કાવ્યમંગલા/રુદન
આભ રુવે એની નવલખ ધારે , રેણ રડે નોધાર,
માઝમ રાતનો મેવલો ગાજે, વીજ કરે ચમકાર,
રુએ આજ છાપરાં બે ય પડાળ,
રુવે મારું અંતર આજ ચોધાર,
રુવે નવ લોક ને સાત પાતાળ.
લખલખ તારક તેજ ભરું ઉર, તો ય મારે અંધાર,
સિન્ધુના સિન્ધુ ઊડે મુજ અંતર, ટીપું ન પામું લગાર,
ભરું ભરું તો ય ખાલી ભંડાર,
શોસાતા ઉરને ક્યાં દઉં ઠાર?
રુવે આભ મેઘભર્યું લખ ધાર. ૧૦
શ્યામા હું, અંગ મઢું લખ મોતીડે, સોળ સજું શણગાર,
પ્રીતમ હું નવ પામું જ પ્રેમળ, હૈયે ધરે ચિર કાળ,
રવિરાજ મીટ માંડે ન લગાર,
શશી જાય આવે, એનો શો આધાર?
રુવે રેણ આભને તીર નોધાર.
અંગ બળે ઝળે ધોમ ધખારે, મેઘની મૂશળધાર,
રંક ને રાયના ભેદ અમારે ન, હૈયે શમાવ્યો સંસાર;
જોયા અમે માનવના વહેવાર,
હસે ચાર લોક, રડે ત્યાં બાર,
રુવે આજ છાપરાં બેવડ ધાર. ૨૦
પ્હેલ પ્રથમ અમે માનવી જનમ્યાં, જનમ્યાં કૂડે કાળ,
સાદ અમારો કોઈ સુણે ના, પાપની બંધાઈ પાળ,
અમો અથડાઈએ આજ નોધાર,
અમારે બેસવાં જઈ શે ડાળ?
રુવે એમ અંતર આજ ચોધારા.
આઠ દિશે રહ્યું આભ ઝળુંબી, રેણનો રંગ અંધાર,
ભોંયને આધાર છાપરાં ઊભાં, અંતરને ન આધાર,
મળ્યાં સહુ દુખિયાં ઠાલવે ભાર,
દુઃખીના દુઃખનો ક્યાં યે ન પાર,
કરી આમ દુનિયા કાં કિરતાર? ૩૦
(૨૩ જૂન, ૧૯૩૨)