયાળા વિષે |૩૩. આખા શિયાળા વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૩૪. હેમંત ઋતુનું વર્ણન |૩૪. હેમંત ઋતુનું વર્ણન]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૩૫. વસંત ઋતુનું વર્ણન |૩૫. વસંત ઋતુનું વર્ણન]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૩૬. વસંતમાં વનનો દેખાવ |૩૬. (વસંતમાં) વનનો દેખાવ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૩૭. ગ્રીષ્મકાળ |૩૭. ગ્રીષ્મકાળ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૩૮. ગ્રીષ્મ ઋતુનું વર્ણન |૩૮. ગ્રીષ્મ ઋતુનું વર્ણન]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૩૯. અંધારું |૩૯. અંધારું]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૪૦. ચંદ્રોદય |૪૦. ચંદ્રોદય]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૪૧. આથમતા તારા તથા ચંદ્ર |૪૧. આથમતા તારા તથા ચંદ્ર]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૪૨. પરોઢિયું |૪૨. પરોઢિયું]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૪૩. જળવર્ણન |૪૩. જળવર્ણન]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૪૪. ખાડી |૪૪. ખાડી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૪૫. સમુદ્રને ઠપકો |૪૫. સમુદ્રને ઠપકો]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૪૬. આબુનું વર્ણન |૪૬. આબુનું વર્ણન]] | |||
*{{color|blue|<big>'''ગેયરચનાઓ'''</big>}} | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૪૭. પરમેશ્વરના રસ્તાની ગરબી |૪૭. પરમેશ્વરના રસ્તાની ગરબી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૪૮. આકાશ તથા કાળ વિષેની ગરબી |૪૮. આકાશ તથા કાળ વિષેની ગરબી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૪૯. સૂરજમાળાની ગરબી |૪૯. સૂરજમાળાની ગરબી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૫૦. પૃથ્વી રૂપી નટડી વિષે |૫૦. પૃથ્વી રૂપી નટડી વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૫૧. વીજળી વિશે |૫૧. વીજળી વિશે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૫૨. ઉત્તમ એક ગુણ મેળવવો જોઈએ તે વિષે |૫૨. ઉત્તમ એક ગુણ મેળવવો જોઈએ તે વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૫૩. જુઈના છોડની ગરબી |૫૩. જુઈના છોડની ગરબી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૫૪. ઊંચા તાડની ગરબી |૫૪. ઊંચા તાડની ગરબી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૫૫. એરંડીની ગરબી |૫૫. એરંડીની ગરબી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૫૬. જ્વાસા વિશે |૫૬. જ્વાસા વિશે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૫૭. મનરૂપી હાથી વિષે ગરબી |૫૭. મનરૂપી હાથી વિષે ગરબી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૫૮. અદબ |૫૮. અદબ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૫૯. માતાની સ્તુતિ વિષે ગરબી |૫૯. માતાની સ્તુતિ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૬૦. હાલરડું ત્રીજું |૬૦. હાલરડું ત્રીજું]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૬૧. ફૂલણજીની ગરબી |૬૧. ફૂલણજીની ગરબી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૬૨. નર ભમરાને શિખામણ |૬૨. નર ભમરાને શિખામણ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૬૩. પ્રીતિ વિશે |૬૩. પ્રીતિ વિશે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૬૪. કંકોતરી લખતી વખતે ગાવાનું ગીત–પહેલું |૬૪. કંકોતરી લખતી વખતે ગાવાનું ગીત – પહેલું]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૬૫. ગજરાનું ગીત |૬૫. ગજરાનું ગીત]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૬૬. વરકન્યાના હાથ મળ્યા વિશેનું ગીત |૬૬. વરકન્યાના હાથ મળ્યા વિશેનું ગીત]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૬૭. ઘરસૂત્રની આંટી ઉકેલવા વિષે |૬૭. ઘરસૂત્રની આંટી ઉકેલવા વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૬૮. હોરી |૬૮. હોરી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૬૯. મહિના |૬૯. મહિના]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭૦. ડુંગર દૂરથી રળિયામણા |૭૦. ડુંગર દૂરથી રળિયામણા]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭૧. રામ તથા લક્ષ્મણ વનમાં જતાં સીતાને રામે કહેલું |૭૧. રામ તથા લક્ષ્મણ વનમાં જતાં સીતાને રામે કહેલું]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭૨. પછી સીતાજી બોલ્યાં તેનું ધોળ |૭૨. પછી સીતાજી બોલ્યાં તેનું ધોળ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭૩. સીતાજીના કાગળનું ધોળ |૭૩. સીતાજીના કાગળનું ધોળ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭૪. ઘેલી મુસાફરની ગરબી |૭૪. ઘેલી મુસાફરની ગરબી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭૫. માંકણની ગરબી |૭૫. માંકણની ગરબી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭૬. સર્વ સારસંગ્રહની ચોપડી વિષે |૭૬. સર્વ સારસંગ્રહની ચોપડી વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭૭. ધીરે ધીરે સુધારાનો સાર |૭૭. ધીરે ધીરે સુધારાનો સાર]] | |||
*{{color|blue|<big>'''કથાકાવ્યો'''</big>}} | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭૮. બાપાની પીંપર વિષે |૭૮. બાપાની પીંપર વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭૯. ‘ફોર્બ્સવિરહ’માંથી એક અંશ |૭૯. ‘ફોર્બ્સવિરહ’માંથી એક અંશ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૮૦. ‘વેનચરિત’માંથી એક અંશ |૮૦. ‘વેનચરિત’માંથી એક અંશ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૮૧. અટકચાળો છોકરો |૮૧. અટકચાળો છોકરો]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૮૨. અંધેરી નગરી |૮૨. અંધેરી નગરી]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૮૩. રાજ મળ્યું તો શું થયું |૮૩. રાજ મળ્યું તો શું થયું]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૮૪. સુલતાન અને પટેલ_કણબી |૮૪. સુલતાન અને પટેલ (કણબી)]] | |||
