સ્થળ : ઉજ્જડ મેદાન. સમય : રાત્રિ.
[ઔરંગજેબ એકલો]
| ઔરંગજેબ :
|
ઘનઘોર આસમાન! કદાચ વાવાઝોડું જાગશે. એક નદી તો ઓળંગી કાઢી; આ વળી બીજી નદી : ભયાનક, ઉછાળા દેતી ને મોજાં મચાવતી. એટલો પહોળો પટ કે સામો કિનારો જ નથી દેખાતો. છતાં પાર તો ઊતરવું જ પડશે. આ જ હોડીમાં.
|
[મુરાદ આવે છે.]
| ઔરંગજેબ :
|
કેમ મુરાદ, શા નવીન?
|
| મુરાદ :
|
દારાની સાથે એક લાખ ઘોડેસવાર છે ને એકસો તોપો.
|
| મુરાદ :
|
બરાબર સાચા. એકેએક જાસૂસની એ જ ગણતરી.
|
| ઔરંગજેબ :
|
[ટેલતો ટેલતો] હં — ના — એમ!
|
| મુરાદ :
|
દારાએ આ પહાડની પેલી બાજુ પડાવ નાખ્યો છે.
|
| ઔરંગજેબ :
|
એમ! એક લાખ અસવારો અને —
|
| મુરાદ :
|
આપણે પણ કાલ સવારે જ
|
| ઔરંગજેબ :
|
ચૂપ, બોલ ના, મને વિચાર કરવા દે. આટલી ફોજ દારાને મળી ક્યાંથી? અને એકલો! સારું, તું હમણાં જા — મુરાદ, મને વિચાર કરવા દે.
|
[મુરાદ જાય છે.]
| ઔરંગજેબ :
|
ત્યારે હવે તો પાછા ફર્યેયે સત્યનાશ, અને હુમલો કરવામાંયે પાયમાલી. એકસો તોપો! જો — ના — પણ એમ બને જ શી રીતે? — હં — [ઊંડો નિસાસો નાખીને] ઔરંગજેબ! અત્યારે કાં તો તારો સિતારો ચડે છે, કાં પડે છે. પડે? કદી નહિ. ચડવાનો. પણ ઇલાજ શો? કાંઈ ગમ પડતી નથી.
|
[મુરાદ આવે છે.]
| ઔરંગજેબ :
|
પાછો કેમ આવ્યો?
|
| મુરાદ :
|
ભાઈ, દુશ્મનોની છાવણીમાંથી શાયસ્તખાં તમને મળવા આવેલ છે.
|
| ઔરંગજેબ :
|
આવ્યો? ઠીક થયું. દબદબા સાથે તેડી લાવો. ના, હું પોતે જ જઈશ.
|
[ઔરંગજેબ જાય છે.]
| મુરાદ :
|
આ શું? શાયસ્તખાં અમારી છાવણીમાં શા માટે આવે! — ભાઈ ભીતરથી શી પેરવી કરી રહ્યો છે તેની ગમ પડતી નથી. શાયસ્તખાં શું ભાઈના હાથમાં ભોળવાઈ વિશ્વાસઘાતી બનશે? જોઈએ.
|
[મુરાદ ટેલે છે. ઔરંગજેબ આવે છે.]
| ઔરંગજેબ :
|
ભાઈ મુરાદ, આ જ ઘડીએ ફોજ લઈને આગ્રા જવા રવાના થવું પડશે. તૈયાર થઈ જા.
|
| મુરાદ :
|
એ શું! આજ રાતે જ?
|
| ઔરંગજેબ :
|
હા, આજ રાતે, છાવણી ભલે જેમ છે તેમ પડી. આપણે દારાની ફોજ પર હલ્લો નથી કરવો. આ પહાડની બીજી બાજુ થઈને આગ્રા જવાનો એક રસ્તો છે. ત્યાં થઈને ચાલ્યા જશું, એટલે દારાને કાંઈ શક નહિ આવે. આપણે એના પહેલાં આગ્રા પહોંચવું પડશે. તૈયાર થઈ જા.
|
| ઔરંગજેબ :
|
દલીલનો વખત જ નથી. જો તખ્ત જોઈતું હોય તો પૂછાપૂછ ન કર, નહિતર સત્યાનાશ જશે. નક્કી સમજજે!
|
[બન્ને જાય છે.]