સૌરાષ્ટ્રની રસધાર/પિંજરાનાં પંખી: Difference between revisions

no edit summary
No edit summary
No edit summary
Line 61: Line 61:
“જેઠાએ પોતાની પાઘડી ઉતારીને ખુલ્લે હાથે મહાદેવની જોડમાં વીરાસન વાળી તલવારથી પોતાનું માથું કાપ્યું હશે. બેઠેલો હોવાથી બેશુદ્ધ થયા પછી ગોઠણભેર ઊંધો પડી ગયો હશે. આખર સુધી તરવારની મૂઠ જમણા હાથમાં હતી અને ડાબા હાથમાં લૂગડા વતી પીંછી પકડેલી હતી. તરવારની મૂઠ તેમ જ પીંછી તરફનો ભાગ લોહી વગરનો હતો. વચલો ભાગ લોહીથી તરબોળ હતો, તેથી લાગ્યું કે તરવારને બહુ વખત ચાંપીને જ કામ પતાવ્યું હશે.
“જેઠાએ પોતાની પાઘડી ઉતારીને ખુલ્લે હાથે મહાદેવની જોડમાં વીરાસન વાળી તલવારથી પોતાનું માથું કાપ્યું હશે. બેઠેલો હોવાથી બેશુદ્ધ થયા પછી ગોઠણભેર ઊંધો પડી ગયો હશે. આખર સુધી તરવારની મૂઠ જમણા હાથમાં હતી અને ડાબા હાથમાં લૂગડા વતી પીંછી પકડેલી હતી. તરવારની મૂઠ તેમ જ પીંછી તરફનો ભાગ લોહી વગરનો હતો. વચલો ભાગ લોહીથી તરબોળ હતો, તેથી લાગ્યું કે તરવારને બહુ વખત ચાંપીને જ કામ પતાવ્યું હશે.
“મંદિરની બાજુમાં એ બેયની એક ચિતા ખડકી નાળિયેર, તલ તથા ઘીની આહુતિઓ આપી દહનક્રિયા કરવામાં આવી. તે સ્થળે આ યુગલની દેરી ચણી છે. આજ ત્યાં માનતા ચાલે છે.”
“મંદિરની બાજુમાં એ બેયની એક ચિતા ખડકી નાળિયેર, તલ તથા ઘીની આહુતિઓ આપી દહનક્રિયા કરવામાં આવી. તે સ્થળે આ યુગલની દેરી ચણી છે. આજ ત્યાં માનતા ચાલે છે.”
<center>v<c/enter>
<center>v</center>
આ વીર-બેલડીનાં ગીત ગાનાર એક ચારણ નીકળ્યો. એ ચારણનું નામ દેવાણંદ ભગત. તંબૂરો લઈને એણે આ દંપતીનાં ભજન ગાયાં છે. બારાડીમાં એ ભજન ગળતે સાદે ઘરેઘરમાં ગવાય છે. કાવ્યદૃષ્ટિએ તો ભજનો નજીવાં છે :
આ વીર-બેલડીનાં ગીત ગાનાર એક ચારણ નીકળ્યો. એ ચારણનું નામ દેવાણંદ ભગત. તંબૂરો લઈને એણે આ દંપતીનાં ભજન ગાયાં છે. બારાડીમાં એ ભજન ગળતે સાદે ઘરેઘરમાં ગવાય છે. કાવ્યદૃષ્ટિએ તો ભજનો નજીવાં છે :
{{Poem2Close}}
{{Poem2Close}}
<poem>
<Poem>
<Center>[1]
<center>
[1]
'''એ હાલો હાલો સતી આપણે દેવળે જાયેં,'''
'''એ હાલો હાલો સતી આપણે દેવળે જાયેં,'''
'''વે’લા વે’લા વૈકુંઠમાં જઈ વાસ કરીએ. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''વે’લા વે’લા વૈકુંઠમાં જઈ વાસ કરીએ. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''હે સતી, જેઠો મોવડ કે’ મને સપનું લાધ્યું,'''
'''હે સતી, જેઠો મોવડ કે’ મને સપનું લાધ્યું,'''
'''જાણે કૃષ્ણજી આવીને ઊભા પાસે,'''
'''જાણે કૃષ્ણજી આવીને ઊભા પાસે,'''
'''શંકરને ચરણે જઈને શીશ ધરીએં,'''
'''શંકરને ચરણે જઈને શીશ ધરીએં,'''
