રાણો પ્રતાપ/ચોથો પ્રવેશ2

ચોથો પ્રવેશ

'અંક ત્રીજો

         સ્થળ : પૃથ્વીરાજનું અંત :પુર. સમય : રાત્રિ.

[જોશીબાઈ એકલી હતાશભાવે ઊભી છે.]

જોશી :

બુઝાઈ ગયો! આખા રજપૂતાનામાં એક જ દીવો સળગતો હતો. આજે એ પણ બુઝાઈ ગયો. પ્રતાપસિંહ આજ મેવાડમાંથી નીકળી વનેવન ભટકતા ફરે છે. હાય! હીનભાગી રાજસ્થાન!

[પૃથ્વીરાજ આવે છે.]

પૃથ્વી :

જોશી, ઓ જોશી —

જોશી :

આ રહી હું.

પૃથ્વી :

રાજસભાના કાંઈ નવીન સાંભળ્યા?

જોશી :

તમારા વગર બીજું કોણ સંભળાવે?

પૃથ્વી :

અજબ નવીન ખબર!

જોશી :

શું થયું?

પૃથ્વી :

અરે, જોયા જેવી થઈ. ગંભીર મામલો! ચૂપ કેમ રહી ગઈ?

જોશી :

હું શું બોલું?

પૃથ્વી :

ત્યારે સાંભળ. શક્તસિંહ કારાગૃહમાંથી રફૂચક!

જોશી :

ભાગી ગયો?

પૃથ્વી :

અરે, હજુ સાંભળ તો ખરી. એની સાથે દૌલત ઉન્નિસા પણ... [ભાગી જવાનો અભિનય કરી બતાવે છે] પોબાર.

જોશી :

શું કહો છો!

પૃથ્વી :

અરે સાંભળ તો ખરી. હજુ બાકી છે. મેં તને કહ્યું હતું ને, કે સલીમે માનસિંહ વિરુદ્ધ આરોપ મૂકીને શહેનશાહને કાગળ લખેલો?

જોશી :

હા.

પૃથ્વી :

શહેનશાહ ગુજરાતમાંથી કાલે પાછા આવે છે.

જોશી :

કેમ?

પૃથ્વી :

ટંટો પતાવવા. ટંટો તો કાંઈ જેવો તેવો નહિ ને? એક બાજુ માનસિંહ, ને બીજી બાજુ સલીમ, એટલે કે એક બાજુ રાજ્ય, અને બીજી બાજુ છોકરો. બેમાંથી એકેયને છોડાય? ટંટો મિટાવવો જ જોઈએ ને?

જોશી :

શી રીતે?

પૃથ્વી :

પાદશાહ સલીમને બોલાવીને કહેશે કે ‘ભાઈ! માનસિંહ તો આપણો આશ્રિત કહેવાય’. બીજી બાજુ માનસિંહને ફોસલાવશે કે ‘ભલા માણસ, સલીમ તો બચ્ચું કહેવાય!’

જોશી :

રાણા પ્રતાપસિંહના કાંઈ ખબર?

પૃથ્વી :

બીજા તે શા ખબર હોય? હવે તો મહેરબાન વનેવન આથડે છે. મેં પહેલેથી જ નહોતું કહ્યું, કે અકબર પાદશાહની સાથે યુદ્ધ ન હોય!