*{{color|blue|<big>'''વિવિધ'''</big>}} | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૮૫. સર્વવ્યાપક ઈશ્વર વિષે |૮૫. સર્વવ્યાપક ઈશ્વર વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૮૬. ઈશ્વર છે તે વિષે |૮૬. ઈશ્વર છે તે વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૮૭. બહુરૂપી ઈશ્વરની સ્તુતિ |૮૭. બહુરૂપી ઈશ્વરની સ્તુતિ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૮૮. સગાભાઈ શિશુ|૮૮. સગાભાઈ શિશુ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૮૯. નરસિંહ મહેતાના ઓટા વિષે |૮૯. નરસિંહ મહેતાના ઓટા વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૯૦. વાણીમહિમા |૯૦. વાણીમહિમા]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૯૧. ગુજરાતી ભાષા |૯૧. ગુજરાતી ભાષા]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૯૨. ફેરફાર થવા વિષે |૯૨. ફેરફાર થવા વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૯૩. હિન્દ ઉપર ઉપકાર વિષે |૯૩. હિન્દ ઉપર ઉપકાર વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૯૪. માખીનું બચ્ચું |૯૪. માખીનું બચ્ચું]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૯૫. ભીંડો ભાદરવા તણો |૯૫. ભીંડો ભાદરવા તણો]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૯૬. નવી દુનિયા વિષે |૯૬. નવી દુનિયા વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૯૭. બંબાષ્ટક |૯૭. બંબાષ્ટક]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૯૮. અયોગ્ય ન કરવા વિષે |૯૮. અયોગ્ય ન કરવા વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૯૯. દેશાટન કરવા વિષે |૯૯. દેશાટન કરવા વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૦૦. વર્તમાનપત્રો વિષે |૧૦૦. વર્તમાનપત્રો વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૦૧. લાંચીયાનું ગયું રાજ્ય |૧૦૧. લાંચીયાનું ગયું રાજ્ય]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૦૨. પાણી પહેલાં ચણીએ પાળ |૧૦૨. પાણી પહેલાં ચણીએ પાળ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૦૩. માનો ગુણ |૧૦૩. માનો ગુણ]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૦૪. પિતાની સેવા |૧૦૪. પિતાની સેવા]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૦૫. કાળના વેગ વિષે |૧૦૫. કાળના વેગ વિષે]] | |||
** [[દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૦૬. મોતના ભય વિષે |૧૦૬. મોતના ભય વિષે ]] | |||
}} | |||
Latest revision as of 16:56, 4 December 2023
દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો
સંપાદક: ચંદ્રકાન્ત ટોપીવાળા
મધ્યકાળના અંતિમ કવિ દયારામ અને અર્વાચીનતાના આદિકવિ નર્મદ — આ બેની વચ્ચે દલપતરામ એવા કવિ છે જેમણે મધ્યકાળનો મિજાજ જાળવી અર્વાચીનના પહેલા અંકુર ‘બાપાની પીંપર’ જેવી કવિતામાં પ્રગટાવ્યા છે. રંજ ન થાય એવી રંજકતા, છીછરી ન કહેવાય એવી સરલતા, સસ્તી ન કહેવાય એવી સુગમતા, તર્ક પાયેલા વિનોદની વેધકતા, જાડી નહીં પણ નીતરી નૈતિકતા અને બોલકી ન કહેવાય એવી બોધકતા — આ સર્વથી ભરીભરી દલપતરામની રચનાઓ અર્વાચીનકાળના પ્રારંભના સુધારકયુગની આગવી ઓળખ છે. ‘દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો’ એકત્ર ફાઉન્ડેશન પર ઈ-બુક સ્વરૂપે પ્રગટ કરતાં આનંદ અનુભવું છું.
