ગુજરાતી ટૂંકીવાર્તાસંપદા/ઘનશ્યામ દેસાઈ/કાગડો: Difference between revisions

પ્રૂફ
No edit summary
(પ્રૂફ)
 
Line 2: Line 2:
{{Heading|કાગડો | ઘનશ્યામ દેસાઈ}}
{{Heading|કાગડો | ઘનશ્યામ દેસાઈ}}
{{Poem2Open}}
{{Poem2Open}}
આંખો ખોલી જોયું તો ડાબી બાજુ સમુદ્ર ઊછળેલો. પણ ઊછળીને અટકી ગયેલો દેખાયો. એનાં સફેદ ટોચવાળાં મોજાં ઠેર ઠેર ઊંચાં થયેલાં, વાંકાં વળેલાં, થોડાંક પાણીનાં ટીપાં ઉપર કે નીચેની દિશાએ જતાં હવામાં અધ્ધર લટકેલાં, ને દરિયાનો નીચેનો ભાગ વાંકીચૂંકી લીટીઓ વડે દોરેલો હોય એવો. પડે ગયેલા પવનને લીધે જમણી બાજુ હારબંધ ઊભેલાં સરુ વૃક્ષોનો પડદો આકાશમાં ખીલા મારીને ટીંગાડેલો હોય એમ હાલ્યાચાલ્યા વિનાનો સ્થિર. પીળી રેતીથી કિનારો ચમકતો — ક્યાંક સેંકડો શંખલાં છીપલાંની ભાતવાળો, ક્યાંક કાબરચીતરો. પણ આખા કિનારા પર એકે જીવજંતુ નહિ, દર પણ નહિ અને ભીની રેતીમાં હું એકલો સૂતો હતો. મારા હાથપગ રેતીમાં અર્ધા દટાયેલા; ન હાલે, ન ચાલે. શરીર ઉપર થોડાક રેતીના કણ છુટ્ટા છુટ્ટા ચોંટેલા. એક બાજુથી રેતીમાંથી બહાર નીકળેલાં પગનાં આંગળાં ફિક્કાં સફેદ રંગનાં, એકબીજાંની અડોઅડ ઉપરની બાજુએ જરાક ત્રાંસાં વળેલાં, કોઈક બીજી જ વ્યક્તિનાં હોય એમ લાગણીથી વીંટળાયા વિનાનાં હોય એવાં.
આંખો ખોલી જોયું તો ડાબી બાજુ સમુદ્ર ઊછળેલો. પણ ઊછળીને અટકી ગયેલો દેખાયો. એનાં સફેદ ટોચવાળાં મોજાં ઠેર ઠેર ઊંચાં થયેલાં, વાંકાં વળેલાં, થોડાંક પાણીનાં ટીપાં ઉપર કે નીચેની દિશાએ જતાં હવામાં અધ્ધર લટકેલાં, ને દરિયાનો નીચેનો ભાગ વાંકીચૂંકી લીટીઓ વડે દોરેલો હોય એવો. પડી ગયેલા પવનને લીધે જમણી બાજુ હારબંધ ઊભેલાં સરુ વૃક્ષોનો પડદો આકાશમાં ખીલા મારીને ટીંગાડેલો હોય એમ હાલ્યાચાલ્યા વિનાનો સ્થિર. પીળી રેતીથી કિનારો ચમકતો — ક્યાંક સેંકડો શંખલાં છીપલાંની ભાતવાળો, ક્યાંક કાબરચીતરો. પણ આખા કિનારા પર એકે જીવજંતુ નહિ, દર પણ નહિ અને ભીની રેતીમાં હું એકલો સૂતો હતો. મારા હાથપગ રેતીમાં અર્ધા દટાયેલા; ન હાલે, ન ચાલે. શરીર ઉપર થોડાક રેતીના કણ છુટ્ટા છુટ્ટા ચોંટેલા. એક બાજુથી રેતીમાંથી બહાર નીકળેલાં પગનાં આંગળાં ફિક્કાં સફેદ રંગનાં, એકબીજાંની અડોઅડ ઉપરની બાજુએ જરાક ત્રાંસાં વળેલાં, કોઈક બીજી જ વ્યક્તિનાં હોય એમ લાગણીથી વીંટળાયા વિનાનાં હોય એવાં.


