એકોત્તરશતી/૨૮. દેવતાર ગ્રાસ: Difference between revisions

રાખાલ બોલ્યો, ‘માસી, મારે દરિયે જવું છે, હું પાછો આવીશ.’ બ્રાહ્મણે સ્નેહથી કહ્યું, ‘ ભાઈ, હું છું ત્યાં સુધી રાખાલની તારે કોઈ ચિંતા કરવી નહિ, હમણાં તો ઠંડીના દહાડા છે, નદીનદ શાંત છે, યાત્રાળુઓની ભારે ભીડ છે, માર્ગમાં કશી વિપત્તિ નથી, જતાં આવતાં બે માસ થશે—તારો રાખાલ તને પાછા આપીશ.'

સૂર્ય અસ્ત પામે ન–પામે ત્યાં તો બે કોશ જતાં જ ઉત્તરના પવનનો વેગ ધીમે ધીમે વધતો જાય છે. રૂપનારાનના મુખમાં દાખલ થતાં રેતીના ભાઠાને લીધે સાંકડી થઈ ગયેલી નદીના માર્ગમાં જુવાળના પ્રવાહની અને ઉત્તરના પવનની વચ્ચે ઉત્તાલ ઉદ્દામ યુદ્ધ જામ્યું. [રૂપનારાન નદી સાંકડી છે, જ્યારે સમુદ્રમાં જુવાળ આવે છે ત્યારે એ પાણીથી ભરાઈ જાય છે અને હોડી વગેરે માટે ખૂબ ભયંકર બની જાય છે.] ‘હોડી કાંઠે લગાવો’ ઉચ્ચકંઠે વારંવાર યાત્રળુઓ કહે છે. કાંઠો ક્યાં છે! ચારે કોર ગાંડાં ઉન્મત્ત પાણી પોતાના રુદ્રનૃત્ય સાથે લાખલાખ હાથે તાળી વગાડે છે, ક્રોધથી ફીણ ફીણ થઈને આકાશને ગાળ દે છે. એક તરફ ખૂબ દૂર તીરને એક છેડે નીલ વનરેખા નજરે પડે છે—બીજી તરફ લુબ્ધ હિંસ્ર વારિરાશિ ઉદ્ધત વિદ્રોહપૂર્વક પ્રશાંત સૂર્ય તરફ ઉછાળા મારે છે. હોડી સુકાનને ગાંઠતી નથી, બેશુદ્ધ છાકટાની પેઠે અશાંત હોડી હાલકડોલક થતી ઘુમરડી લે છે. તીવ્ર શીત પવનની સાથે ભળીને ત્રાસનાં શીત સ્ત્રીપુરુષોને થરથર કંપાવે છે, કોઈની વાચા બંધ થઈ ગઈ છે, તો કોઈ વળી સ્વજનોનાં નામ લઈને ઊંચે અવાજે રડે છે. મૈત્ર સુકાઈ ગયેલે ફિક્કે મોઢે આંખો બંધ કરીને જપ કરે છે. જનનીની છાતીમાં મોં છુપાવીને રાખાલ મૂંગો મૂંગો કાંપે છે, એવામાં વિપત્તિમાં ઘેરાયેલો ખલાસી સૌને બૂમ મારીને કહે છે, ‘તમારામાંથી કોઈએ દેવતાને છેતર્યા છે. જે માન્યું છે તે આપ્યું નથી, તેથી આટઆટલાં મોજાં આવે છે, કવખતે આ તોફાન જાગ્યું છે, હવે સાંભળો, માનતા પૂરી કરો, ક્રોધે ભરાયેલા દેવતા સાથે રમત કરશો નહિ.' જેની પાસે જે કંઈ ધન વસ્ત્ર જે કાંઈ હતું તે બધું વગર વિચાર્યે પાણીમાં નાખી દીધું. તેમ છતાં, તે જ ક્ષણે ભયંકર છાલક સાથે હોડીમાં પાણી આવ્યું. ખલાસી ફરી કહે છે, ‘દેવતાનું ધન કોણ પાછું લઈ જાય છે, આ વખતે સાંભળો.’ એકાએક તરત જ ઊઠીને બ્રાહ્મણે મોક્ષદાને ઉદ્દેશીને કહ્યુ, ‘આ રહી તે સ્ત્રી, જે પોતાનો દીકરો દેવતાને સોંપીને ચોરી કરીને લઈ જાય છે.’ ‘તેને ફેંકી દો’ ભયથી નિષ્ઠુર બનેલાં યાત્રાળુઓ બધાં એકી અવાજે ગર્જી ઊઠે છે. બાઈ કહે છે, ‘હે દાદાઠાકુર, બચાવો, બચાવો.’ બે દૃઢ હાથ વડે રાખાલને પ્રાણપણે છાતી સરસો પકડી રાખે છે.