કાવ્ય-આચમન શ્રેણી – ઉમાશંકર જોશી/૧. મંગલ શબ્દ: Difference between revisions

Jump to navigation Jump to search

Retrieved from "https://wiki.ekatrafoundation.org/wiki/કાવ્ય-આચમન_શ્રેણી_–_ઉમાશંકર_જોશી/૧._મંગલ_શબ્દ"

@@ Line 2: / Line 2: @@
 {{Heading|૧. મંગલ શબ્દ| કાવ્ય-આચમન શ્રેણી – ઉમાશંકર}}
 <poem>
-ત્યાં દૂરથી મંગલ શબ્દ આવતો! શતાબ્દીઓના ચિરશાંત ઘુમ્મટો ગજાવતો ચેતનમંત્ર આવતો!
+ત્યાં દૂરથી મંગલ શબ્દ આવતો!
-પ્રકાશના ધોધ અમોઘ ઝીલતી ધપે ધરા નિત્યપ્રવાસપંથે; ઝૂમી રહી પાછળ અંધકારની તૂટી પડે ભેખડ અર્ધ અંગે. વિરાટ ખોલી નિજ તેજઆંખ કલ્યાણનો મંગલ પંથ દાખવે; એ તેજ પીને નિજ સૃષ્ટિ ખીલતી જોતી ઘડી, એ વધતી ઉમંગે. અંગે લગાવ્યા હિમલેપ શીળા, જ્વાલામુખી કિન્તુ ઉરે જ્વલંત! 	મૈયા તણે અંતર શું હશે પીડા? 	કે સૃષ્ટિચિંતા ઉરમાં અનંત? વિશ્રામ કાજે વિરમે નહીં જરા અકથ્ય દુ:ખે અકળાય હૈડે! ઉચ્છ્વાસથી વાદળગોટ ઊડે, ને દૂર ફેલે જલનીલ અંચળા! ભમે ભમે દુ:ખતપી વસુંધરા! ડગો ભરે તેજપથે અધીરાં! એ તોય પૂરા ન થયા પ્રકાશ! અંધારમાં આથડી ભૂતસૃષ્ટિ! આ રક્તરંગી પશુપંખીપ્રાણી પુકારતાં સૌ નખદંતનાશ.
+શતાબ્દીઓના ચિરશાંત ઘુમ્મટો
-ને લોહી પીને ઊછરેલ ઘેલી આ લાડીલી માનવતા ધરાની ઇતિહાસની ભુલભુલામણીઓ રચે, અને કૈં જગવે લડાઈઓ. ભોળી સ્વહસ્તે નિજ અંગ ચીરે ને ભીંજતી આત્મ તણાં રુધિરે.
+ગજાવતો ચેતનમંત્ર આવતો!
-જળ્યાં કરે ચોદિશ કોટિ ક્લેશ! શમે ન એ આગ અબૂઝ લેશ! કો સિંચતા જીવનવારિ સંત, તોયે રહે પાવક એ ધગંત! પેગામ દૈવી પયગંબરો વદ્યા, શમી ન એ ભીષણ વિશ્વવેદના!
+પ્રકાશના ધોધ અમોઘ ઝીલતી
-ત્યાં દૂરથી મંગલ શબ્દ આવતો! યુગો તણી કૈંક પડી કતાર આવે ધ્વનિ એહની આરપાર: ‘તું પાપ સાથે નવ પાપી મારતો!’
+ધપે ધરા નિત્યપ્રવાસપંથે;
-એ મંત્ર ઝીલ્યો જગને કિનારે ઊભેલ યોગીપુરુષે અનેકે, આરણ્યકોએ, ઋષિમંડલોએ; સુણેલ બુદ્ધે, ઈશુએ, મહાવીરે. ન તોય નિદ્રાજડ લોક જાગ્યાં ડૂબી ગયો મંત્ર અનંતતામાં!
+ઝૂમી રહી પાછળ અંધકારની
