સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/બાલમુકુન્દ દવે/વડોદરા નગરી: Difference between revisions

← Older edit

સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/બાલમુકુન્દ દવે/વડોદરા નગરી (view source)

Revision as of 06:49, 4 June 2021

3,836 bytes added , 06:49, 4 June 2021

no edit summary

ArtiMudra

2,457

edits

@@ Line 1: / Line 1: @@
 <poem>
-ચટકીલી મોરી ચમેલડી રે,
+વડોદરા શે’ર સાથે પુરાણી છે પ્રીત મારે,
-લૂમે લૂમે લટક્યાં ફૂલ, ’લી ચમેલડી!
+સાત વર્ષ લગી મારો અહીં વસવાટ છે;
-ઝાઝાં ઉછાંછળાં ના થૈએ જી રે.
+આજવાનાં પાણી હજી ઊછળે છે અંગઅંગ,
-ચટકીલી મોરી ચમેલડી રે,
+માંડવીની ધજાનો આ ઉરે ફરકાટ છે.
-માનભર્યાં મોઘમમાં રૈએ ’લી ચમેલડી!
+પાણી દરવાજો, ગેંડી, ચાંપાનેર, લે’રીપુરા,
-ગોપવીએ ગોઠડીને હૈયે જી રે.
+એટલો આ શહેરનો અસલ વિસ્તાર છે;
-ખીલે સરવર પોયણી, રમે ચન્દ્ર-શું રેન :
+અલકાપુરી ને બીજાં એવાં એવાં ઝૂમખાંઓ
-પરોઢનો પગરવ થતાં, લાજે બીડે નેન.
+પાછળથી વસેલાં તે બાવનની બા’ર છે.
-ચટકીલી મોરી ચમેલડી રે,
+માંડવીથી ડાબે હાથ ચોકસીની ઓળ, પછી
-ઝાઝાં ના ગંધ ઢોળી દૈએ, ’લી ચમેલડી!
+ઘડિયાળી પોળ-નાકે અંબાજી હજૂર છે;
-જોબનને ધૂપ ના દૈએ જી રે.
+નાકની દાંડીની સામે સીધેસીધા ચાલ્યા જાઓ,
-ચટકીલી મોરી ચમેલડી રે,
+સયાજી ઈસ્કૂલ ત્યાંથી જરાયે ના દૂર છે.
-વાયરાના વાદ ના લૈએ, ’લી ચમેલડી!
+સયાજી ઈસ્કૂલ, ભાઈ, સંભારું છું સકારણ,
-ઘેર ઘેર કે’વા ના જૈએ જી રે.
+ભણ્યો છું હું એમાં, એનું ઋણ તો અપાર છે;
-સ્વાતિમાં સીપોણીએ જલબિન્દુ ઝિલાય :
+કુંભકાર જેમ જેણે ટીપણાથી ટીપી ટીપી
-વિશ્વ ભેદ જાણે નહીં, મોતી અમૂલખ થાય!
+ઘડ્યો મારો ઘાટ, એને વંદન હજાર છે.
-ચટકીલી મોરી ચમેલડી રે,
+ભૂલું શેં શુક્કરવારી? દશેરાની ભવ્ય સ્વારી?
-ભમરાની શી ભૂલ, ’લી ચમેલડી!
+અગ્ગડ, અખાડા અને સંગીતની ગુંજને?
-પોતે જો ઢંગે ના રૈએ જી રે?
+બળતા બપોર સમી ભવરણવાટ વિષે
-ચટકીલી મોરી ચમેલડી રે,
+સદાય હરિત રાખે હૈયાકેરી કુંજને.
-રૂપનાં રખોપાં શીખી લૈએ, ’લી ચમેલડી!
+નગર પિયારા! તારે પ્રાણ હજી સ્ફુરી રહ્યા
-દૂજાંને દોષ ના દૈએ જી રે.
+પ્રેમાનંદી માણતણા રમ્ય રણકાર છે,
+દયારામ-નગરી ડભોઈ નથી દૂર, એની
+ગરબીના સૂર ઉર પૂરે ઝણકાર છે.
+શરદની રાતે અહીં પોળતણા ચોકઠામાં
+સરખી સાહેલીઓએ કંઠ જ્યારે ખોલ્યો છે,
+કાયાના કરંડિયામાં પોઢેલો આ પ્રાણ મારો
+મોરલીના નાદે ત્યારે નાગ જેમ ડોલ્યો છે.
+નાગરવેલીના જેવી નાજુકડી નાર વાંકી,
+વાંકો એનો અંબોડો ને વાંકાં એનાં વેણ છે;
+સભાની અદબ રાખી, વાણીને લગામ કરું,
+કે’તો નથી એટલું કે કેવાં એનાં નેણ છે.
+લલિત લાજાળુ નાર તણાં શાં કરું વખાણ?
+રસોઈની વાનીમાંયે એવી હોશિયાર છે,
+અરધીક પોળ લગી મચી જાય છીંકાછીંક
+એવો એનો ટેસદાર દાળનો વઘાર છે!
+અહીંની અનેક પોળ મહીં ઘર ભાડે રાખી,
+ખટ માસે બદલતા, રસિક એ વાત છે;
+મંડળી અમારી ઘર ગોતવાને ઘૂમે ત્યારે
+ગુસપુસ બોલે લોક : ‘જુદી આ જમાત છે!’
+‘ખાલી ઘર છે કે અહીં?’ પૂછતાંની વાર, જોઈ
+દીદાર અમારા સામો સવાલ પુછાય છે :
+‘કુંવારા કે પરણેલા?’ ઠેર ઠેર એની એ જ
+શંકાભરી નજરોની મોકાણ મંડાય છે!
+નાયક ટોળીનો થઈ ઠાવકો ભજાવે વેશ :
+‘ઘરવાળાં પિયરમાં, થોડા દીની વાર છે.’
+લખ્ખણ અમારાં જોઈ, ગાજી ઊઠે લોકનાદ :
+પોળમાંથી કાઢો, આ તો વાંઢાની લંગાર છે!
+રાજમે’લ જોવા જતાં પાવલી ખટાવી અમે
+પલંગમાં પોઢવાની કરી લેતા પેરવી;
+મ્યુઝિયમ જોવા જતાં નજર ચુકાવી અમે
+આરસની સુંદરીને હાથ લેતા ફેરવી.
+કાચના પિયાલા અમે રોશનીમાં ચોરી લીધા,
+ગ્રંથાલયે ઘૂસી જઈ ફોટા ફાડી લીધા છે;
+થાંભલે ચડીને ગોળા વીજળીના ગેપ કીધા,
+એવાં એવાં કામ અમે બાહોશીનાં કીધાં છે.
+કોને યાદ કરું? કોને વિસારું? કિતાબ થાય
+એકથી સવાયા એક એટલા પ્રસંગ છે;
+અધ્યયનકાળ મારો વીત્યો જે લાખેણો અહીં,
+નમૂનાનાં બતાવ્યાં મેં એક-બે આ નંગ છે.
+{{Right|[ટૂંકાવીને]}}
 </poem>