આધુનિક સાહિત્યસંજ્ઞા કોશ/અંગ્રેજી ગુજરાતી સંજ્ઞાસૂચિ

સંજ્ઞાકોશ
N

સાહિત્ય સંજ્ઞાસૂચિ

અંગ્રેજી-ગુજરાતી

Abridgement સંક્ષિપ્તીકરણ Absolutism નિરપેક્ષવાદ, એકાન્તિકવાદ Abstract અમૂર્ત Abstract poetry અમૂર્ત કવિતા Absurd અસંબદ્ધ, અયુક્ત, ઍબ્સર્ડ Accent સ્વરભાર Acmeism ભૌમિકવાદ Act અંક Action ક્રિયા, કાર્ય Act theory કાર્યસિદ્ધાંત Adaptation રૂપાંતર Adventure story સાહસકથા Aesthetic appreciation સૌન્દર્યનિષ્ઠ આસ્વાદ Aesthetic Distance સૌન્દર્યનિષ્ઠ અંતર Aestheticism સૌન્દર્યવાદ Aesthetic pleasure સૌન્દર્યનિષ્ઠ આનંદ Aesthetics સૌન્દર્યશાસ્ત્ર Affective Fallacy પ્રતિભાવદોષ After-piece અનુસારિકા Agrarianism કૃષિવાદ Alienation વિચ્છેદ Allegory રૂપકપ્રબંધ, રૂપકકથા Alliteration વર્ણાનુપ્રાસ, વર્ણસગાઈ Allonym છદ્મનામ Allusion ઉલ્લેખ Altruism પરહિતવાદ Amateur બિનધંધાદારી Ambience ભાવસૃષ્ટિ Ambiguity સંદિગ્ધતા Ambivalence ઉભયમુખતા, દ્વિર્ભાવ Amphibolous બહુગ્રાહ્ય Amplification પ્રવર્ધન Amplitude of Rhythm લયવિસ્તાર, લયપ્રવર્ધન Anachorism સ્થળદોષ Anachronism કાલવ્યુત્ક્રમ, કાલદોષ, કાલવિપર્યાસ Anadiplosis અંત્યપદાનુવૃત્તિ Anagnorisis અભિજ્ઞાન Anagogy ગૂઢાર્થ Anagrammatism વર્ણવિનિમય Analects અંશ-સંચય Analepsis પીઠઝબકાર Analogue સાદૃશ્ય રચના Analysis વિશ્લેષણ Anaphora આદ્યપુનરુક્તિ Anecdote પ્રસંગ Angry Young Men તીખા તરુણો Annals ઇતિવૃત્ત Annotation વિવરણ, ટીપ્પણ Anonym અજ્ઞાતકર્તા Anonymous Literature અજ્ઞાત સાહિત્ય Antagonist ખલનાયક Anthem સ્તુતિગીત ઉદ્‌ગીત Anthology સંચય Anti-climax પ્રતિકાષ્ઠા Antihero પ્રતિનાયક Anti-masque પ્રતિસંગીતરૂપક Antinomy આંતરવિરોધ Anti-novel પ્રતિનવલ Antipassatisms વ્યતીતવિરોધ Anti-poem પ્રતિ-કાવ્ય Antiquarianism પ્રાચીનવાદ Anti-thesis પ્રતિસ્થાપના Antonomasia નામાન્તરન્યાસ Aphorism સૂત્ર, વચન Apologue નીતિકથા Apophrades પરિણમન Aporia અનિર્ગમ Aposiopesis અર્ધોક્તિ Application અનુપ્રયુક્તિ, વિનિયોગ Approach અભિગમ Aptitude અભિવૃત્તિ Aptronym યથાનામ Archaism આર્ષપ્રયોગ Archetype આદિરૂપ Arche-writing મૂળલેખન Architectonics સંઘટનતંત્ર Artefact કસબજન્ય કૃતિ Artifice કસબ Art for Art’s Sake કલા ખાતર કલા, કેવળ કલા Article લેખ Aside જનાન્તિક, અપવાર્ય Askesis વિશોધન Association સાહચર્ય, અધ્યાસ Association of ideas ભાવસાહચર્ય Assonance સ્વરસામ્ય, સ્વરપ્રાસ Asyndeton સંયોજકપદ લોપ Atmosphere વાતાવરણ Atmosphere of mind ચૈતસિક વાતાવરણ Attachment Theory આસક્તિ સિદ્ધાન્ત Attitude વલણ, અભિવૃત્તિ Audience પ્રેક્ષકગણ Auditorium નાટ્યગૃહ, પ્રેક્ષાગૃહ Authenticity પ્રમાણભૂતતા Authorised Version અધિકૃત વાચના Authorship ગ્રંથકર્તૃત્વ Autobiography આત્મકથા Automatization સ્વયંચાલિતતા Autotelic સ્વાયત્ત (કવિતા) Avant Garde આવાં ગાર્દ Axiology મૂલ્યમીમાંસા

