ગુજરાતી ટૂંકીવાર્તાસંપદા/જોસેફ મેકવાન/ઘરનું ઘર: Difference between revisions

આખી રાત ત્રમઝટ મેઘો વરસ્યો હતો. કલવો અને ભલચી રાત આખી આલહ-વેલહ થયાં હતાં. બીમાર દીકરાની માંચી ધણી-ધણિયાણીએ આખા ખોરડામાં અહીંથી ત્યાં બેસવ્યા કરી હતી, પણ આખું હડણ ચૂતું હતું. ઘર આખું ટપકતા ચૂવાથી હાબોળ હોય ત્યાં કોરી જગ્યા ક્યાંથી મળે? હવાયેલી ને ઊબળેલી ગોદડીના ગાભામાં કલવાના એકના એક દીકરાની દાંતકટ્ટી ટાઢની મારી કટકટતી રહી હતી પણ લાચાર બની દીકરાના તાવે ધખતા દેહને તાક્યા કર્યા વિના કલવાનો છૂટકારો નહોતો.

મળસકે ગગનમાં ઘનઘોર કાટકો ગાજી ઊઠ્યો હતો અને વીજળીના ઝબકારાએ નળિયાં પાર કલવાનું ખોરડું ચમકાવી મૂક્યું હતું. માંદો કનવો પેલા ગર્જનથી છળી પડ્યો હતો. એણે પાડેલી ભયની ચીસ સાથે જ હવાનું એક ઝોકું ખોરડામાં પ્રવેશી ગયું હતું ને થઈ રહેવા આવેલ ઘાસલેટની છેલ્લી દિવેટ એણે બઝવી નાખી હતી. હવાઈ ગયેલ કાંડીમાંની બેય સળીઓ નકામી થઈ ગયા પછી અંધારામાં જ દીકરાના માથે હાથ દાબી બે ય જણાંએ સૂરજના છડીદારની રાહ જોયા કરી હતી.

ભલચીએ ખાસ્સીવાર ફેફસાંની ધમણ ચલવી ત્યારે ચૂલો પેટ્યો. તપેલી ચડાવી એણે એમાં એક કળશિયો પાણી રેડ્યું. પછી એમાં કાળો ગોળ નાંખ્યો. એ ઊકળી રહ્યો એટલે ચાની ભૂકી નાખી, તુલસીનાં પાંદાં ઉમેર્યાં. દૂધ તો દેવનાં દરશન જેમ દુર્લભ હતું એટલે એ ‘કુમરી ચા’ બૂંઠિયા કૉપમાં રેડીને એણે કલવાને, આપી ને બોલી:

કલવાના ટેકાએ કનવો બેઠો થયો. એક છાછર પરાણે પીઈને એ પાછો લાંબો થઈ ગયો. પણ રાત કરતાં આ સવારની દીકરાની મોંકળા સારી વતતી હતી એટલે મા-બાપના શ્વાસ હેઠા બેઠા હતા.

નૌતમલાલની નજર ચાર વીઘાંના ચારે ય ખૂણે ફરી વળી. મનમાં રમતા વિચારે ધ્રુવપદ ધાર્યું ને જમણા પગની પાની દબાવી એમણે કિક મારી. ધરરરળ કરતું સ્કૂટર ચાલુ થઈ ગયું ને એ હસતા-હસતા ઓફિસે રવાના થઈ ગયા.

‘નૌતમલાલ! તમારા ઘેર કામવાળી આવે છે, એનો ધણી મારો ખેડૂત છે. ચાર વીઘાંના મારા ખેતર ઉપર એનો ગણોતહક્ક લાગે છે. લાખ વાનેય મારો વેરવી ગણોતહક્ક છોડવા રાજી નથી થતો. હમણાં તો કૉર્ટમાં મુદતો પડાવું છું. તમે કંઈ વચ્ચે પડો ને સમજાવટથી પતવી આલો તો..’

‘આ તમારો મોહ બોલે છે કલજી! જમીન ખેડીએ એટલે એની હંગાથ માયાં બંધાઈ જાય. એ છોડી ના છોડાય ને એક દા’ડો આપણે જ છુટ્ટા થઈ જઈએ. રામ બોલો ભાઈ રામ! ને ત્યારે હંધુય અંઈનું અંઈ જ રહી જવાનું. એક વાત હાંભરી લેજો! દીકરો વધારે કે ખેતર? મેં તમારું ખોરડું જોયું છે. બાપ જન્મારે ય તમે એ પિંડેરિયા ઘરમાંથી પાકા મકાનમાં જવાના નથી. મારું માનવાના હો તો હું વચ્ચે પડું. મૂળજી પટેલને સસ્તામાં ના છોડું. પૂરા દશ હજાર રોકડા અપાવું – ને એક મુદ્દાની વાતઃ એ જ ભોંયમાં એક ઘર બંધાવવાની સોસાયટી ઊભી કરીએ. એમાં એક ઘર તમારું ય થઈ જાય. મારું વચન છે. તમારે રાતો જેંઈ ભરવાનો નહીં રહે. મારા પ્લૉટની અડોઅડ તમારું મકાન બનાવી દઈએ. ઘરની ઘરવટ જળવાય ને તમામ હરખો હારો પાડોશ મળી રહે. ઉતાવળ નથી આજ ને આજની, પણ જરા વિચારજો!’

કલવો હાંસે પડતો દોડ્યો. કંતાઈ ગયેલી કાયાવાળા દસ વરસના દીકરાને લઈને એ ને ભલકી આવી પહોંચ્યાં. ત્યાં સુધીમાં નૌતમલાલના બારણે કોઈક ટેક્સી આવી ગઈ હતી. ભલી જળજળાં તેણે પોતાના શેઠની ઉદારતા જોઈ રહી નૌતમલાલ કલવાને અને કનવાને ગાડમાં બેસાડીને શહેર તરફ ચાલી નીકળી કલવો એની જિંદગીમાં પરથમ વાર કારમાં બેઠો હતો. અને માંદલા કનવાનું મને હસુ-હસુ થઈ રહ્યું હતું.