'''આવાગમન મટી જાશે રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''આવાગમન મટી જાશે રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''કરમાબાઈ સતી કે’, સ્વામી તમે સત બોલ્યા,'''
'''કરમાબાઈ સતી કે’, સ્વામી તમે સત બોલ્યા,'''
'''એ તો મારે મન ભાવ્યાં રે,'''
'''એ તો મારે મન ભાવ્યાં રે,'''
'''જલદી કરો તમે સ્વામી મોરા રે,'''
'''જલદી કરો તમે સ્વામી મોરા રે,'''
'''તમ થકી અમે ઓધરીએં રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''તમ થકી અમે ઓધરીએં રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''ધન્ય ધન્ય સતી તારાં માતપત્યાને,'''
'''ધન્ય ધન્ય સતી તારાં માતપત્યાને,'''
'''અમને ઉપમા આવી દીધી રે,'''
'''અમને ઉપમા આવી દીધી રે,'''
'''કાઠી સાસતિયો, સધીર વાણિયો,'''
'''કાઠી સાસતિયો, સધીર વાણિયો,'''
'''ત્રીજો જેસલ દીધો તારી રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''ત્રીજો જેસલ દીધો તારી રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''શ્રી ભાગવતમાં રાણી આવું બોલ્યાં રે,'''
'''શ્રી ભાગવતમાં રાણી આવું બોલ્યાં રે,'''
'''કોઈ પોતાના પિયુથી દુર્મતિ રાખે,'''
'''કોઈ પોતાના પિયુથી દુર્મતિ રાખે,'''
'''કોટિકલપ કુંભીપાકમાં રાખશે,'''
'''કોટિકલપ કુંભીપાકમાં રાખશે,'''
'''પછે2 ઊંચ ઘેર અવતાર દેશે રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''પછે2 ઊંચ ઘેર અવતાર દેશે રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''જેઠો મોવડ કે’ એ મેં સાંભળ્યું,'''
'''જેઠો મોવડ કે’ એ મેં સાંભળ્યું,'''
'''નવ નવ વરસે લગન લેશે રે,'''
'''નવ નવ વરસે લગન લેશે રે,'''
'''વરસ અગિયારમે ચૂડાકર્મ કરશે,'''
'''વરસ અગિયારમે ચૂડાકર્મ કરશે,'''
'''એ નારી કેમ ઓધરશે રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''એ નારી કેમ ઓધરશે રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''એક અસ્ત્રીને તરવાનો રસ્તો,'''
'''એક અસ્ત્રીને તરવાનો રસ્તો,'''
'''હરિગુણ હૈયામાં રાખે રે,'''
'''હરિગુણ હૈયામાં રાખે રે,'''
'''પોતાના પિયુજીને શિવ કરી માનશે,'''
'''પોતાના પિયુજીને શિવ કરી માનશે,'''
'''તેને ત્રિકમજી લેશે તારી રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''તેને ત્રિકમજી લેશે તારી રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''રામનું નામ રુદામાં રાખજો,'''
'''રામનું નામ રુદામાં રાખજો,'''
'''તો શામળો કરશે સારું રે,'''
'''તો શામળો કરશે સારું રે,'''
'''ગુરુ ગંગારામને વચને દેવાણંદ બોલ્યા,'''
'''ગુરુ ગંગારામને વચને દેવાણંદ બોલ્યા,'''
'''પ્રભુ અમને પાર ઉતારો રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
'''પ્રભુ અમને પાર ઉતારો રે. — એ હાલો હાલોઢ્ઢ'''
</center>
</Poem>


[2]
[2]
26,604

edits