ગુર્જર ગિરાનાં ચૂંટેલાં કાવ્યો/લાખા સરખી વારતા — રમેશ પારેખ: Difference between revisions

ગુર્જર ગિરાનાં ચૂંટેલાં કાવ્યો/લાખા સરખી વારતા — રમેશ પારેખ (view source)

Revision as of 01:49, 5 October 2024

8 bytes added , 5 October

+1

Meghdhanu

17,611

edits

@@ Line 3: / Line 3: @@
 {{Poem2Open}}
-'લાખા સરખી વારતા' (૧૯૭૨) રમેશ પારેખનું વિવિધ લયમાં રચાયેલું દીર્ઘ કાવ્ય છે.કવિ પોતાને ગામ અમરેલી બેઠા બોલી ઊઠે છે:
+‘લાખા સરખી વારતા' (૧૯૭૨) રમેશ પારેખનું વિવિધ લયમાં રચાયેલું દીર્ઘ કાવ્ય છે.કવિ પોતાને ગામ અમરેલી બેઠા બોલી ઊઠે છે:
 {{Poem2Close}}
@@ Line 11: / Line 11: @@
 {{Poem2Open}}
-'હજી' શબ્દ સૂચવે છે કે ભૂતકાળમાં પણ કવિએ લાખાની વણઝાર ભાળી હતી.આ કદાચ કવિના જન્મ-જન્માંતરોનું કાવ્ય છે. કવિ વસે છે તે જગા કેવી છે?
+‘હજી' શબ્દ સૂચવે છે કે ભૂતકાળમાં પણ કવિએ લાખાની વણઝાર ભાળી હતી.આ કદાચ કવિના જન્મ-જન્માંતરોનું કાવ્ય છે. કવિ વસે છે તે જગા કેવી છે?
 {{Poem2Close}}
@@ Line 52: / Line 52: @@
 {{Poem2Open}}
-વણઝારીઓનું વૃંદ હોય,ઝુંડ તો રાની પ્રાણીઓનું હોય. કવિએ 'ઝુંડ' શબ્દ પસંદ કરીને વણઝારીઓના જોબનની આક્રમકતા ઉજાગર કરી છે.કોડી-શંખલાના નાદને સંભળાવવા 'અલ્લલલ' શબ્દ ખપમાં લીધો છે.'ઘમ્મર ઘમ્મર' વડે નર્તતી વણઝારીઓ દેખાય છે.ઓઢણીઓ હવામાં ઊડતા ગુલાલનું ગતિચિત્ર દોરતી જાય છે.પવનમાં 'ઝાંઝરીનું ઝીણું તળાવ' રચાય છે, જેને કાંઠે કવિ લપસે છે. લપસતાંવેંત તેમનો કલ્પનાવિહાર શરૂ થાય છે.અબરખમ્હેલને સાતમે ઝરૂખે કાગને ઉડાડતી 'રૂપરૂપબ્હાવરી પદમણીને' કવિ જુએ છે.(બ્હાવરા બનાવી મૂકે એવું તેનું રૂપ છે,અથવા રૂપથી તે પોતે જ બ્હાવરી બની ગઈ છે.) તેને જોઈને કવિની આંખે 'લાલઘૂમ દોરો ફૂટે છે',મરદાઈ ફૂટે છે. પુંસક આક્રમકતાથી કવિ બોલી ઊઠે છે:
+વણઝારીઓનું વૃંદ હોય,ઝુંડ તો રાની પ્રાણીઓનું હોય. કવિએ ‘ઝુંડ' શબ્દ પસંદ કરીને વણઝારીઓના જોબનની આક્રમકતા ઉજાગર કરી છે.કોડી-શંખલાના નાદને સંભળાવવા 'અલ્લલલ' શબ્દ ખપમાં લીધો છે.'ઘમ્મર ઘમ્મર' વડે નર્તતી વણઝારીઓ દેખાય છે.ઓઢણીઓ હવામાં ઊડતા ગુલાલનું ગતિચિત્ર દોરતી જાય છે.પવનમાં 'ઝાંઝરીનું ઝીણું તળાવ' રચાય છે, જેને કાંઠે કવિ લપસે છે. લપસતાંવેંત તેમનો કલ્પનાવિહાર શરૂ થાય છે.અબરખમ્હેલને સાતમે ઝરૂખે કાગને ઉડાડતી 'રૂપરૂપબ્હાવરી પદમણીને' કવિ જુએ છે.(બ્હાવરા બનાવી મૂકે એવું તેનું રૂપ છે,અથવા રૂપથી તે પોતે જ બ્હાવરી બની ગઈ છે.) તેને જોઈને કવિની આંખે 'લાલઘૂમ દોરો ફૂટે છે',મરદાઈ ફૂટે છે. પુંસક આક્રમકતાથી કવિ બોલી ઊઠે છે:
 {{Poem2Close}}
@@ Line 65: / Line 65: @@
 જેમ સોના પરથી સોનેરી, તેમ મોતી પરથી મોતેરી.સીતાએ રામને સુવર્ણમૃગ પાછળ ધકેલ્યા હતા, તેમ પદમણી કવિને (ખરેખર તો આ કાવ્યના નાયકને) સમળી વિદારવાને ઉશ્કેરે છે. સમળી જીવનમાં પડતી આપદાનું પ્રતીક છે.હવે દ્વંદ્વયુદ્ધ થાય છે.
 {{Poem2Close}}
-{{Block center|<poem>'સમળીની સાત લાખ પાંખ હો પદમણી
+{{Block center|<poem>‘સમળીની સાત લાખ પાંખ હો પદમણી
 સમળી તો બાંધી ન બંધાય હો પદમણી'
 'વીર,સમળી વિદારવાને જાવ,હો રે લોલ'