એટલામાં આકાશમાં સામેની બાજુએ મારી નજર ગઈ તો એક કાળું નાનું ટપકું મેં જોયું. અણિયાળા પ્રકાશમાં એ જુદું તરી આવતું હતું. પીળા રંગમાં ઝબોળાઈને એ પીળું તો નહિ બની જાય ને એવી ધાસ્તી મારા દિલમાં પેઠી. હું એ ટપકા તરફ એકીટસે તારી રહ્યો. મેં ધ્યાનથી જોયું તો એ ટપકાના કદમાં વધારો થતો હતો. તેથી તેની ગતિ મારી દિશામાં જ હોવી જોઈએ એમ મેં માન્યું. મારું કુતૂહલ વધી ગયું. જોતજોતામાં એ ટપકું મોટું ને મોટું થતું ગયું. પછી જોરદાર પવન ફૂંકાયો. વૃક્ષોનો પડદો અતિશય ફફડ્યો. દરિયાનાં મોજાં વધારે ઊંચાં ઊછળ્યાં. એક વિશાળ ચક્કર મારી એ ટપકું દરિયાના પાણી ઉપર બેસી ગયું. અને તરતું તરતું મારી દિશામાં આવવા લાગ્યું. પછી પાણીમાંથી કિનારા પર એ ઊતરી પડ્યું.
એટલામાં આકાશમાં સામેની બાજુએ મારી નજર ગઈ તો એક કાળું નાનું ટપકું મેં જોયું. અણિયાળા પ્રકાશમાં એ જુદું તરી આવતું હતું. પીળા રંગમાં ઝબોળાઈને એ પીળું તો નહિ બની જાય ને એવી ધાસ્તી મારા દિલમાં પેઠી. હું એ ટપકા તરફ એકીટસે તારી રહ્યો. મેં ધ્યાનથી જોયું તો એ ટપકાના કદમાં વધારો થતો હતો. તેથી તેની ગતિ મારી દિશામાં જ હોવી જોઈએ એમ મેં માન્યું. મારું કુતૂહલ વધી ગયું. જોતજોતામાં એ ટપકું મોટું ને મોટું થતું ગયું. પછી જોરદાર પવન ફૂંકાયો. વૃક્ષોનો પડદો અતિશય ફફડ્યો. દરિયાનાં મોજાં વધારે ઊંચાં ઊછળ્યાં. એક વિશાળ ચક્કર મારી એ ટપકું દરિયાના પાણી ઉપર બેસી ગયું. અને તરતું તરતું મારી દિશામાં આવવા લાગ્યું. પછી પાણીમાંથી કિનારા પર એ ઊતરી પડ્યું.
Line 20: Line 20:
પછી એણે પાંખો પસારી, એથી આખું આકાશ ઢંકાઈ ગયું. ચોતરફ ઘોર અંધારું છવાઈ ગયું. એમાં માત્ર એની આંખો તગતગવા માંડી. આંખનો ડોળો હવે ઇધરતિધર ફરકવાને બદલે સ્થિર થઈ ગયો. એના ખેંચાણમાં મેં પાશવી તાકાત અનુભવી. નિઃસહાય થઈ મારા પરની પકડ મેં છોડી દીધી. પછી ભમરીની જેમ નજરને તીક્ષ્ણ બનાવી એ ચાંચ ઉપર ચાંચ મારતો ગયો. અસહ્ય વેદના થવા લાગી. ઘણા ચિત્કાર મેં પાડ્યા પણ તેના બહેરા કાને તે પડ્યા નહિ. હવે મને તેની ગોળ આંખ સિવાય બીજું કંઈ જ દેખાતું નહોતું.
