સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/રમણલાલ સોની/સસલીની જાત્રા

સસલીબાઈએસૂણ્યુંકથામાં : જાત્રાકરવીજોઈએ,
નાનાંમોટાંસૌએએકવારકાશીજાવુંજોઈએ!
મનમાંવાળીગાંઠ : હવેહુંઘરડીડોશીથઈ,
જાત્રાવિનામરુંતોકહેશેમૂરખીમરીગઈ!
માટેહવેતોજાત્રાકરવી, કાશી-ગોકુલફરવું,
પછીબધાનીઆંખોસામેઘેરમજાથીમરવું!
સસલીબાઈએભાથુંબાંધ્યું, બચકીલીધીસાથે,
ઘરનોબોજોનાખ્યોસઘળોપડોશીઓનામાથે :
“કપિરાજતુંરોજેમારીગાયદોહીજાજે, ભૈયા
નેબિલ્લી, મારાંમાખણ-ઘીસાચવજેતું, મૈયા!…
ચકલીબાઈ, તુંમારાંમોંઘાંરેશમીકપડાંજોજે,
મેલાંથાયતોતારીરૂડીચાંચુડીથીધોજે!…
શિયાળભૈયા, ઘરનોવાડોતમનેસોંપીજઉંછું,
મરઘાંબતકાંમાંદાંપડેતોજોજો, એટલુંકહુંછું.
મધમાખી, આફૂલનીવાડીતમનેસોંપીઆખી,
ભઈલારીંછ, મધપૂડાનુંમધજોઈલેજેચાખી!”…
સૌનેઆવાંકામસોંપીને, સસલીજાત્રાગઈ,
પડોશીઓકહે : વાહરે, આતોમઝાઘણેરીથઈ!
બિલ્લીચાટેઘીનેમાખણ, રીંછમધપૂડાપાડે;
વાંદરોગાયનાંદૂધડાંપીએ, ચકલીકપડાંફાડે!…
કબૂતરનેઘુવડનીસાથેજામીપડીલડાઈ,
મધમાખીઓનુંલશ્કરછૂટ્યું, રીંછપરકરીચડાઈ!…
અહીંયાઆવુંચાલેછે, ત્યાંસસલીતીરથકરતી,
ગંગાજીમાંલોટીભરીનેમહાદેવજીનેધરતી!
પ્રયાગમાંત્રિવેણી-સંગમ, પુરીમાંદરિયેનહાઈ,
મથુરાજમના-પાનકર્યું, ગોવિંદજીનાગુણગાઈ!
વૃંદાવનમાંઆળોટીનેવ્રજમાંઘેલીથઈ,
પગેચાલીનેબદરી-કેદારસૌથીપહેલીગઈ!
પછીમુખેથીકીધીપ્રતિજ્ઞાઅંજલિમાંજળલઈ :
“પ્રભુ, મારાંધનમાલબધુંયેતમનેદઉંછુંદઈ!
છાપરાસાથેઘરઆખું, નેજેકંઈહોયતેધન,
આડોશીપડોશીબધુંયેદઈદઉં, દઈદઉંતનનેમન!
હાશ, હવેહળવીફુલથઈહું; ચાલનેઘેરેજાઉં,
પીઉંગંગાજળ, ખાઉંચરણામૃત, હરિહરનાગુણગાઉં!’
પૂરીકરીજાત્રાઘરઆવી, માથેમોટોભારો,
તુલસી, ચંદન, ચરણામૃતનેગંગાજળનોઝારો!
પણક્યાંછેઘર? નેક્યાંછેવાડો? ક્યાંછેમધનેઘી?
અહીંતોઈંટરોડાંનોઢગલો-ક્યાંછેધનનેશ્રી?
સસલીકહે : ‘તુંખરોપ્રભુ, મેંદીધુંકેલઈતેંલીધું,
અનેગરીબઆડોશીનેતેંજાત્રાનુંફળદીધું!
ધન્યપ્રભુજી, ધન્યપડોશી, ધનઆઈંટનેરોડાં,
હવેઅહીંબંધાશેમારાંજાત્રાકેરાંઘોડાં!
અઠેકાશીનેઅઠેમથુરાઅઠેપુરીનેગંગા,
અઠેમુકામકરુંરોડાંમાં, અઠેરહોમનચંગા!”
એમકહીસસલીએભોંયેકામળોપાથરીદીધો,
પોટલામાંથીપરસાદકાઢીસૌનેબાંટીદીધો!
હરખીહરખીનેએબોલે : જાત્રાથઈગઈખાસ્સી!
પડોશીઓકહે : વાહરેમાશી! વાહમથુરા-કાશી!
[‘કાશીનોપંડિત’ પુસ્તક :૧૯૫૯]