Background ભૂમિકા પાર્શ્વભૂમિ Ballad કથાગીત, ગીતકથા Ballet નૃત્યનાટિકા Bardolatry ભાટવૃત્તિ Bards ભાટ, ચારણ Bathos ભાવાવપાત Beat તાલ, આઘાત Beat-writers બિટ લેખકો Belief, Problem of શ્રદ્ધા યા માન્યતા અંગેની સમસ્યા Best Seller બહુવિક્રી Biblioclast ગ્રંથભંજક Bibliognost ગ્રંથજ્ઞ Bibliogony ગ્રંથનિર્માણ Bibliography ગ્રંથસૂચિ Bildungsroman વિકાસનવલ Bio Criticism જીવનકથાત્મક વિવેચન Biographical Criticism જીવનકથાત્મક વિવેચન Biography જીવનકથા Black Comedy ઘોર નાટ્ય Black Humour દુર્હાસ Blank Verse પ્રાસમુક્ત પદ્ય, પ્રવાહી પદ્ય, મુક્ત પદ્ય Blurb વેષ્ટન લેખન Book-Magazine ગ્રન્થસામયિક Book-Review પુસ્તકાવલોકન, પુસ્તકપરિચય Bounded Text મનોકૃત bourgeois Drama બૂર્ઝર્વા નાટક Brochure પુસ્તિકા, ચોપાનિયું Burlesque ભાંડ ભવાઈ By Play ઉપ-નાટક

