સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/ઝીણાભાઈ દેસાઈ/સ્વાધીનોનું ગીત

સ્વાધીન અજય છે ભોમ અમારી,
મુક્ત અજય અમ સરિતાતીર;
ગિરિગહ્વર ને ખીણ-કોતરો,
મુક્ત સદા અમ સાગર-નીર!
[વૃન્દ] સ્વાધીન! અમે સ્વાધીન! સદા સ્વાધીન!
અમે સૌ ઉન્નત-શિર;
મુક્ત અભય છે ભોમ અમારી,
મુક્ત અભય અમ વહે સમીર.
વિશાળ ગૌચર ધણ અમ વિહરે,
મત્ત મુક્ત અમ ગોપી-ગોપ;
ભર્યાં ભર્યાં ખેતર અમ વિલસે,
મુક્ત નભે લહેરંતા રોપ!
[વૃન્દ] સ્વાધીન! અમે સ્વાધીન! સદા સ્વાધીન!
સ્વાધીન ખડાં અમ ઘર જહીં રૂડાં,
જ્યાં સ્વાધીન સુખી સંસાર;
મુક્ત જહીં અમ મા-વહુ-બેટી,
ખેલે મુક્ત જહીં અમ બાળ!
[વૃન્દ] સ્વાધીન! અમે સ્વાધીન! સદા સ્વાધીન!…
પડે નજર એ પર જે ઝેરી,
ખાતી તે અહીં મોત-પછાડ;
ઊભા સંત્રી અમે સદા જ્યાં,
હિમગિરિ સરખા માનવ-પહાડ!
[વૃન્દ] સ્વાધીન! અમે સ્વાધીન! સદા સ્વાધીન!
વંદન હો આ મુક્ત હવાને,
વંદન હો તુજને મા-ભોમ!
અમો જીવતાં મુક્ત તું નિત હો!
મુક્ત નભે જ્યાં સૂરજ-સોમ!
[‘પનઘટ’ પુસ્તક]