ઓખાહરણ/કડવું ૭: Difference between revisions
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
||
Line 10: | Line 10: | ||
વૈશાખ સુદિ દ્વાદશી હતી, ‘સ્વામી સ્વામી’ કરતી સેજ સુતી; ૧ | વૈશાખ સુદિ દ્વાદશી હતી, ‘સ્વામી સ્વામી’ કરતી સેજ સુતી; ૧ | ||
સુખે નિદ્રા કરે છે બાળા, તન તપે, હૃદે વ્રેહજ્વાળા, | સુખે નિદ્રા કરે છે બાળા, તન તપે, હૃદે વ્રેહજ્વાળા<ref>વ્રેહજવાળા-વિરહવ્યથા</ref>, | ||
વ્રેહની જ્વાળા તપી નવ શમે, ઘણું એક દુખે નિશા નિર્ગમે. ૨ | વ્રેહની જ્વાળા તપી નવ શમે, ઘણું એક દુખે નિશા નિર્ગમે. ૨ | ||
Line 17: | Line 17: | ||
શુભ શુકને ઓખા આનંદી, મળ્યો છે વર વિરહ-નિકંદી; | શુભ શુકને ઓખા આનંદી, મળ્યો છે વર વિરહ-નિકંદી; | ||
મંડપ મનીખે ભરાયો ખચખચી, રૂડી નૌતમ ચૉરી રચી. ૪ | મંડપ મનીખે<ref>મનીખે-મનુષ્યો</ref>ભરાયો ખચખચી, રૂડી નૌતમ ચૉરી રચી. ૪ | ||
મળ્યો સ્વામી રૂપ-રસાળો, તેની સાથે મળ્યો હાથેવાળો; | મળ્યો સ્વામી રૂપ-રસાળો, તેની સાથે મળ્યો હાથેવાળો; | ||
Line 34: | Line 34: | ||
બીડી અરધી કરડી પાનની, નાથ કહે, ‘આરોગો, કામની!’ ૯ | બીડી અરધી કરડી પાનની, નાથ કહે, ‘આરોગો, કામની!’ ૯ | ||
ખાતાં મુખ મરડ્યું છે બોટી, પિયુને રીસ ચડી છે ખોટી, | ખાતાં મુખ મરડ્યું છે બોટી<ref>બોટી-એઠું</ref>, પિયુને રીસ ચડી છે ખોટી, | ||
‘હું તો થયો કામાતુર અંધ, પરસુતા-શું શાનો સંબંધ? ૧૦ | ‘હું તો થયો કામાતુર અંધ, પરસુતા<ref>પરસુતા-પરસ્ત્રી</ref>-શું શાનો સંબંધ? ૧૦ | ||
બીડી પાનની અર્ધી કરડી, ખાધી મન વિના મુખ મરડી, | બીડી પાનની અર્ધી કરડી, ખાધી મન વિના મુખ મરડી, | ||
ભરથારને ભ્રાંત જ આવી, સેજથી નાથ ગયો રિસાવી. ૧૧ | ભરથારને ભ્રાંત<ref>ભ્રાંત-સભાનતા</ref> જ આવી, સેજથી નાથ ગયો રિસાવી. ૧૧ | ||
::::'''વલણ''' | ::::'''વલણ''' |
Latest revision as of 07:58, 2 November 2021
[પાર્વતીજીના વચન પ્રમાણે ઓખાનાં પ્રથમ લગ્ન સ્વપ્નમાં થાય છે. પતિ-પત્ની બંને રતિસુખમાં તલ્લીન બને છે પરંતુ પાનનાં બીડાં માટે પતિ અનિરૂધ્ધ રિસાઈને ચાલ્યો જતાં ઓખા વલોપાત કરે છે.]
રાગ કેદારો
શુકદેવજી વાણી વદે : ઓખા ભરી છે પૂરણ મદે,
વૈશાખ સુદિ દ્વાદશી હતી, ‘સ્વામી સ્વામી’ કરતી સેજ સુતી; ૧
સુખે નિદ્રા કરે છે બાળા, તન તપે, હૃદે વ્રેહજ્વાળા[1],
વ્રેહની જ્વાળા તપી નવ શમે, ઘણું એક દુખે નિશા નિર્ગમે. ૨
કાંઈ લિખિત વાત છે ભાવી, ઓખાબાઈને નિદ્રા આવી,
સૂતી ‘સ્વામી સ્વામી’ કરતાં, થવા લાગ્યાં તે સમણાં સરતાં. ૩
શુભ શુકને ઓખા આનંદી, મળ્યો છે વર વિરહ-નિકંદી;
મંડપ મનીખે[2]ભરાયો ખચખચી, રૂડી નૌતમ ચૉરી રચી. ૪
મળ્યો સ્વામી રૂપ-રસાળો, તેની સાથે મળ્યો હાથેવાળો;
ચાર મંગળફેરા ફરિયાં, કંસારનાં ભોજન કરિયાં. પ
દાસી ગીત ગાય છે વરણી, ઓખા સ્વપ્નાંતરમાં પરણી
એકસ્થંભ પોતાની મેડી, ચિત્રલેખા વરને લાવી તેડી; ૬
બેઠાં શય્યાએ સામાસામી, એવું સ્વપ્ને પ્રેમદા પામી.
ત્રૂટે હાર, છૂટે મેખલા, રમે રતિસુખ આસન-કલા. ૭
નિશ્ચે નારીએ જાણ્યો નૃપ, કન્યા સ્ખલિત થઈ કંદર્પ,
સમણામાં રજની જાગે, ઓખાજીને તે તો રૂડું લાગે. ૮
ઓખા મનવાંછિત વર પામી, ઉર-શું ભીડ્યા તે અંતરજામી,
બીડી અરધી કરડી પાનની, નાથ કહે, ‘આરોગો, કામની!’ ૯
ખાતાં મુખ મરડ્યું છે બોટી[3], પિયુને રીસ ચડી છે ખોટી,
‘હું તો થયો કામાતુર અંધ, પરસુતા[4]-શું શાનો સંબંધ? ૧૦
બીડી પાનની અર્ધી કરડી, ખાધી મન વિના મુખ મરડી,
ભરથારને ભ્રાંત[5] જ આવી, સેજથી નાથ ગયો રિસાવી. ૧૧
વલણ
રિસાવી ગયો રમણ કરતાં, તે સ્વપ્નાંતરની વાત રે,
ઓચિંતી ઓખાબાઈ જાગી, કરવા લાગી આંસુપાત રે.