Cacophony શ્રુતિ કટુત્વ Cadence મૂર્છના, સ્વરાવરોહ Caesura યતિ, વિરામ Calligraphy અક્ષરલેખન Canto સર્ગ, પર્વ, કાંડ Caption શીર્ષક, મથાળું Caricature ઠઠ્ઠાચિત્ર Cartoon વ્યંગ ચિત્ર Catachresis દુષ્પ્રયોગ Catalogue Verse સૂચિ-પદ્ય Cataphora અનુદર્શી Catastrophe નિર્વહણ Catharsis વિરેચન Chant મંત્રગાન Characterization પાત્રાલેખન Character-writing ચરિત્રલેખન, વ્યક્તિ ચિત્રલેખન Charlatanism અહંમન્યવાદ Chiasmus ૫રાવૃત્ત, પદવિન્યાસ Chicago critics શિકાગો વિવેચકજૂથ Children’s Literature બાળસાહિત્ય Chorus વૃન્દગીત Chronicle Play ઐતિહાસિક નાટક Chronicles ઐતિહાસિક દસ્તાવેજ Cinematization ચલચિત્રીકરણ Circumlocation વ્યાસશૈલી Classic પ્રશિષ્ટ Classical સૌષ્ઠવપ્રિય, સંયમી, સ્વસ્થ, રૂપપ્રધાન Classical Poetics પ્રશિષ્ટ કાવ્યમીમાંસા Classicism સૌષ્ઠવવાદ Cliche અતિપ્રયુક્તિ Climax પરાકાષ્ઠા Clinamen વિકસન Close reading ઘનિષ્ઠ વાંચન, સૂક્ષ્મ વાંચન Closet-Drama શ્રવ્ય નાટક Coda સૉનેટ-પુચ્છ Code સંહિતા Cognition સંજ્ઞા, બોધ, જ્ઞાન Cognitive poetics સંજ્ઞાનાત્મક કાવ્યવિજ્ઞાન Coherence સંગતિ Coinage નવશબ્દ-નિર્માણ Collage સંયોજના Collective Unconscious સામૂહિક અચેતન Colloquialism બોલચાલની ભાષા Colophone પુષ્પિકા Colportage ફેરીસાહિત્ય Comedy સુખાન્તિકા Comedy of Humours હાસ્યનાટક Comedy/Intrigue of વિદગ્ધ નાટક Comedy of Manners રીતિનાટક Comedy of Morals નીતિનાટક Comic Relief હાસ્ય-વિશ્રાન્તિ Comic Strip ચિત્રમાલા Commentator વાર્તિકકાર Communication સંપ્રેષણ, પ્રત્યાયન Companion Poems કાવ્યદ્વય Comparative Literature તુલનાત્મક સાહિત્ય Competence Literary સાહિત્યિક સામર્થ્ય Complication કાર્યગૂંચ Composite Verse મિશ્રવૃત્ત કાવ્ય Comprehension આકલન Conative પ્રતિભાવાત્મક, પ્રતિક્રિયાત્મક Conceit કોટિ Conceptism વિચારવાદ Conceptismo વિચારવાદ Concordance સમનુક્રમણિકા Concrete મૂર્ત, પ્રત્યક્ષ Concrete Poetry દૃશ્ય કવિતા, મૂર્તકવિતા Concrete Universal મૂર્ત સાર્વભૌમિક Confessional Poetry કેફિયત કવિતા Conflict સંઘર્ષ Connoisseur સુહૃદય, તદ્વિદ Connotation સંપૃક્તાર્થ Conservatism રૂઢિવાદ Consistency સુસંગતતા Consonance વ્યંજનસંનાદ Constructivism નિર્માણવાદ Contemplative Literature ચિંતનાત્મક સાહિત્ય Content વસ્તુસામગ્રી Context સંદર્ભ Contextualism સંદર્ભવાદ Contrast વિરોધ Convention, Poetic કવિસમય Conversation, Pieces સંવાદ-ખંડો Copy પ્રતિલિપિ, પ્રતિકૃતિ, નકલ Correlative Verse સહસંયોજક પદ્ય Co-text ભાષા સંદર્ભ Counterplot પ્રતિવસ્તુ Counterpoint પ્રતિબિંદુ Couplet યુગ્મ, પંક્તિદ્વય Creative Ego સર્જક અહમ Creationism સર્જનવાદ Creative Process સર્જન પ્રક્રિયા Crisis કટોકટી Criterion ધોરણ Criticism વિવેચન Critics of Consciousness સંવિદના વિવેચકો Critique સમીક્ષા Cross Reference પ્રતિપૂર્તિ Cubism ઘનવાદ Cubo-Futurism ઘનભવિષ્યવાદ Culteranismo શબ્દવાદ Cultism શબ્દવાદ Cultural Anthropology સાંસ્કૃતિક નૃવંશવિજ્ઞાન Culture સંસ્કૃતિ Curtain-Raiser પ્રારંભિકા Curtal Sonnet લઘુ સૉનેટ Cut Back પૂર્વ દૃશ્ય Cybernatics નૃયંત્રવિજ્ઞાન

