અર્વાચીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા/યજ્ઞેશ દવે/હેલો

હેલો

યજ્ઞેશ દવે

એ રણુજાના રાજા
અજમલજીના બેટા
વીરમદેવના વીરા
રાણી નેતલના ભરથાર
મારો હેલો સાંભળો હો... હો... જી...
સાંભળો છો?
સાંભળો છો મારો હેલો?
હેલ્લો...
રણુજાના રાજા સાંભળો છો મારો હેલો?
હેલ્લો... હેલ્લો—હેલ્લો...
પોખરણના કિલ્લામાંથી રણની છાતીનો ધબકાર નહીં
સાંભળ્યો ’તો તેં ધડાકો?
આટલાન્ટિક ઓળંગી ઈ ધડાકો સાંભળ્યો’તો બિગબ્રધરે
આંગળા કાનમાં ઘાલ્યા કે મોંમાં ઈ ખબર નંઈ
તેં સાંભળ્યો’તો કે નંઈ?
રણુજાના રાજા સાંભળ્યો’તો ઈ ધડાકો?
કાન તો શું દિશાના પડદા ચડ્ડ્ ચીરી નાખે એવો ધડાકો?
એમાં શું કાન આંધળા થઈ ગ્યા?
કાંઈ વાંધો નંઈ
હવે તો શાંતિ જ શાંતિ હશે રણુજાના રાજા
એમ કે’ને કે સુવાણ જ સુવાણ, હેં ને,
કેમ જબાબબ નથ દેતો
લાવ્ય માતાજીને બરકું
એ મા મેલડી, મા શિકોતર, દશામા, સંતષીમા મા વરૂડી ને ચરૂડી
ચોટીલે ચડી ચામુંડા, ઘોડો ખૂંદતી રાંદલ, ચાચર ચોકમાં ગરબે ઘૂમતી મા અંબા
બંગવંગને ગાંડી કરતી મા દુર્ગા, કામરૂદેશની મા કામાખ્યા, આશા પૂરનારી મા આશાપુરા
મા મલખમી, પારવતી, સરસતી
મા કનકાઈ કુષ્માંડા ચંદ્રઘંટા, વિંધ્યવાસિની, સપ્તશૃંગી મા, મા ભુવનેશ્વરી, ત્રિપુર સુંદરી કન્યાકુમારી મા
મા શેરોવાલી
કાલી કલકત્તેવાલી
દેખ, દેખ, તેરા વચન જાય ખાલી.
ખાલી ખાલી.
તારી મુંડમાલામાં શોભે તેવા ચંડમુંડ ચડે ઊતરે છે પગથિયાં સભાગારના સિંહાસનના
ગભારાના દીવા આરતીથી અંધારાં ના ફેડાય મા
અંધારાના રાફડા ફાઇટા છ રાફડા
ભોં પર ભોરિંગ જણે છે ઓઘરાળાં અંધારાં
એમ ગભારાના દીવા આરતીથી અંધારાં ના ફેડાય મા!
વચન આપ, પ્રવચન નહીં મેરી મા
મા મેરી
મને આમ રોતો રવડતો નિહાળે બેહાડીને ક્યાં ગઈ તું
મા મેરી?
આ અંધારામાં અખશર એકેય નથી ઊકલતો મા
ન કખગ
ને એબીસી
ન અલિફ બે તે
કે આ ખર ખર ખરતો ઢાઈ અખ્ખર
એક્કેય કરતાં એકેય અખ્ખર નથી ઊકલતો મા.
એ મારા બાપ
લાકડા આડા ફાડી
ઊભા જોડી ખોરડે ક્રૉસ કીધો મેં તારો
તો માળા માઇકલે ગુંબજ ચડાઇવો સેંટપીટર પર
પછી ક્યાં ગ્યો તું?
કબરમાંથી એક વાર બારો નીકળતો ભાઈળો’તો. તી પછી?
કોઈ રાહ જુવે છે તારા સેકન્ડ કમિંગની.
સેકન્ડ કમિંગ! જો, આમ ઠૉળ કરી ધગાવ મા મને કઈ દઉં છું તને.
એ
સેકન્ડ કમિંગની ક્યાં દે’શ
પહેલવારુકું તો આવ મારા દેશમાં.
હવે નથી લીંપણે આળખેલ માંડણાં
બતાવું તને ગૂની ઢગલી ચીતરેલ આંગણાં.
