ગુજરાતી એકાંકીસંપદા/હું… રોશની પંડ્યા: Difference between revisions

સ્ટેજની જમણી તરફ ક્રૉસમાં રાખેલ સફેદ લોખંડનો પલંગ. તેના પરના ગાદલા પર લીલી ચાદર. ઓશિકાને લીલું કવર. બાજુમાં સલાઇન લટકાવવાનું સ્ટૅન્ડ. પલંગના બન્ને છેડા પર દર્દીના હાથ-પગ મજબૂતીથી બાંધી શકાય તે માટે દોરડું બાંધેલ.

સ્ટેજની ડાબી તરફ લાકડાનું એક ટેબલ, ત્રણ-ચાર ખુરશીઓ તથા એક સ્ટૂલ. ટેબલ પર ત્રણ-ચાર ફાઇલનો ઢગલો. એક્ષ-રે તથા અન્ય રિપૉર્ટ દેખાય. બ્લડ પ્રેશર માપવાનું મશીન. ખાનામાં ઇન્જેક્શન્સ, દવાઓ તથા કાચની શીશીઓ.

સમગ્ર રૂમની દીવાલ ઝાંખી પડી ગયેલ તેમ જ ડાઘાવાળી. અડધી આછા પીળા તથા અડધી કથ્થાઈ રંગે રંગેલ. તેના પર ‘સ્વચ્છતા એ જ પ્રભુતા’ તથા ‘સ્વચ્છ શરીર, સ્વચ્છ મન’ જેવાં સૂત્રો લખેલાં.

પડદો ખૂલે ત્યારે સ્ટેજ પર અંધકાર. હૉસ્પિટલનાં વસ્ત્રોમાં સજ્જ રોશની પંડ્યા સ્ટેજના આગલા ભાગમાં કેન્દ્રમાં દૃશ્યમાન. ચહેરાના હાવભાવ શૂન્ય. ઊંડા આઘાતમાં હોય તેવો લાગણીશૂન્ય ચહેરો. સ્થિર ઊંડી ઊતરી ગયેલી આંખો. આંખ નીચે કાળાં વલયો. વાળ અસ્તવ્યસ્ત અને છૂટા. હાથમાં રમકડાની ઢીંગલી. તેની સાથે રમતાંરમતાં ગાય–

|

| નાની મારી આંખ, એ જોતી કાંક કાંક, એ તો કેવી અજબ જેવી વાત છે,

}}

ગીતની એક કડી પૂરી થાય ત્યારે સ્ટેજ પર ક્રમશ: પ્રકાશ. પ્રકાશનું કિરણ માત્ર રોશની પર. સ્ટેજના અન્ય ભાગ પર અંધકાર. ગીતની ત્રીજી કડી ચાલુ થતાં જ બૅકગ્રાઉન્ડમાં ડ્રમ અને ટ્રાફિકના અવાજો, વાહનોના હૉર્ન, બ્રેક મારવાનો અવાજ, ટોળાંનો કોલાહલ, જયઘોષના અસ્પષ્ટ અવાજો, બૂમાબૂમ, આક્રંદ, વગેરે સંભળાય. અવાજો શરૂ થાય ત્યારે રોશની ઢીંગલીમાં ધ્યાન રાખવાનો પ્રયત્ન કરે. પરન્તુ થોડા સમયમાં જ તે આકુળવ્યાકુળ થાય, ઢીંગલી ફેંકી દે, કાન ઢાંકી ચહેરો ગોઠણ વચ્ચે છુપાવે, વાળ ખેંચીને ચીસો પાડે, દોડીને ટેબલ નીચે સંતાઈ જાય, દરવાજો ખોલીને ભાગવા પ્રયત્ન કરે, સ્ટેજ પર જાણે કોઈ સતત પાછળ પડ્યું હોય તેમ જીવ બચાવવા દોડે… અન્તે શ્વાસ ભરાઈ જતાં સ્ટેજના મધ્ય ભાગમાં ફસડાઈ પડે અને હાથ વડે કાન બંધ કરી ચીસો પાડતી-પાડતી સ્ટેજ પર ચત્તીપાટ આળોટે. તેનો એક હાથ વારંવાર પેટ પર ફેરવે. બૅકગ્રાઉન્ડમાંથી આવતા અવાજોની તેના પર માનસિક અસર થતી હોય તેવી સ્પષ્ટ લાગે. બૅકગ્રાઉન્ડના અવાજો આ તમામ ઍક્શન દરમ્યાન ક્રમશ: વધવા લાગે.

અચાનક રૂમનો દરવાજો ખૂલે. દરવાજો ખૂલતાં જ સામાન્ય પ્રકાશ ફેલાય તેમ જ બૅકગ્રાઉન્ડના અવાજો બંધ થાય. નર્સ–૧ પ્રવેશે. રોશનીની આ હાલત જોઈને હેબતાઈ જાય. દોડીને રોશની પાસે આવે.)

|નર્સ–૧:  

|(રોશનીને પકડીને) રોશનીબુન… રોશનીબુન.  

}}

(રોશનીનું આળોટવાનું, ચીસો અને આક્રંદ ચાલુ.)

(રોશની ક્ષણભર નર્સ–૧ સામે જુએ. પછી ‘બચાવો… બચાવો…’, ‘Please help’ બૂમો પાડવા માંડે. નર્સ–૧ ગભરાઈને ‘ડૉક્ટર… ડૉક્ટર’ બૂમો પાડતી બહાર જાય. થોડી વારમાં જ ડૉક્ટર તથા ત્રણ નર્સ દોડતાં-દોડતાં પ્રવેશે. રોશની પર બળજબરીથી કાબુ કરે તથા ટીંગાટોળી કરી પલંગ પર સુવડાવી હાથપગ પલંગ સાથે બાંધી દે. રોશની છૂટવા માટે તરફડિયાં મારે.)

(નર્સ–૨ દોડીને ટેબલના ખાનામાંથી ઇન્જેક્શન તથા કાચની શીશી કાઢે. દોડીને ડૉક્ટરને આપે. નર્સ–૩ રોશનીનો હાથ બળજબરીથી દબાવે. ડૉક્ટર ઇન્જેક્શન તૈયાર કરીને રોશનીના હાથમાં ઇન્જેક્શન ખૂંચાડે. રોશની ધીમેધીમે બેભાન થાય અને અન્તે સાવ નિશ્ચેતન.)

ડૉક્ટર: Sister, one saline, please.

(નર્સ–૨ બહાર જાય. નર્સ–૧ અને ૩ રૂમ સરખો કરે. રોશનીના હાથપગનાં દોરડાં છોડે. ઢીંગલી પાછી રોશનીની બાજુમાં ગોઠવે. ડૉક્ટર રોશનીની ઈજાઓ ચકાસે. નર્સ સલાઇન તથા તેનું ઇન્જેક્શન લઈને પ્રવેશે. ડૉક્ટર સલાઇન સ્ટૅન્ડ પર સલાઇન ગોઠવી સલાઇન ચાલુ કરે. ઝીણવટથી સલાઇન ડ્રૉપ્સનો અભ્યાસ કરે તથા કાંડા ઘડિયાળ સાથે સરખાવે. પછી ટેબલ પર બેસી ફાઇલ ખોલી અભ્યાસ કરે અને નોંધ ટપકાવે.)