દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭૦. ડુંગર દૂરથી રળિયામણા
ડુંગરા દૂર થકી રળિયામણા રે,
પાસે જાય ત્યાં પથરા હોય હો લાલ;
નહિ ગુણ ગણીએ મોટા નામથી રે,
તેની તારીફ સુણિયે તોય હો લાલ;
સરોવરથી સાગર મોટો સુણી રે,
પંખી પહોંચ્યાં રાખી પ્યાર હો લાલ;
પાણી પીને સુખ નહિ પામીઆં રે,
તેની તરસ ન ગઈ તલભાર હો લાલ;
જોઈને દીપક જોત પતંગિયાંરે,
પડીઆં ઉપર ધરીને પ્રીત હો લાલ;
પાંખો દાઝી પીડા પામિયાં રે,
ખૂબ ખૂબ પામ્યાં ખેદ ખચીત હો લાલ;
ઇંદરવરણાં ફલ અતિ ઓપતાં રે,
મુખમાં મેલે નહિ મીઠાશ હો લાલ;
ઉજળું દૂધ અનુપમ થોરનું રે,
તે તો પીતાં ઉપજે ત્રાસ હો લાલ;
ઝાઝા જળનાં દેખી ઝાંઝવાં રે,
મૃગના મનમાં હરખ નમાય હો લાલ;
દોડી દોડીને દુઃખ પામીઆં રે,
જઈને જોતાં કાંઈ ન જણાય હો લાલ;
આંબા જેવાં કોઈ આકોલીઆં રે,
કોયલ કરતી હતી આશ હો લાલ;
પછી તે દીધાં પૂરાં પાકવા રે,
કરડી જોતાં માંહિ કપાસ હો લાલ;
મણિની આશે મણિધર સેવિયો રે,
ઘણી રૂડી રીતે રાખ્યો ઘેર હો લાલ;
માસ ગયા બહુ પણ ન મળ્યો મણિ રે,
ઝાઝું દીઠું ઉલટું ઝેર હો લાલ;
સોનું વાલજ દેતી શંખલી રે,
તે તજી લીધો શંખ લપોડ હો લાલ;
બહુ બોલે પણ દમડી દે નહિ રે,
કહેશે લેને લાખ કરોડ હો લાલ;
ભૂલ્યોભમરો વનમાં ભટકતો રે,
ફૂલ્યાં જોઈ આવળનાં ફૂલહો લાલ.
કાંઈ સુગંધ ન પામ્યો સુંઘતા રે,
મનમાં સમજ્યો મોટી ભૂલહો લાલ;
સુંદર હીરા સરખો શોભતો રે,
કિમ્મત પામે કાચ ન કોઈ હો લાલ;
કેરી કેળાં કિધાં કાઠનાં રે,
જનની ભૂખ ન ભાગે જોઈ હો લાલ;
શોભે દૂરથી દોલત સૂમની રે,
પણ તરશાંને પાણી ન પાય હો લાલ;
છેલે નરસા નિપજે છોકરા રે,
લક્ષ્મી લાખ રીતે લુંટાય હો લાલ;
શોભે પણ પથરાની પૂતળી રે,
સઘળો ન ચલાવે સંસાર હો લાલ;
દસકત આ છે દલપતરામના રે,
વાંચી કરજો ચિત્ત વિચાર હો લાલ;