Dadaism દાદાવાદ Daemonization અનુશોધન Dead Metaphor મૃતરૂપકો Debat વાદકાવ્ય Decadence અવનતિકાળ Decoding વિસંકેતક્રિયા Deconstruction વિનિર્મિતિ Decorum સમુચિતતા Deep Structure અંતરંગ સંરચના Defamiliarization અપરિચિતીકરણ Definitive Edition આધારભૂત આવૃત્તિ Deformation વિરૂપીકરણ Dehumanization of art કલાનું અમાનવીકરણ Deism કેવલેશ્વરવાદ Denotation વાચ્યાર્થ Denoument નિર્વહણ Description વર્ણન Destructive Criticism વિસંયોજનપરક વિવેચન Detective Story રહસ્યકથા Determinism નિયતિવાદ Deus ex Machine યંત્રોત્થ દેવ, દિવ્ય વિભૂતિ Deuteragonist અનુનાયક પીઠમર્દ Deviation વિચલન Device રચનાપ્રયુક્તિ Dialect બોલી Dialectical Materialism દ્વન્દ્વાત્મક ભૌતિકવાદ Dialogue સંવાદ Diary વાસરી, વાસરિકા Diatribe પ્રહારલેખ Diatyposis સ્વભાવોક્તિ Diction, Poetic કાવ્ય-પદાવલી Didactic બોધપ્રધાન Diegesis ક્રિયા-વૃત્તાન્ત DifferAnce વ્યતિરેક, વ્યાક્ષેપ Dirge શોકગીત, મરશિયું Discourse પ્રોક્તિ, વાક્યબંધ Disinterestedness in Criticism વિવેચનમાં તાટસ્થ્ય Dissemination પ્રસારણ Dissociation of Sensibility સંવેદનાનું વિયોજન Dissonance શ્રુતિવૈષમ્ય Documentary દસ્તાવેજી Dogma મતાગ્રહ Domestic Tragedy કૌટુમ્બિક કરુણાન્તિકા Double Decker Novel દ્વિખંડ નવલકથા Drama નાટક Dramatic નાટ્યાત્મક Dramatic Irony નાટ્યાત્મક વ્યંગોક્તિ Dramatic Lyric નાટ્યાત્મક ઊર્મિકાવ્ય, નાટ્યોર્મિકાવ્ય Dramatic Poetry પદ્યનાટક Dramatization નાટ્યરૂપાન્તર, નાટકીકરણ Dramaturgy નાટકકાર, નાટ્યપ્રયોગકલા Dream-Allagory સ્વપ્ન-રૂપકક્થા Droll વિહાસિકા Duologue દ્વિ–સંવાદ Duration સમયાવધિ, ગાળો Dustbin Drama કચરાપેટી નાટકો Dystopia દુષ્કલ્પલોક

Echo પ્રતિધ્વનિ Echo Verse યમકપદ Eclogue લોપગીત Ecriture લેખન Edition આવૃત્તિ Egalitarian સમતાવાદી Ego Futurism અહંપરક ભવિષ્યવાદ Egotistical Sublime સ્વકેન્દ્રી ઉદાત્તતા Einfuhlung અન્તઃક્ષેપ Einstellung અભિવૃત્તિ Elegy કરુણપ્રશસ્તિ, કરુણિકા, શોકગીત Elevation અધિરોહ Ellipsis પદલોપ Emendation પાઠસુધાર Emotion સંવેગ Emotive Language સંવેગાત્મક ભાષા Empathy અન્તઃક્ષેપ Emphasis ભાર Empirical અનુભવનિષ્ઠ Encylopaedia જ્ઞાનકોશ End Rhyme અંત્યાનુપ્રાસ Energy સંશક્તિ Enjambment અપૂર્ણાન્વયી, શ્લોકભંગ Epanaphora આદ્યપુનરુક્તિ Epic મહાકાવ્ય Epic Narrative મહાકાવ્યાત્મક નિરૂપણ Epic Novel મહાનવલ Epic Simile મહાકાવ્ય-ઉપમા Epic Theatre મહાકાવ્ય-રંગમંચ Epicurianism ભોગવાદ Epidiplesis આદ્યંતપદાનુવૃત્તિ Epigram મર્મસૂત્ર, મુક્તક સુક્તિ, સુભાષિત Epilogue ઉપસંહાર, ભરતવાક્ય Epiphors અંત્યપુનરુક્તિ Episode પ્રસંગ, ઘટના Episodic પ્રસંગપ્રચૂર Episteme જ્ઞાન-ઘટકો Epistemology જ્ઞાનમીમાંસા Epistle પત્રકાવ્ય Epistrophe અંત્યપુનરુક્તિ Epitaph કબ્રલેખ, કબરકાવ્ય Epithalamion લગ્નગીત Epithet વિશેષ નામ Epitome સંક્ષેપ, ટૂંક સાર, લઘુસ્વરૂપ Epoch યુગાન્તર Epoch Making યુગપ્રવર્તક, શકવર્તી Era, Literary સાહિત્ય યુગ Erotic Literature શૃંગાર સાહિત્ય Erziehungsroman વિકાસનવલ Escape Literature પલાયન સાહિત્ય Esoteric દીક્ષિત, ગૂઢ Esperanto એસ્પરાન્તો Essay નિબંધ Esemplastic Imagination સર્જક પ્રતિભા Essentialism સત્ત્વવાદ Ethnic Group નૃજાતીય સમૂહ Ethnology નૃજાતિવિજ્ઞાન Ethnopoetry નૃવંશ કવિતા Etymology વ્યુત્પત્તિ વિચાર Etymon આંતરકણ Eulogy પ્રશસ્તિ Euphemism ચાટૂક્તિ Euphony સ્વરમાધુર્ય, નાદમાધુર્ય Euphoria માયાતુષ્ટિ, સુખભ્રાન્તિ Euphuism કૃત્રિમ શૈલી, શબ્દાડંબર Evaluation મૂલ્યાંકન Exaggeration અતિશયતા Exegesis વિવરણ Exemplum બોધકથા Existentialism અસ્તિત્વવાદ, સાર્વજનીન Exoteric સાર્વજનીન Exoticism વિદેશજવાદ Experimental પ્રયોગશીલ Explanation સમજૂતી Explication de Text પાઠ-સ્પષ્ટીકરણ, પાઠવિશ્લેષણ Exposition ઉદ્‌ઘાટન Expression અભિવ્યક્તિ Expressionism અભિવ્યક્તિવાદ, અભિવ્યંજનાવાદ Expurgation શુદ્ધીકરણ Extension વિસ્તાર Extrapolation બહિર્વેશન Extra-Text અતિરિક્ત કૃતિ Extravaganza અતિશયતાપૂર્ણ કૃતિ

