26,604
edits
સૌરાષ્ટ્રની રસધાર ભાગ-2/રા’ નવઘણ: Difference between revisions
સૌરાષ્ટ્રની રસધાર ભાગ-2/રા’ નવઘણ (view source)
Revision as of 09:51, 4 November 2022
, 09:51, 4 November 2022no edit summary
KhyatiJoshi (talk | contribs) No edit summary |
KhyatiJoshi (talk | contribs) No edit summary |
||
| Line 210: | Line 210: | ||
<center> | <center> | ||
[2] | [2] | ||
બાયુત <ref>બાયૂત = બાઈઓની સાથે. | બાયુત <ref>બાયૂત = બાઈઓની સાથે.</ref> રમવા વેશ બાળે નેસહુંતે3 <ref>નેસહુંતે = નેસમાંથી. </ref> નીસરી, | ||
માહેશ4 <ref>માહેશ ડાડો, શેષ નાનો : ચારણી જાતિની ઉત્પત્તિકથામાં શંકર પિતૃપક્ષના પૂર્વજ અને શેષનાગ માતૃપક્ષના પૂર્વજ મનાય છે.</ref> ડાડો, શેષ નાનો, એહ બઉ પખ5 <ref>બઉ = બેઉ. પખ = પક્ષો. </ref> ઊજળી, | |||
દેશોત6 <ref>દેશોત = દેશપતિ .</ref> નવઘણ જમત જણદન, ચાડ્ય7 <ref>ચાડ્ય = ચડાવીને. </ref> છોટી ચરુવડી,8 <ref>ચરૂવડી = કુરડી, કુલડી.</ref> | |||
નત્ય વળાં નવળાં દિયણ નરહી, વળાંપૂરણ વરૂવડી! | નત્ય વળાં નવળાં દિયણ નરહી, વળાંપૂરણ વરૂવડી! | ||
</poem> | </poem> | ||
| Line 243: | Line 243: | ||
<center> | <center> | ||
[3] | [3] | ||
દળ9 વાટ વહેતે કિયો દવીઅણ10, થાટ11 કુણ સર12 થંભવે? | દળ9 <ref>દળ = લશ્કર. </ref> વાટ વહેતે કિયો દવીઅણ10, <ref>દવીઅણ = દુવેણ, ખરાબ વચન.</ref> થાટ11 <ref>થાટ = સેના. </ref> કુણ સર12 <ref>કુણસર = કોના સારુ. </ref> થંભવે? | ||
મખ13 નાટ14 બોલ્યો જાટ15 | મખ13 <ref>મખ = મુખ. </ref> નાટ14 <ref>નાટ = ખરાબ. </ref>બોલ્યો જાટ15 <ref>જાટ = જડ, જાડી</ref> મત16 <ref>મત = બુદ્ધિ. </ref>સે, હાટ બળહટ કણ હુવે? | ||
ફેરવે અણ દન17 ભાટ ફડચી, ઘાટ અવળે તે ઘડી, | ફેરવે અણ દન17 <ref>અણ દન = એ દિવસે. </ref> ભાટ ફડચી, ઘાટ અવળે તે ઘડી, | ||
નત્ય વળાં નવળાં દિયણ નરહી, વળાંપૂરણ વરૂવડી! | નત્ય વળાં નવળાં દિયણ નરહી, વળાંપૂરણ વરૂવડી! | ||
</poem> | </poem> | ||
| Line 262: | Line 262: | ||
<center> | <center> | ||
[4] | [4] | ||
શવદેવ બે’નડ, આપ સમવડ, ચોજ18 રાખણ વડ ચડી, | શવદેવ બે’નડ, આપ સમવડ, ચોજ18 <ref>ચોજ = આબરૂ. </ref> રાખણ વડ ચડી, | ||
ત્રાસળાં કીધાં પાન ત્રોડી, ઘણું19 સમસર20 તણ ઘડી. | ત્રાસળાં કીધાં પાન ત્રોડી, ઘણું19 <ref>ઘણું = મોંઘું, દુકાળનું. </ref> સમસર20 <ref>સમસર = સંવત્સર વરસ. </ref>તણ ઘડી. | ||
તોય21 કળા વરવડ! ધ્રપે22 કટકળ, કિયા તૃપતા કૂલડી, | તોય21 <ref>તોય = તારી. </ref> કળા વરવડ! ધ્રપે22 <ref>ધ્રપે = ધરાવી, તૃપ્ત કરી દીધા.</ref>કટકળ, કિયા તૃપતા કૂલડી, | ||
નત્ય વળાં નવળાં દિયણ નરહી, વળાંપૂરણ વરૂવડી! | નત્ય વળાં નવળાં દિયણ નરહી, વળાંપૂરણ વરૂવડી! | ||
</poem> | </poem> | ||
| Line 274: | Line 274: | ||
<poem> | <poem> | ||
<center> | <center> | ||
ખટ સુંદરચગલી23 ખડી,24 સાવળ25 વાઈ સપ્રે,26 | ખટ સુંદરચગલી23 <ref>ખટ = છ, છરૂડી - રૂડી-કુચરડી. ચગલી - ચુગલી - ચાડી. ‘ચાડી’ | ||
મરખટ27 બોરંગ મેં, તેં વાકળિયો28 વરૂવડી! | સુંદર = રૂડી શબ્દ ચારણી ભાષામાં ‘ચડાવી’ એ અર્થમાં વપરાય છે. | ||