પછી એણે પાંખો પસારી, એથી આખું આકાશ ઢંકાઈ ગયું. ચોતરફ ઘોર અંધારું છવાઈ ગયું. એમાં માત્ર એની આંખો તગતગવા માંડી. આંખનો ડોળો હવે ઇધરતિધર ફરકવાને બદલે સ્થિર થઈ ગયો. એના ખેંચાણમાં મેં પાશવી તાકાત અનુભવી. નિઃસહાય થઈ મારા પરની પકડ મેં છોડી દીધી. પછી ભમરીની જેમ નજરને તીક્ષ્ણ બનાવી એ ચાંચ ઉપર ચાંચ મારતો ગયો. અસહ્ય વેદના થવા લાગી. ઘણા ચિત્કાર મેં પાડ્યા પણ તેના બહેરા કાને તે પડ્યા નહિ. હવે મને તેની ગોળ આંખ સિવાય બીજું કંઈ જ દેખાતું નહોતું.


ઓચિંતા જોરથી પાંખો હલાવી એ ઊડ્યો અને કોઈકે ઝટકો મારી મારામાંથી મને ખેંચ્યો હોય એમ હું એની પાછળ ખેંચાયો. એણે પહેલાં તો કિનારે કિનારે ઊડવા માંડ્યું. એની ગતિ તેજ હતી. હું એની પાછળ ઊડતો હતો. એ આગળ અને હું પાછળ ઝનૂનથી પાંખો વીંઝી મેં એનો પીછો કરવા માંડ્યો. પણ એની ગતિને પહોંચી વળવું સહેલું નહોતું. દરિયા ઉપર લાંબું ચક્કર મારી એ વાળ પાછળ અદૃશ્ય થઈ ગયો. હું વાદળની પેલે પાર ગયો ત્યારે ત્યાં કોઈ નહોતું. આકાશમાં હું એકલો જ હતો અને જાણ કે જન્મનાળથી વિચ્છેદાઈ ગયો હોઉં એવી એકલતા અનુભવવા લાગ્યો. હવે મારું ધ્યાન મારી તરફ દોરાયું. મારા પેટમાં ભડભડ અગ્નિ બળતો હતો. અંદરથી હું ઝડપથી બળ્યે જતો હોઉં એવી અસહ્ય બળતરા થવા માંડી. મરણિયા થઈને મેં જોસબં પાંખો વીંઝી. સમસમ અવાજ આવવા માંડ્યો. દરિયા પર ચક્કર મારી સરુનાં વૃક્ષો ઉપર થઈને હું પાછો આવ્યો. ત્યાં દરિયાકિનારે મેં એક નાનું ટપકું જોયું. ચારે બાજુ પથરાયેલા પીળા રંગમાં ઝબકોળાઈને એ પીળું તો નહિ પડી જાય ને એવી ધાસ્તી મારા દિલમાં પેઠી. પેટના અગ્નિને શાંત કરે એવું કંઈક મળવાથી હું ઝડપથી દરિયાના પાણી પર ઊતર્યો. તરતો તરતો મોજાંઓની સાથે કિનારે આવ્યો. રેતીમાં કૂદી પડી હું આગળ વધ્યો. ત્યાં ભીની રેતીમાં એક માનવ-દેહ અર્ધો દટાયેલો પડઘો હતો. રેતીમાંથી બહાર નીકળેલાં એનાં પગનાં આંગળાં ફિક્કા સફે રંગનાં, એકબીજાની અડોઅડ ઉપરની બાજુએ જરાક ત્રાંસાં વળેલાં હતાં. કર્‌ર્‌ર્ કર્‌ર્‌ર્ મારાથી આનંદથી ઉદ્ગાર થઈ ગયો. છતાં મારા મનના આવેગને મેં દબાવી રાખ્યો. ત્યાં જતાંમાં જ કૂદકો મારીને એના ગોઠણ પર મેં પંજો ગોઠવ્યો. મારા બે નહોર વચ્ચે એની ઢીંચણ દબાવ્યો કે તરત જ કડડડ અવાજ થયો. હવે મેં એના ચહેરા પર મારી ભૂખી નજર ઠેરવી. અને… ચહેરો ઓળખતાં જ એક ક્ષણ હું ચોંક્યો.