Fable નીતિકથા Fabula કથાંશસંખ્યા Fabulation ક્પોલકલ્પિત Facisimile પ્રતિકૃતિ Fairy Tale પરિકથા Falling Action ક્રિયા-ઉતાર Fancy તરંગ Fantasy સ્વૈરકલ્પના Farce પ્રહસન Feminist Criticism નારીવાદી વિવેચન Festschrift અભિનંદન ગ્રંથ Fiction કથાસાહિત્ય Figurative Language આલંકારિક ભાષા Figure of Speech અલંકાર Finalist Theory પ્રયોજનવાદ Flash back પીઠ ઝબકાર Flash Forward પૂર્વઝબકાર Flat Characters એકપરિમાણશીલ પાત્રો Folklore લોકવિદ્યા Folk Plays લોકનાટ્યો Folk Song લોકગીત Folk Tale લોકવાર્તા Foreshadowing વાતાવરણ Foreward પ્રાસ્તાવિક, પુરોવચન Forgeries, Literary સાહિત્યિક તર્કટ Foregrounding નવ્યકરણ, અગ્રપ્રસ્તુતીકરણ Form સ્વરૂપ Formal Analysis આકૃતિક વિશ્લેષણ Formalism સ્વરૂપવાદ Format ક્લેવર Formation સ્વરૂપકરણ Frame Story of ગર્ભવાર્તા Free Association મુક્ત સાહચર્ય Free Play અનિયત વ્યાપાર Free Verse મુક્ત પદ્ય, મુક્ત છંદ Frenzy સર્જન-ઉન્માદ Furor Poeticus કાવ્યવિષયક ઉન્માદ Futurism ભવિષ્યવાદ

Generalization સામાન્યીકરણ Generative Grammar સંસર્જનાત્મક વ્યાકરણ Generative Semantics સંસર્જનાત્મક અર્થ વિજ્ઞાન Generic Criticism પ્રકારનિષ્ઠ વિવેચન Genre પ્રકાર Genotext સંસર્જિત કૃતિ Genteelism ભદ્રંભદ્રીયતા Ghost Story પ્રેતકથા Ghost-Words આભાસી શબ્દો Ghost-writer છદ્મ લેખક Gibberish જલ્પોક્તિ Glossary પારિભાષિક કોષ Gongorism ‘ગૉન્ગૉર’ શૈલી Gradatio પરાકોટિક્રમ Grammar and Literature વ્યાકરણ અને સાહિત્ય Grammetrics વ્યાકરણશૈલી વિજ્ઞાન Grammaticality, Degree of વ્યાકરણતાની માત્રા Grammatology આલેખવિજ્ઞાન Grandeur ભવ્યતા Grand Style ભવ્યશૈલી Graphocentrism આલેખકેન્દ્રિતા Grotesque વરાક શૈલી Gynocritics નારીમીમાંસા