-એ આજ પાછો ધ્વનિ સ્પષ્ટ ગાજતો આ યુદ્ધથાક્યા જગને કિનારે. ગાંધી તણે કાન પડ્યો, ઉરે સર્યો, ને ત્યાં થકી વિશ્વ વિશાળ વિસ્તર્યો. યુગોયુગોની તપસાધના ફળી! જરી મહા અંતરવેદના શમી!! માસે માસે, અભિનવ હાસે, 		ઊગે બીજકલા; યુગે યુગે પયગંબર જાગે 		ભાંગે જગશૃંખલા.
+તૂટી પડે ભેખડ અર્ધ અંગે.
+વિરાટ ખોલી નિજ તેજઆંખ
+કલ્યાણનો મંગલ પંથ દાખવે;
+એ તેજ પીને નિજ સૃષ્ટિ ખીલતી
+જોતી ઘડી, એ વધતી ઉમંગે.
+અંગે લગાવ્યા હિમલેપ શીળા,
+જ્વાલામુખી કિન્તુ ઉરે જ્વલંત!
+	મૈયા તણે અંતર શું હશે પીડા?
+	કે સૃષ્ટિચિંતા ઉરમાં અનંત?
+વિશ્રામ કાજે વિરમે નહીં જરા
+અકથ્ય દુ:ખે અકળાય હૈડે!
+ઉચ્છ્વાસથી વાદળગોટ ઊડે,
+ને દૂર ફેલે જલનીલ અંચળા!
+ભમે ભમે દુ:ખતપી વસુંધરા!
+ડગો ભરે તેજપથે અધીરાં!
+એ તોય પૂરા ન થયા પ્રકાશ!
+અંધારમાં આથડી ભૂતસૃષ્ટિ!
+આ રક્તરંગી પશુપંખીપ્રાણી
+પુકારતાં સૌ નખદંતનાશ.
+ને લોહી પીને ઊછરેલ ઘેલી
+આ લાડીલી માનવતા ધરાની
+ઇતિહાસની ભુલભુલામણીઓ
+રચે, અને કૈં જગવે લડાઈઓ.
+ભોળી સ્વહસ્તે નિજ અંગ ચીરે
+ને ભીંજતી આત્મ તણાં રુધિરે.
+જળ્યાં કરે ચોદિશ કોટિ ક્લેશ!
+શમે ન એ આગ અબૂઝ લેશ!
+કો સિંચતા જીવનવારિ સંત,
+તોયે રહે પાવક એ ધગંત!
+પેગામ દૈવી પયગંબરો વદ્યા,
+શમી ન એ ભીષણ વિશ્વવેદના!
+ત્યાં દૂરથી મંગલ શબ્દ આવતો!
+યુગો તણી કૈંક પડી કતાર
+આવે ધ્વનિ એહની આરપાર:
+‘તું પાપ સાથે નવ પાપી મારતો!’
+એ મંત્ર ઝીલ્યો જગને કિનારે
+ઊભેલ યોગીપુરુષે અનેકે,
+આરણ્યકોએ, ઋષિમંડલોએ;
+સુણેલ બુદ્ધે, ઈશુએ, મહાવીરે.
+ન તોય નિદ્રાજડ લોક જાગ્યાં
+ડૂબી ગયો મંત્ર અનંતતામાં!
+એ આજ પાછો ધ્વનિ સ્પષ્ટ ગાજતો
+આ યુદ્ધથાક્યા જગને કિનારે.
+ગાંધી તણે કાન પડ્યો, ઉરે સર્યો,
+ને ત્યાં થકી વિશ્વ વિશાળ વિસ્તર્યો.
+યુગોયુગોની તપસાધના ફળી!
+જરી મહા અંતરવેદના શમી!!
+માસે માસે, અભિનવ હાસે,
+		ઊગે બીજકલા;
+યુગે યુગે પયગંબર જાગે
+		ભાંગે જગશૃંખલા.
 (સમગ્ર કવિતા, પુનર્મુદ્રણ ૨૦૦૧, પૃ. ૫-૬)
 </poem>

કાવ્ય-આચમન શ્રેણી – ઉમાશંકર જોશી/૧. મંગલ શબ્દ: Difference between revisions

Navigation menu

Search