કાવ્ય-આચમન શ્રેણી – ન્હાનાલાલ/૪૭. વસંત-ગીત

૪૭. વસંત-ગીત

ન્હાનાલાલ

૧
કોયલડી ! ત્હારી મોરલી મધુર બહેનાં ! છેડી જજે !
હીંચે-નમે તું બહેન ! આંબલિયાને ડાળ જો !
કોયલડી ! ત્હારી મોરલી મધુર બહેનાં ! છોડી જજે !
રંગ્યાં દિશાચીર વિધુની વિશુદ્ધિરંગે,
અર્ચા પ્રભાની અરચી દિનને દિનેશે;
નવગંધકોષ કંઈ ગંધવતી ઉઘાડે :
ઉઘાડીને ઘૂંઘટ ગાવ, વસંત સખી ! સખી ! પધારે.
કોયલડી ! ત્હારી વેણુથી વસંતદેવી સત્કારજે !

૨

કોયલડી ! ત્હારા વનમાં પ્રભાત આજ ઊંડાં ઊગે,
સોનારૂપાની મહીં રમતી રેખ અનંત જો !
લાંબી શિશિર તણી રજની વીરી ! આજ ડૂબી જતી,
સાત્ત્વિક પ્રકાશને પગલે પધારે વસંત જો !
મીઠડી,
સાંત્વની,
ભાગ્ય સમ સંજીવિની,
જગીજીવનમંત્ર શી ઉદ્ધારિણી,
પ્રભુકિરણ સરીખી સકલસંચારિણી,
પ્રાચીપ્રતીચી : દિગભુવન : સૌની પરમ કલ્યાણિની :
સાત્ત્વિક પ્રકાશને પગલે પધારે વસંત જો !
કોયલડી ! ત્હારી વેણુમાં વસંતદેવી સત્કારજે !

૩

પડઘો ક્યાં પડ્યો ? રસબાલ !
ભેદી ભીષણ જગના દુર્ગ અનિલ ક્ય્હાં આથડ્યો ?
રસબાલ !
ઉપર જ્ય્હાં અનહદ બાજે સાજ, ટહૂરવ ત્ય્હાં ચ્હડ્યો ?
રસબાલ !
સંસ્કૃતિનાં સૈન્ય વ્યૂહો માંડતાં,
પૂર્ણિમા ને અમાસ નેજા ખોડતાં,
યશકિરીટી ઇન્દ્ર પુષ્પ વધાવતા,
ગાંધર્વ જયનાં ગાન નિજ વેણુ ભરી વાતા જતા;

આછેરી પીંછીથી બ્રહ્માંડતીર્થ આલેખિયાં;
ઘૂમે પ્રશસ્ત તટે મંદાકિનીનાં નીર જો !
સુરોઅસુરોની મેદની અખંડ ત્ય્હાં રાસે રમે,
નૃત્યનેતા અમી મોરલી હલકે સુધીર જો !
પદતાલી ભવ્ય ધમકે મહાગંભીર જો !

કોયલડી ! ત્હારી વેણુથી અનેરી વેણુ વાગે ત્ય્હાં :
કોયલડી ! સહુ વેણુના વિલોલ શબ્દ જાગે ત્ય્હાં.
રમે-રચે ચૌદ ભુવનને દડે પરમ ભારતરણ અબધૂત કાલ,
પડઘો ત્ય્હાં પડ્યો, રસબાલ !

૪

ફૂલડાંની આંખોમાં વસંત ! કાંઈ આંજ્યું ત્હમે,
આંજો જાદુગર આંજણ એ મુજ નેન જો !
મ્હેકતું,
મ્હેકાવતું,
પ્રાણને ચેતાવતું,
વિરલ સૌંદર્યે કદી કદી ભાસતું,
સ્નેહના સોહાગ સમ સપ્રભ યશસ્વી વિલાસતું.

ફૂલડાંને ફૂલડાંને પગલે વસંત ! પધારજો !
આવ્યાં વને તો દેવી ! આવજો માનવદેશ જો !
ચંદાસૂરજ કેરી જ્યોતિ પામરીએ પરિમલે,
આપી જજો એ દેવપરિમલના આદેશ જો !
આવો વસંત ! પ્રાણઆંગણનાં આભ અમે વાળી લીધાં.

કોયલડી ! મ્હારે બારણે હો બહેન ! કાલ બોલી જજે !
કાલે મ્હારે ઘેર પ્રભુજીના વરદાન જો !
કાલે મ્હારે ઘેર વસંતદેવી મહેમાન જો !
કોયલડી ! ત્હારી મોરલીનાં વીંધ બહેન ! ખોલી જજે !
વીંધે વીંધે તે વહે વ્હાલમ કેરાં વેણ જો !
વીંધે વીંધે તે કહે વ્હાલમ કેરાં ક્હેણ જો !
કોયલડી ! મ્હારે બારણે વસંતમંત્ર બોલી જજે !

(વસંતોત્સવ)

(ન્હાનાલાલનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો, પૃ. ૬૩-૬૫)