શુકનવંતા સાથિયે તો આંગણામાંથી ઊડી સ્વસ્તિક થઈ કાળો કે’ર વરતાવ્યો
કાળો કે’ર
ક્રોડ ક્રોડ થર થર ધરુઇજા, ફૂંકાયા ગૂંગળાયા ને ધરબાયા.
આ તે મનેખ કે જીવાત?
એનાથી હજી જીવાત હો.
પસે તો સંકેલાઈ ગ્યો ઈ સાથિયો
સંકેલાઈ ગ્યાં ઈ દાતઈડું ને હથોડી,
હવે તો અવનવા એકાવન તારલાવાળી ધજા ધસમસે છે દળકટક લઈ આખરે તો ઈયે ધજા નંઈ?
સંકેલાઈ જાશે કો’ત દી
એવી ધાવણી ધરપત તો આપ
મારા બાપ.
વળી કોઈ બોઇલું કે
યુ આર કમિંગ!
ને
યુ આર રોમિંગ?
રોમિંગ ફ્રી હૈ ક્યા?
ઇન્કમિંગ ફ્રી હૈ તો ફિર ઑફ કરકે કાયકુ બૈઠેલા હૈ.
મુડ તેરા ઑફ હૈ ક્યા?
બાતાં સુનતા હૈ સબકી પર જવાબ નહીં દેતા.
તેરે ખજાને સે કુછ ખર્ચ કર
રીચાર્જ કરા લે, ક્યા મૈં કરા દૂં?
પર બાતાં તો કર
કુછ નહીં ચાહિયે, સિર્ફ બાતાં કર
બસ બાતાં, ઇધર ઉધરકી બાતાં.
બોલ આજકલ ક્યા કર રઈલા હૈ તું? ફક્કડ કો ફિકર કાઈ
ક્યું ઘુમ્મક્કડ ઘૂમતા હી હોગા ક્યું? કહાં હૈ તૂ?
અર્કિટક મેં તો નહીં હોગા
બહોત ઠંડ પડતી હૈ ઉધર, તેરેકુ ઉધર જમેગા જ નૈં ન – જમેગા તો બરફ.
આજકલ કૌનસે સમદરમેં ચાતુર્માસ હૈ તેરા?
હિંદસાગરમેં તો બૌત રૈઈલિયા.
તો ફિર આટલાન્ટિક યા પાસિફિક?
કૈસા હૈ લખમી મૈયા? ઔર હાં શેષનાગ તો મજે મેં હૈ?
ઓ બમબમ ભોલે
આનંદમંગલ તો હૈ હિમાલયમેં? ક્યા કર રે’લા હૈ તેરા ગણ?
દેખ,
યહાં તો તલવાર તાન દી ગઈ હૈ ગણ ઔર રાજ્ય કે બીચ.
ઔર તેરા ચાતુર્માસ તો ખતમ હોનેકા નામ હી નહીં લેતા.
તું એક બાર તો આ!
એક બાર આયેગા તો તૂ ફસ જાયેગા
ફસ જાયેગા હમમેં
જૈસે હમ ફસે તુજમેં.
હવે
કોઈને મારવા તારવાનો અવતાર ઓતાર છોડી દે –
કાંઈ કામ નથી આપણે, ઘડી’ક બેહ મારી પાહેં
આવ,
નરવો થઈ જા સાવ.
ઉપરથી ઊતર નહીં — ઉપરથી ઊતરે ઈ ચડી જાય ઉપર જેમ આ અંધારાં કે અજવાળાં
પણ તું અહીંયાં ઊગ
ઊગ ખરખોડી કારેલી ચમેલી સાગ સાજડ કીડી મંકોડી માંકડા મનેખની જેમ
– ચડે તોય અંઇયાં
પડે તોય અંઇયાં
પે’લાં ઊગ
પછી ઊડવા જેવું લાગે તો ઊડ
ને બૂડવા જેવું લાગે તો બૂડ.
તારી શરમના સમ — ભલે ઝોકાર અજવાળે નો’ આવ
તો અંધારપછેડો ઓઢી આવ, પણ આવ.
વળી કોઈ કાગારોળ મચાવે છે કે
ક્યારે આવશે કલ્કિ
ક્યારે આવશે કલ્કિ
લીલા ઘોડા પર સવારીનો મોહ છોડી દે નકળંક
પગપાળા આવી જા.
હાલતાં શીખ
પહેલાં ભાખડભડિયા હાલ
પછી પડી-આખડી ઊભો થા
હાલ
હાલ હાલ મારા વા’લા હાલ
ગાઉ જોજનનો પંથ નથી મારા કહેવાતા કંથ
હું તો જો આ અડધા રસ્તે ઊભો
આવ
હવે તો તું આવ.
