સંચયન-૬૨: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
No edit summary |
(Replaced content with "300px|frameless|center <center>'''<big>{{Color|Red|સાંપ્રત સાહિત્ય-વિચાર-જગતની ઝલક આપતું સામાયિક}}</big>'''</center> <center>{{fine|બીજો તબક્કો}}</center> <center>'''{{fine|સંપાદન: મણિલાલ હ. પટેલ • કિશોર વ્યાસ}}</center> <br> frameless|center {{Hea...") Tag: Replaced |
||
Line 78: | Line 78: | ||
<poem> | <poem> | ||
{{color|DarkSlateBlue|સમ્પાદકીય}} | {{color|DarkSlateBlue|સમ્પાદકીય}} | ||
» રસરુચિને વિસ્તારનારા ક્ષેત્રોની અનિવાર્યતા {{color|brown|~ કિશોર વ્યાસ }} | » રસરુચિને વિસ્તારનારા ક્ષેત્રોની અનિવાર્યતા {{color|brown|~ કિશોર વ્યાસ }} | ||
{{color|DarkSlateBlue|<big>કવિતા</big>}} | {{color|DarkSlateBlue|<big>કવિતા</big>}} | ||
» ઉદ્ધવ ગીતા {{color|brown|~ વીરુ પુરોહિત}} | » ઉદ્ધવ ગીતા {{color|brown|~ વીરુ પુરોહિત}} | ||
» ભગ્ન સ્વપ્નની નાવ {{color|brown|~ સ્નેહરશ્મિ}} | » ભગ્ન સ્વપ્નની નાવ {{color|brown|~ સ્નેહરશ્મિ}} | ||
» ચંદરોજ {{color|brown|~ ચાંપશી વિ. ઉદેશી}} | » ચંદરોજ {{color|brown|~ ચાંપશી વિ. ઉદેશી}} | ||
» આ અમે નીકળ્યા {{color|brown|~ રાજેન્દ્ર શુક્લ}} | » આ અમે નીકળ્યા {{color|brown|~ રાજેન્દ્ર શુક્લ}} | ||
» દુનિયા અમારી {{color|brown|~ ભાનુપ્રસાદ પંડ્યા}} | » દુનિયા અમારી {{color|brown|~ ભાનુપ્રસાદ પંડ્યા}} | ||
» કતલ કરે અને કૈં ખબર પડે ના {{color|brown|~ અમૃત ઘાયલ}} | » કતલ કરે અને કૈં ખબર પડે ના {{color|brown|~ અમૃત ઘાયલ}} | ||
» ગુજરાત {{color|brown|~ ચંદ્રવદન ચી. મહેતા}} | » ગુજરાત {{color|brown|~ ચંદ્રવદન ચી. મહેતા}} | ||
» પલ {{color|brown|~ મણિલાલ દેસાઈ}} | » પલ {{color|brown|~ મણિલાલ દેસાઈ}} | ||
» ઝાલાવાડી ધરતી {{color|brown|~ પ્રજારામ રાવળ}} | » ઝાલાવાડી ધરતી {{color|brown|~ પ્રજારામ રાવળ}} | ||
» વિદાયઘડી {{color|brown|~ સાબિર વટવા}} | » વિદાયઘડી {{color|brown|~ સાબિર વટવા}} | ||
» રત્ય {{color|brown|~ પ્રદ્યુમ્ન તન્ના}} | » રત્ય {{color|brown|~ પ્રદ્યુમ્ન તન્ના}} | ||
» કાંડું મરડ્યું {{color|brown|~ મનોહર ત્રિવેદી}} | » કાંડું મરડ્યું {{color|brown|~ મનોહર ત્રિવેદી}} | ||
» અંતર મમ વિકસિત કરો {{color|brown|~ રવીન્દ્રનાથ ટાગોર અનુ. સુરેશ દલાલ}} | » અંતર મમ વિકસિત કરો {{color|brown|~ રવીન્દ્રનાથ ટાગોર અનુ. સુરેશ દલાલ}} | ||