— ચંદ્રકાન્ત ટોપીવાળાપ્રારંભિક
અનુક્રમણિકા
- મુક્તકો
- કવિત
- ૨. ઊંટ કહે
- ૩. ઘૂડ કહે
- ૪. હાથી તણું બચ્ચું
- ૫. હોય ઘણા હાથી
- ૬. હાથીના રથ વિષે
- ૭. કૂવો શું ગરવ ધરે
- ૮. હવાની ગતિ
- ૯. વચનવિવેક વિષે
- ૧૦. સોપારીનું ઝાડ
- ૧૧. લોભી તથા કંજુસ વિષે
- ૧૨. ભૂતળના લોકે
- ૧૩. ચડતી પડતી વિષે
- ૧૪. સીતાપતિએ ન જાણ્યું
- ૧૫. કેડેથી નમેલી ડોશી
- ૧૬. એક ભોળો ભાભો
- ૧૭. એક શરણાઈ વાળો
- ૧૮. એક સોદાગર
- ૧૯. નઠારી સ્ત્રી વિષે
- ૨૦. રાંડીરાંડનો તનુજ
- ૨૧. એક શહેરનો રાય
- ૨૨. વાણી થકી જાણીએ
- ૨૩. લોહદંડ
- ૨૪. ગંગામાં ગયું જે જળ
- ૨૫. ઢોંગધરી દુનિયામાં
- ૨૬. જળદનું જળ જોઈ
- ૨૭. હાથને હું હુકમ કરું
- ૨૮. મનરૂપી ઘોડો
- વર્ણનરીતિનાં કાવ્યો
- ૨૯. વિવિધ ઋતુઓનું વર્ણન
- ૩૦. મેઘરાયની ચડાઈ
- ૩૧. શ્રાવણ માસનો દેખાવ
- ૩૨. ભૂભામિની વિશે
- ૩૩. આખા શિયાળા વિષે
- ૩૪. હેમંત ઋતુનું વર્ણન
- ૩૫. વસંત ઋતુનું વર્ણન
- ૩૬. (વસંતમાં) વનનો દેખાવ
- ૩૭. ગ્રીષ્મકાળ
- ૩૮. ગ્રીષ્મ ઋતુનું વર્ણન
- ૩૯. અંધારું
- ૪૦. ચંદ્રોદય
- ૪૧. આથમતા તારા તથા ચંદ્ર
- ૪૨. પરોઢિયું
- ૪૩. જળવર્ણન
- ૪૪. ખાડી
- ૪૫. સમુદ્રને ઠપકો
- ૪૬. આબુનું વર્ણન
- ગેયરચનાઓ
- ૪૭. પરમેશ્વરના રસ્તાની ગરબી
- ૪૮. આકાશ તથા કાળ વિષેની ગરબી
- ૪૯. સૂરજમાળાની ગરબી
- ૫૦. પૃથ્વી રૂપી નટડી વિષે
- ૫૧. વીજળી વિશે
- ૫૨. ઉત્તમ એક ગુણ મેળવવો જોઈએ તે વિષે
- ૫૩. જુઈના છોડની ગરબી
- ૫૪. ઊંચા તાડની ગરબી
- ૫૫. એરંડીની ગરબી
- ૫૬. જ્વાસા વિશે
- ૫૭. મનરૂપી હાથી વિષે ગરબી
- ૫૮. અદબ
- ૫૯. માતાની સ્તુતિ
- ૬૦. હાલરડું ત્રીજું
- ૬૧. ફૂલણજીની ગરબી
- ૬૨. નર ભમરાને શિખામણ
- ૬૩. પ્રીતિ વિશે
- ૬૪. કંકોતરી લખતી વખતે ગાવાનું ગીત – પહેલું
- ૬૫. ગજરાનું ગીત
- ૬૬. વરકન્યાના હાથ મળ્યા વિશેનું ગીત
- ૬૭. ઘરસૂત્રની આંટી ઉકેલવા વિષે
- ૬૮. હોરી
- ૬૯. મહિના
- ૭૦. ડુંગર દૂરથી રળિયામણા
- ૭૧. રામ તથા લક્ષ્મણ વનમાં જતાં સીતાને રામે કહેલું
- ૭૨. પછી સીતાજી બોલ્યાં તેનું ધોળ
- ૭૩. સીતાજીના કાગળનું ધોળ
- ૭૪. ઘેલી મુસાફરની ગરબી
- ૭૫. માંકણની ગરબી
- ૭૬. સર્વ સારસંગ્રહની ચોપડી વિષે
- ૭૭. ધીરે ધીરે સુધારાનો સાર
- કથાકાવ્યો
- વિવિધ
- ૮૫. સર્વવ્યાપક ઈશ્વર વિષે
- ૮૬. ઈશ્વર છે તે વિષે
- ૮૭. બહુરૂપી ઈશ્વરની સ્તુતિ
- ૮૮. સગાભાઈ શિશુ
- ૮૯. નરસિંહ મહેતાના ઓટા વિષે
- ૯૦. વાણીમહિમા
- ૯૧. ગુજરાતી ભાષા
- ૯૨. ફેરફાર થવા વિષે
- ૯૩. હિન્દ ઉપર ઉપકાર વિષે
- ૯૪. માખીનું બચ્ચું
- ૯૫. ભીંડો ભાદરવા તણો
- ૯૬. નવી દુનિયા વિષે
- ૯૭. બંબાષ્ટક
- ૯૮. અયોગ્ય ન કરવા વિષે
- ૯૯. દેશાટન કરવા વિષે
- ૧૦૦. વર્તમાનપત્રો વિષે
- ૧૦૧. લાંચીયાનું ગયું રાજ્ય
- ૧૦૨. પાણી પહેલાં ચણીએ પાળ
- ૧૦૩. માનો ગુણ
- ૧૦૪. પિતાની સેવા
- ૧૦૫. કાળના વેગ વિષે
- ૧૦૬. મોતના ભય વિષે