કુંવરબાઈનું મામેરું/શબ્દાર્થ અને ટિપ્પણ: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
||
| Line 4: | Line 4: | ||
{{Poem2Open}} | {{Poem2Open}} | ||
કડવું ૧. | '''કડવું ૧.''' | ||
કડી | કડી | ||
૧. મામેરું (મોસાળું) = કન્યાના માતૃપક્ષ તરફથી–મામાના | '''૧. મામેરું (મોસાળું)''' = કન્યાના માતૃપક્ષ તરફથી–મામાના ઘેરથી કરવામાં આવતી પહેરામણી | ||
ઘેરથી કરવામાં આવતી પહેરામણી | '''૧ મનમુદા''' = મનને આનંદ આપનારું | ||
૧ મનમુદા = મનને આનંદ આપનારું | '''૬. કર્પૂરગૌર''' – ઉમિયા (પાર્વતી)નો કપૂર જેવો ગોરો દેહ | ||
૬. કર્પૂરગૌર – ઉમિયા (પાર્વતી)નો કપૂર જેવો ગોરો દેહ | |||
કડવું ૨ | '''કડવું ૨''' | ||
૬ઉદ્ધવ-વિદૂર – એવા મહાન ભક્તોની હરોળમાં નરસિંહને | '''૬ઉદ્ધવ-વિદૂર''' – એવા મહાન ભક્તોની હરોળમાં નરસિંહને સ્થાન આપ્યું | ||
'''૯. ત્રિપુરાર''' – ત્રણ પુર(નગર)ને જીતનાર મહાદેવ શંકર | |||
૯. ત્રિપુરાર – ત્રણ પુર(નગર)ને જીતનાર મહાદેવ શંકર | '''૧૪. તું ગોરાણી, મેં પ્રમાણી''' – તારી મને સાચી ઓળખ થઈ, તારા વજ્ર(કડવા) વચનથી જ છેવટે હું હરિને પામ્યો | ||
૧૪. તું ગોરાણી, મેં પ્રમાણી – તારી મને સાચી ઓળખ થઈ, | |||
કડવું ૩ | '''કડવું ૩''' | ||
૨. ચંગ = એક વાદ્ય | '''૨. ચંગ''' = એક વાદ્ય | ||
૩ તદાકાર = તન્મય | '''૩ તદાકાર''' = તન્મય | ||
૭ જંજાલ = સંસારની કડાકૂટ | '''૭ જંજાલ''' = સંસારની કડાકૂટ | ||
૧૧. છે લઘુવય નાનો ભરથાર – પતિ નાની વયનો છે એટલે પરિવારમાં | '''૧૧. છે લઘુવય નાનો ભરથાર''' – પતિ નાની વયનો છે એટલે પરિવારમાં એનો પોતાનો કોઈ અવાજ નથી, કુંવરબાઈને એનો સધિયારો નથી. | ||
૧૩ દુર્બલની = આર્થિક રીતે નબળા કુટુંબની | '''૧૩ દુર્બલની''' = આર્થિક રીતે નબળા કુટુંબની | ||
૧૪ સીમંત = સ્રીની પ્રથમ સગર્ભાવસ્થા પ્રસંગે કરવાનો સંસ્કાર, રીત | '''૧૪ સીમંત''' = સ્રીની પ્રથમ સગર્ભાવસ્થા પ્રસંગે કરવાનો સંસ્કાર, રીત | ||
૧૫. દ્યામણી – દયામણી, લાચાર | '''૧૫. દ્યામણી''' – દયામણી, લાચાર | ||
૧૯ ફ્જેત = બેઆબરૂ | '''૧૯ ફ્જેત''' = બેઆબરૂ | ||
૨૧ ફગો = છકી જાવ છો | '''૨૧ ફગો''' = છકી જાવ છો | ||
કડવું ૪ | '''કડવું ૪''' | ||
૧. પત્ર જ આપ્યું.. –સંસ્કૃતમાં ને મધ્યકાલીન ગુજરાતીમાં પત્ર(પત્રમ્) | '''૧. પત્ર જ આપ્યું..''' –સંસ્કૃતમાં ને મધ્યકાલીન ગુજરાતીમાં પત્ર(પત્રમ્) શબ્દ નપુંસક લિંગનો છે. | ||
'''૨ દામ''' = દ્રવ્ય | |||
૨ દામ = દ્રવ્ય | '''૫ વહેલ''' = ઉપર ઓઢાવાળું શણગારેલું ગાડું | ||
૫ વહેલ = ઉપર ઓઢાવાળું શણગારેલું ગાડું | ::'''કડી ૫'''-માં ધૂંસરી, સાંગી, સોટા, તલાવા, પીંજણી વગેરે ગાડાના વિવિધ ભાગોનાં નામ છે. | ||
'''૧૧ ગળિયો''' = અશક્ત, થાકીને બેસી પડેલો | |||
'''૧૨ ચીચૂએ''' = ચૂંચૂં એવો અવાજ કરે. | |||
૧૧ ગળિયો = અશક્ત, થાકીને બેસી પડેલો | '''૧૪. વિષયીપુરના લોક''' – સંસારની ભૌતિકતા, લાલસામાં ફસાયેલા. એ લોકો વૈષ્ણવ નરસિંહનો ભક્તિમાર્ગ શું જાણે? | ||
૧૨ ચીચૂએ = ચૂંચૂં એવો અવાજ કરે. | '''૨૫. સુરભિ''' – ગાય | ||
૧૪. વિષયીપુરના લોક – સંસારની ભૌતિકતા, લાલસામાં ફસાયેલા. | |||
૨૫. સુરભિ – ગાય | |||
કડવું ૫ | '''કડવું ૫''' | ||
૨,૬ જૂઆ-બગાઈઓ = ઢોર (પ્રાણી)ના શરીર પરનાં જીવડાં | '''૨,૬ જૂઆ-બગાઈઓ''' = ઢોર (પ્રાણી)ના શરીર પરનાં જીવડાં | ||
૫ ફૂટડો = સુંદર | '''૫ ફૂટડો''' = સુંદર | ||
૯ ઠીઠોલી = ઠઠ્ઠા મશ્કરી | '''૯ ઠીઠોલી''' = ઠઠ્ઠા મશ્કરી | ||
૧૩ મચ્છર = મત્સર, અભિમાન | '''૧૩ મચ્છર''' = મત્સર, અભિમાન | ||
૧૪ મેર = મેરુ પર્વત | '''૧૪ મેર''' = મેરુ પર્વત | ||
૨૨ નાડાછડી, મોડ વગેરે મંગલ પ્રસંગે જરૂરી સામગ્રી | '''૨૨ નાડાછડી, મોડ''' વગેરે મંગલ પ્રસંગે જરૂરી સામગ્રી | ||
૨૨. ઘાટ = રેશમી સાડી | '''૨૨. ઘાટ''' = રેશમી સાડી | ||
'''૨૫ તલફે''' = તરફડિયાં મારે | |||
૨૯ આસામી = વ્યક્તિ, મનુષ્ય | '''૨૯ આસામી''' = વ્યક્તિ, મનુષ્ય | ||
૩૧ ફાંસુ = ફોગટ, વ્યર્થ | '''૩૧ ફાંસુ''' = ફોગટ, વ્યર્થ | ||
કડવું ૬. | કડવું ૬. | ||