કોડિયાં/દેવ

દેવ

કંકુ ઘોળી કંકાવટીઓ બે,
          ચોખે ભર્યા બે થાળ;
નૈવેદ્યનાં શત છાબડાં લીધાં,
          ફૂલ અને ફૂલમાળ:
                   હું ને એ મંદિર ચાલ્યાં,
                   અમારા દેવ વધાવા!
ઘંટ વાગે ને શંખ ફૂંકાયે,
          ફોરતા ધૂપસુવાસ!
ધન-સોનાના ઢગલા થાતા
          દેવનાં પગલાં પાસ!
                   પ્રભુનો પ્રેમ વધાવા
                   આવે સૌ ધન ધરાવા!
હસતી એ તો દ્વારમાં પેઠી,
          થંભી ગયા મુજ પાદ!
ઝાંઝપખાજ સહુ વીસરાયાં,
          આવ્યા નિશ્વાસના નાદ!
                   મંદિરનાં દ્વાર અગાડી!
                   સૂણું હું કકળતી નાડી!
લૂલાં, ઠૂંઠાં કો દીન ભિખારી,
          ભૂખે પીડાતો સમાજ!
ફાટ્યાંતૂટ્યાં ચીંથરાંથી ગંધાતા
          ઢાંકતા દેહની લાજ!
          ધરાના સર્વ નિસાસા!
          થીજી આ માનવી થાતા!
કુમકુમના મેં ચાંદલા કીધા,
          ચોખે વધાવ્યા દીન;
ભૂખ્યા દેવોને નૈવેદ્ય દીધાં,
          પાય પડ્યો હું હીન!
                   બધું મેં ધન લૂંટાવ્યું!
                   હજારોને હાથ ન આવ્યું!
હળવે મેં શણગાર ઉતાર્યા,
          આપી દીધા અલંકાર;
લૂગડાં દીધાં સર્વ ઉતારી,
          લાજ ન ઢાંકી લગાર:
                   મેં તો મારા દેવ વધાવ્યા!
                   આંસુડાં હર્ષનાં આવ્યાં!
હસતી મંદિરથી નીસરી એ,
          સ્વસ્તિક એને ભાલ!
ધૂળભર્યા મુજથી શરમાતી,
          હોય સ્નેહી શું કંગાલ?
                   એના તો દેવ રંગીલા!
                   મને તો ધૂળનાં ટીલાં!
ભટકી એના દ્વારમાં ઊભો,
          હસતી મારે કર્મ!
હુંય હસ્યો એના હાલને મીઠું,
          રડતાં બંને મર્મ!
                   ભિખારી મેં ગીતડાં ગાયાં!
                   પછાડી દ્વાર વસાયાં!
16-9-’30