</ref> ખડી,24 <ref>ખડી = ઊભી રહી. </ref> સાવળ25 <ref>સાવળ = સાદ. </ref> વાઈ સપ્રે,26 <ref>સપ્રે = પ્રીતથી.</ref> | |||
મરખટ27 <ref>મર = ત્રણ </ref> બોરંગ મેં, તેં વાકળિયો28 <ref>વાકળિયો = બોલાવ્યો.</ref> વરૂવડી! | |||
</poem> | </poem> | ||
</center> | </center> | ||
| Line 283: | Line 285: | ||
<poem> | <poem> | ||
<center> | <center> | ||
કાજળકાં29 ધડ ધડ કટક, પાહડકી!30 પોખે, | કાજળકાં29 <ref>કાજળ = ઘન</ref>ધડ ધડ કટક, પાહડકી!30 <ref>પાહડકી = પાડા = વિભાગ. ચારણ જાતિના સાડા ત્રણ પાડા છે તેમાં પ્રથમ પાડો નરા ચારણનો કહેવાય છે. વરૂવડીના પિતા નરા હતા. આંહીં ‘પાહડકી’ શબ્દ વરૂવડીને સંબોધીને વપરાયો છે. પાહડકી = નરા ચારણની પુત્રી. પોખે = તેં પોષ્યા. ધડ ધડ કટક = સૈન્યના પ્રત્યેક શરીરને, અર્થાત્ આખા સૈન્યને. </ref>પોખે, | ||
ચાલી ચોંપ કરે, રૂપાળી! દેવા રજક. | ચાલી ચોંપ કરે, રૂપાળી! દેવા રજક. | ||
</poem> | </poem> | ||
| Line 301: | Line 303: | ||
<poem> | <poem> | ||
<center> | <center> | ||
આઈ ઉતરતી, કાંસેલી પાંખા31 કિયા, | આઈ ઉતરતી, કાંસેલી પાંખા31 <ref>પાંખો = કંટેવાળો.</ref>કિયા, | ||
વાનાં32 વરણ તણાં, તેં વધાર્યાં વરૂવડી! | વાનાં32 <ref>વાનાં = ચારણપણું, આબરૂ.</ref>વરણ તણાં, તેં વધાર્યાં વરૂવડી! | ||
</poem> | </poem> | ||
</center> | </center> | ||
| Line 363: | Line 365: | ||
<center> | <center> | ||
[5] | [5] | ||
કાપડી છો લખ જાત્ર કારણ એહ વહેતા આયિહા,33 | કાપડી છો લખ જાત્ર કારણ એહ વહેતા આયિહા,33 <ref>આયિહા = આયા, આવ્યા. </ref> | ||
દોહણે હેંકણ34 તેં જ દેવી પંથ વહેતા પાહિયા.35 | દોહણે હેંકણ34 <ref>દોહણે હેંકણ = એક જ દોણામાંથી. </ref>તેં જ દેવી પંથ વહેતા પાહિયા.35 <ref>પાહિયા = જમાડ્યા. </ref> | ||
સત ધન્યો વરૂવડ, કિરણ સૂરજ પ્રસધ નવખંડ પરવડી, | સત ધન્યો વરૂવડ, કિરણ સૂરજ પ્રસધ નવખંડ પરવડી, | ||
નત્ય વળાં નવળાં દિયણ નરહી, વળાંપૂરણ વરૂવડી! | નત્ય વળાં નવળાં દિયણ નરહી, વળાંપૂરણ વરૂવડી! | ||
| Line 375: | Line 377: | ||
<center> | <center> | ||
[6] | [6] | ||
અણ ગરથ36 ઉણથે37 સગ્રેહ38 હેકણ, પોરસે દળ પોખિયા, | અણ ગરથ36 <ref>અણ ગરથ = ધન વગર. </ref> ઉણથે37 <ref>37 ઉણથે = સાધનહીન. </ref>સગ્રેહ38 <ref>સગ્રેહ = સારે ઘરે, વરૂવડીને નિવાસસ્થાને.</ref>હેકણ, પોરસે દળ પોખિયા, | ||
કે વાર જીમણ ધ્રવે કટકહ, સમદર પડ સોખિયા. | કે વાર જીમણ ધ્રવે કટકહ, સમદર પડ સોખિયા. | ||
અણરૂપ ઊંડી નાખ્ય આખા, સજણ જળતણ શગ ચડી, | અણરૂપ ઊંડી નાખ્ય આખા, સજણ જળતણ શગ ચડી, | ||
| Line 388: | Line 390: | ||
[7] | [7] | ||
કામઈ તુંહી તુંહી કરનલ, આદ્ય દેવી આવડી, | કામઈ તુંહી તુંહી કરનલ, આદ્ય દેવી આવડી, | ||
શવદેવી તુંહી તુંહી એણલ, ખરી દેવલ ખૂબડી39, | શવદેવી તુંહી તુંહી એણલ, ખરી દેવલ ખૂબડી39, <ref>ખોડિયાર એક પગે ખોડાં હોવાથી ‘ખૂબડી’ કહેવાય છે.</ref> | ||
વડદેવ વડીઆ પાટ વરૂવડ, લિયા નવલખ લોબડી, | વડદેવ વડીઆ પાટ વરૂવડ, લિયા નવલખ લોબડી, | ||
નત્ય વળાં નવળાં દિયણ નરહી, વળાંપૂરણ વરૂવડી! | નત્ય વળાં નવળાં દિયણ નરહી, વળાંપૂરણ વરૂવડી! | ||