ઓચિંતા જોરથી પાંખો હલાવી એ ઊડ્યો અને કોઈકે ઝટકો મારી મારામાંથી મને ખેંચ્યો હોય એમ હું એની પાછળ ખેંચાયો. એણે પહેલાં તો કિનારે કિનારે ઊડવા માંડ્યું. એની ગતિ તેજ હતી. હું એની પાછળ ઊડતો હતો. એ આગળ અને હું પાછળ ઝનૂનથી પાંખો વીંઝી મેં એનો પીછો કરવા માંડ્યો. પણ એની ગતિને પહોંચી વળવું સહેલું નહોતું. દરિયા ઉપર લાંબું ચક્કર મારી એ વાળ પાછળ અદૃશ્ય થઈ ગયો. હું વાદળની પેલે પાર ગયો ત્યારે ત્યાં કોઈ નહોતું. આકાશમાં હું એકલો જ હતો અને જાણ કે જન્મનાળથી વિચ્છેદાઈ ગયો હોઉં એવી એકલતા અનુભવવા લાગ્યો. હવે મારું ધ્યાન મારી તરફ દોરાયું. મારા પેટમાં ભડભડ અગ્નિ બળતો હતો. અંદરથી હું ઝડપથી બળ્યે જતો હોઉં એવી અસહ્ય બળતરા થવા માંડી. મરણિયા થઈને મેં જોસબંધ પાંખો વીંઝી. સમસમ અવાજ આવવા માંડ્યો. દરિયા પર ચક્કર મારી સરુનાં વૃક્ષો ઉપર થઈને હું પાછો આવ્યો. ત્યાં દરિયાકિનારે મેં એક નાનું ટપકું જોયું. ચારે બાજુ પથરાયેલા પીળા રંગમાં ઝબકોળાઈને એ પીળું તો નહિ પડી જાય ને એવી ધાસ્તી મારા દિલમાં પેઠી. પેટના અગ્નિને શાંત કરે એવું કંઈક મળવાથી હું ઝડપથી દરિયાના પાણી પર ઊતર્યો. તરતો તરતો મોજાંઓની સાથે કિનારે આવ્યો. રેતીમાં કૂદી પડી હું આગળ વધ્યો. ત્યાં ભીની રેતીમાં એક માનવ-દેહ અર્ધો દટાયેલો પડ્યો હતો. રેતીમાંથી બહાર નીકળેલાં એનાં પગનાં આંગળાં ફિક્કા સફેદ રંગનાં, એકબીજાની અડોઅડ ઉપરની બાજુએ જરાક ત્રાંસાં વળેલાં હતાં. કર્‌ર્‌ર્ કર્‌ર્‌ર્ મારાથી આનંદથી ઉદ્ગાર થઈ ગયો. છતાં મારા મનના આવેગને મેં દબાવી રાખ્યો. ત્યાં જતાંમાં જ કૂદકો મારીને એના ગોઠણ પર મેં પંજો ગોઠવ્યો. મારા બે નહોર વચ્ચે એની ઢીંચણ દબાવ્યો કે તરત જ કડડડ અવાજ થયો. હવે મેં એના ચહેરા પર મારી ભૂખી નજર ઠેરવી. અને… ચહેરો ઓળખતાં જ એક ક્ષણ હું ચોંક્યો.
{{Poem2Close}}
{{Poem2Close}}


17,546

edits