કલ્કિ
કલ્કિ
છોડો કલકી બાતેં કલકી બાત પુરાની.
આજ ક્યા બાત હો રહેલી હૈ તેરેકુ પતા હૈ?
લોગાં બાત કરેં કિ ઘડી ભર ગિયેલા હૈ
સબ આનેવાલા હી હૈ.
શ્રીફલ બહોત લિયા, મેરી માન, અબ સુપારી લે
મેંગલોરી સેવરધન માંગરોળી સુપારી નહીં
સુપારી.
સમજ ગયા? સુ...પા...રી...
ભડભડ ભડકાથી અમે ભાગ્યા,
ભાગ્યા કાળમુખે અંધારે.
ચમક્યા ગોરંભા ગગડાટે
ચમક્યા વીજળીને ચમકારે.
ઈ ચમકારે કોઈ પરોવી ગ્યું તને
ને ફટકિયો વીંધાઈ ગ્યો હું.
હતો તું ડુંગરદેવ, પવનદેવ અગનદેવ
હતી તું ડૂંડામાં કણકણ ભરતી કનસરી દેવી વનદેવી જળદેવી
તેનો તેં વસ્તાર બધો વધાઇરો બધે બધ બધે બધ
– ઓલિમ્પસ પર, એન્ડિઝ પર કે કૈલાસ પર ખેતરમાં ખોરડામાં?
આ જો બથાવી બથાવીને ફઈરા કરતા અમે
ઈ તને ઉથલાવી અમે આવી પૂગ્યા ત્યાં તારા થાનકે
ખેતરપાળના ખેતર ગ્યા
કુળદેવીના કુળ ગ્યા
મલ્લામાના મહોલ્લા ગ્યા
ભાગ ભાગ
જેવા અમારા ભાગ.
હવે જો ઢેર ઢેર ખંડેર
ખોરડાં ને ખેતર
ઓલિમ્પસ, મેમ્ફીસ ને માચુપિચુ
સમજમેં આયા કિછુ કિછુ?
જેતવન અશોકવનમાં તમે તથાગત અમને ક્યાંય જઇડા નંઈ
સોવિયેત જેવા સોવિયેતસંઘનો સંઘ કાશીએ પોંચ્યો નંઈ
રાતીબંબોળ, લીલી, કેસરી ધજાયુંમાં ધરમની ધોળી ધજા ક્યાંય ફરુકી નંઈ
તો બોલ અમે કોના શરણે જંઈ?
આ લે ક્યાં ઊડી ગ્યો તું?
ઊડીઊડીને ક્યાં જઈશ તું?
આકાશમાં?
ત્યાં તો હડફેટે આવશે તને દેશદેશના ભમતા ભમરડાનો ભંગાર
ને પડીશ તો પાવળુ પાણીય નંઈ માગે.
માગીશ તો પકડાવી દઈશ પાણીનું પોચું પોચું પડીકું
પવનેય બંધાયો હશે પડીકે. સમજ પડી કે?
તું તો ફિશિયારી મારતો’તો ને
કે
स एकाकी न रमते
ને હવે ‘હું નથ રમતો’ કહી ભરાવા બેઠો દરમાં?
રમતે ન ચડ
મમત છોડ
મેં કીધું ને, બસ એમ જ વાત કર.
બાતાં તો કર બસ બાતાં...
બાતાં કરતે કરતે દેખ મૈં તો થક ગયા
પર થકા હૂં, હારા નહીં હૂં
ઔર મરા ભી નહીં.
ક્યા સમજા તું?
સમજા કુછ? સચ બતાં. સમજા કુછ?
ખલક ખુદા કા
હુકમ બાદશાં કા
તો મેરા ક્યા? બોલ મેરા ક્યા?
અબ બચા ભી ક્યા?
ક્યા મેરા ક્યા તેરા?
કોઈ વાંધા નંઈ
અપનદોનોં તો હૈ.
બાતાં કર. સુકુન મિલતા હૈ બૌત
બાતાં કર
બસ બાતાં
રણુજારા રાજા કબી મૈં ભી તો સુણુ તુમરા હેલો.
હેલ્લો
હેલ્લો.
વાત ન કર તો કાંઈ નંઈ
વાત સાંભળે તો છે ને રણુજાના રાજા?
હેલ્લો
હેલ્લો
હેલ્લો હેલ્લો... હેલ્લો...
... ... ... ....
(પરબ, જુલાઈ)