માણસની ઉર્મિઓ અને આવેગોને અંતરાત્માના પ્રકાશમાં પહોંચાડી ત્યાં તેમને એક વિશુદ્ધિ આપી આધ્યાત્મિક રૂપ આપવામાં આવે ત્યારે જ તે કાવ્યને માટેનું યોગ્ય વસ્તુ બની શકે છે. જીવનનાં જે કાંઈ પ્રચલિત મૂલ્યો આવે છે તેને ઉન્નત કરીને આત્માનાં મૂલ્યો રૂપે પલટી નાખવામાં આવે ત્યારે જ માત્ર તે કાવ્યમય બની શકે છે. કાવ્યનો આનંદ અને સૌંદર્ય એ કોઈ વિશેષ ગહન રસમાંથી જન્મે છે; માનવનું સપાટી પરનું મન ઉશ્કેરાટ પામીને જીવનનો જે રસ અને આનંદ અનુભવે છે તેમાંથી તે જન્મતાં નથી.
કવિતાએ આત્માના આનંદનાં મૂલ સર્જક ઉત્પત્તિ સ્થાનોમાં પહોંચવાનું છે. એ આનંદમાંથી જીવનને નિહાળવાનું છે, અને જીવન સાથેની એ ગહન પ્રેરણાયુક્ત એક્તામાંથી જન્મતા દર્શન વડે જીવનને નવો ઘાટ આપવાનો છે. સાચા કવિના દર્શનનું અંતરતમ પ્રેરણામૂલ તે આવી અંતરતમ આંતર એકતા છે.
(Future Poetry, પ્ર.૨૮ માંથી)
-શ્રી અરવિન્દ
| પૃષ્ઠ | પંક્તિ | છપાયેલું | સુધારો |
| ૧૫ | ૧૧ | સર્યોં | સર્યાં |
| ૨૪ | ૨૦ | કરુણ. | કરુણ, |
| ૨૮ | ૧૪ | सुन्दरम् | सुन्दरम्, |
| ૩૦ | ૨૨ | લહ્યા | લહ્યો |
| ૩૩ | ૧૮ | અથ્રિ | અગ્નિ |
| ૪૭ | ૨૧ | સરિત | સરિત, |
| ૫૧ | ૩ | ઝબકારા | ઝબકાર |
| ૫૯ | ૯ | અટ્ટાહાસે | અટ્ટહાસે |
| ૬૩ | ૧૮ | ચોધારા | ચોધાર |
| 90 | ૧ | ગ્યા’તાં | ગ્યાં’તાં |
| ૧૧૨ | શીર્ષક | દદો | દર્દો |