» વાસંતી વાયરો {{color|brown|~ પન્નાલાલ પટેલ}} | » વાસંતી વાયરો {{color|brown|~ પન્નાલાલ પટેલ}} | ||
{{color|DarkSlateBlue|<big>વાર્તા</big>}} | {{color|DarkSlateBlue|<big>વાર્તા</big>}} | ||
» બારી પર ખેંચાયેલા પડદા {{color|brown|~ વીનેશ અંતાણી}} | » બારી પર ખેંચાયેલા પડદા {{color|brown|~ વીનેશ અંતાણી}} | ||
» સાંકડી ગલીમાં ઘર {{color|brown|~ વિજય સોની}} | » સાંકડી ગલીમાં ઘર {{color|brown|~ વિજય સોની}} | ||
{{color|DarkSlateBlue|<big>સ્મૃિતલોક</big>}} | {{color|DarkSlateBlue|<big>સ્મૃિતલોક</big>}} | ||
» સર્જક ભગવતીકુમાર શર્માનું સ્મરણ: પુત્રીની આંખે {{color|brown|~ રીના મહેતા}} | » સર્જક ભગવતીકુમાર શર્માનું સ્મરણ: પુત્રીની આંખે {{color|brown|~ રીના મહેતા}} | ||
» હરિશ્ચંદ્ર ભગવતીશંકર ભટ્ટ {{color|brown|~ ચંદ્રકાન્ત ટોપીવાળા}} | » હરિશ્ચંદ્ર ભગવતીશંકર ભટ્ટ {{color|brown|~ ચંદ્રકાન્ત ટોપીવાળા}} | ||
{{color|DarkSlateBlue|<big>વિવેચન</big>}} | {{color|DarkSlateBlue|<big>વિવેચન</big>}} | ||
» સાહિત્યની વિચારભૂમિમાં પરિભ્રમણ ભાગ: ૧ અને ૨ {{color|brown|~ ઝવેરચંદ મેઘાણી}} | » સાહિત્યની વિચારભૂમિમાં પરિભ્રમણ ભાગ: ૧ અને ૨ {{color|brown|~ ઝવેરચંદ મેઘાણી}} | ||
{{color|DarkSlateBlue|<big>કલા જગત</big>}} | {{color|DarkSlateBlue|<big>કલા જગત</big>}} | ||
» મારી નજરે ~ રવિશંકર રાવળ | » મારી નજરે ~ રવિશંકર રાવળ | ||
</poem> | </poem> | ||
==સમ્પાદકીય== | ==સમ્પાદકીય== | ||
[[File:Sanchayan 61 - 1.png|250px|left]]<big>{{color|DarkGreen|પંખીલોક}}</big><br>છે, પંખીઓ હજી ગામ છોડીને - સીમખેતરો છોડીને ગયાં નથી, જોકે એમનાં આશ્રયસ્થાનો ઓછાં થઈ જવાથી એમનાં ટોળાં નાનાં થયાં છે ને ઊડાઊડ કે અવરજવર પાંખી પડી છે ખરી. આ કબૂતરો જ જુઓને! નહીં તો ગામડાંમાં તો કબૂતરોનો પાર નહીં; એય હવે માંડ આઠદસના જૂથમાં જોવા મળે છે. ચબૂતરો તૂટવા સાથે એમનાં સહવાસ સ્થળો બદલાયાં છે, પેલાં દેશી નળિયાવાળાં બબ્બે પડાળિયાં મોટાં ઘર હવે ક્યાં રહ્યાં છે? શિયાળામાં આ ઘર-પડાળે ને વચલા મોભારે કબૂતરોનાં જૂથ મીઠો તડકો માણતાં-રસાણે ચઢેલાં -દેખાતાં. એમના એ સહચાર સાંજસવારોમાં તોફાનમસ્તીવાળા રહેતા હતા. ઘરના કરામાં અને એનાં પડાળ - ભીંતોના વચગાળામાં રહેતાં કબૂતરો હવે જૂનાં ઘર તૂટતાં બેઘર બન્યાં છે જાણે! ‘ધાબાવાળાં’ પાકાં મકાનોમાં જાણે કબૂતરોને બેસવાની સગવડ નથી ત્યાં વસવાની તો વાત જ ક્યાં! ફળિયે જુવાર-બાજરીની ચણ નાખનારા દાદા, વૃદ્ધ વડીલો ગયા એટલે ફળિયાં પંખીઓથી હવે છલકાતાં નથી. અરે, એવાં ફળિયાં જ ક્યાં છે - જેની પડસાળોમાં પાણીની ઠીબો અને ચણનાં પાત્રો લટકતાં હોય! પડસાળો ગઈ ને ઠીબોય ગઈ. અરે, કૂવાય જૂના થયા ને પડ્યા કે પૂરાયા - કબૂતરો ક્યાં જઈને વસે? ત્યારે તો કૂવાની ભીતરી બખોલોની ઠંડકમાં એ નમણાં-નાજુક પારેવાં ઘૂઘૂ કરીને પ્રેમમંત્ર ઘૂંટ્યા કરતાં હતાં. હવે તો પાણી માટે ‘બોર’, ‘હેન્ડપંપ’ કે ‘સબમર્સીબલ પંપ’ આવી ગયા છે. ચકલીને ન્હાવાય પાણી ખોળવું પડે છે ને સંકોચશીલ હોલો-હોલી તો સૂનમૂન બેસી રહે છે. જ્યાંત્યાં પાણી અને મનગમતી ચણ હતી તે હવે નથી રહ્યાં. ‘મારા વાડામાં બોલે | [[File:Sanchayan 61 - 1.png|250px|left]]<big>{{color|DarkGreen|પંખીલોક}}</big><br>છે, પંખીઓ હજી ગામ છોડીને - સીમખેતરો છોડીને ગયાં નથી, જોકે એમનાં આશ્રયસ્થાનો ઓછાં થઈ જવાથી એમનાં ટોળાં નાનાં થયાં છે ને ઊડાઊડ કે અવરજવર પાંખી પડી છે ખરી. આ કબૂતરો જ જુઓને! નહીં તો ગામડાંમાં તો કબૂતરોનો પાર નહીં; એય હવે માંડ આઠદસના જૂથમાં જોવા મળે છે. ચબૂતરો તૂટવા સાથે એમનાં સહવાસ સ્થળો બદલાયાં છે, પેલાં દેશી નળિયાવાળાં બબ્બે પડાળિયાં મોટાં ઘર હવે ક્યાં રહ્યાં છે? શિયાળામાં આ ઘર-પડાળે ને વચલા મોભારે કબૂતરોનાં જૂથ મીઠો તડકો માણતાં-રસાણે ચઢેલાં -દેખાતાં. એમના એ સહચાર સાંજસવારોમાં તોફાનમસ્તીવાળા રહેતા હતા. ઘરના કરામાં અને એનાં પડાળ - ભીંતોના વચગાળામાં રહેતાં કબૂતરો હવે જૂનાં ઘર તૂટતાં બેઘર બન્યાં છે જાણે! ‘ધાબાવાળાં’ પાકાં મકાનોમાં જાણે કબૂતરોને બેસવાની સગવડ નથી ત્યાં વસવાની તો વાત જ ક્યાં! ફળિયે જુવાર-બાજરીની ચણ નાખનારા દાદા, વૃદ્ધ વડીલો ગયા એટલે ફળિયાં પંખીઓથી હવે છલકાતાં નથી. અરે, એવાં ફળિયાં જ ક્યાં છે - જેની પડસાળોમાં પાણીની ઠીબો અને ચણનાં પાત્રો લટકતાં હોય! પડસાળો ગઈ ને ઠીબોય ગઈ. અરે, કૂવાય જૂના થયા ને પડ્યા કે પૂરાયા - કબૂતરો ક્યાં જઈને વસે? ત્યારે તો કૂવાની ભીતરી બખોલોની ઠંડકમાં એ નમણાં-નાજુક પારેવાં ઘૂઘૂ કરીને પ્રેમમંત્ર ઘૂંટ્યા કરતાં હતાં. હવે તો પાણી માટે ‘બોર’, ‘હેન્ડપંપ’ કે ‘સબમર્સીબલ પંપ’ આવી ગયા છે. ચકલીને ન્હાવાય પાણી ખોળવું પડે છે ને સંકોચશીલ હોલો-હોલી તો સૂનમૂન બેસી રહે છે. જ્યાંત્યાં પાણી અને મનગમતી ચણ હતી તે હવે નથી રહ્યાં. ‘મારા વાડામાં બોલે બુલબુલ | ||