Hack Writer સાહિત્ય-વેઠિયો Hagiography સંતજીવન સાહિત્ય Haiku હાઈકુ/સત્તરાક્ષરી Hamartia ચરિત્ર-દોષ Happening લીલાનાટ્ય, બનન્તી Harmony સંવાદિતા Headlinese અખબારી શૈલી Hedonism સુખવાદ Heresey of Paraphrase અન્વયાન્તરનો અપસિદ્ધાન્ત Hermetic આંતરનિર્ભર Hermeneutics અર્થઘટનશાસ્ત્ર. Hero મહાનાયક Heroic Drama અસ્મિતા નાટ્ય Heroic Poem વીરકવિતા High Comedy ઉદાત્ત સુખાન્તિકા Historic Present ઐતિહાસિક વર્તમાન Historical Linguistics ઐતિહાસિક ભાષાવિજ્ઞાન Historical Novel ઐતિહાસિક નવલકથા Historicism ઇતિહાસવાદ History Play ઐતિહાસિક નાટક Holograph હસ્તલેખ Homograph સમાલેખ Homonym સમાભિધાન Homophone સમધ્વનિ Hubris અહંકાર દોષ Humanism માનવતાવાદ Humanist fallacy માનવીય દોષ Humour હાસ્યરસ Humour, Sense of હાસ્યવૃતિ Hybrid સુંદર Hybris અહંકારદોષ Hymn સ્તોત્ર Hyperbation પદવ્યુત્ક્રમ Hyperbole અતિશયોક્તિ અલંકાર Hypergraphia અતિવ્યક્તિ Hypograms અધોવાચિકો Hypolactic sentence ઉપવિન્યાસ વાક્ય

Icon સંમૂર્તિ Iconic criticism સંમૂર્તિપરક વિવેચન Iconoclast મૂર્તિભંજક Idealism આદર્શવાદ Idealist આદર્શવાદી Idealization આદર્શીકરણ Ideal Spectator તટસ્થ પ્રેક્ષક Idee Fixe ભાવગ્રસ્તતા Ideology વિચારધારા Ideolect વ્યક્તિભાષા Idiom વાગ્રીતિ, રૂઢિપ્રયોગ Idyll ગ્રામગીત Illusion ભ્રાન્તિ Image કલ્પન, પ્રતિરૂપ Imagery કલ્પનશ્રેણી Imaginal psychology & criticism કલ્પનવતી મનેવિજ્ઞાન અને વિવેચન Imagination કલ્પના Imagination and Fancy કલ્પના અને તરંગ Imagism કલ્પનવાદ Imagist કલ્પનવાદી, બિંબવાદી Imitation અનુકરણ, અનુકૃતિ Immitative form, fallacy of અનુકરણાત્મક સ્વરૂપનો દોષ Impassioned prose રાગયુક્ત ગદ્ય Impersonal Construction પાત્રનિરપેક્ષ રચના Impression ચિત્તસંસ્કાર, પ્રભાવ Impressionism ચિત્તસંસ્કારવાદ, પ્રભાવવાદ Imperssionist ચિત્તસંસ્કારવાદી, પ્રભાવવાદી Impressionistic Criticism ચિત્તસંસ્કારવાદી વિવેચન Impropriety of Diction પદાવલિદોષ Improvisation શીઘ્રરચના Incantation મંત્ર Incongruity અસંગતિ, વિરોધ Index પ્ર-દર્શક Indirect Speech પરોક્ષ ઉક્તિ Individual Talent વૈયક્તિક પ્રતિભા Induction અનુમાન Infantilism બાલબુદ્ધિ Influence પ્રભાવ, અસર Influence, the anxiety of પ્રભાવનો ઉદ્વેગ Initial Incident પ્રારંભિક ઘટના Innate સહજાત Innuendo વક્રોક્તિ Inscape and Instress આંતરફલક અને આંતરબલ Insight આંતર્દૃષ્ટિ, સૂઝ Insinuation વ્યંજના Inspiration પ્રેરણા Intentional Fallacy આશયદોષ Interdisciplinary આંતરવિદ્યાકીય Interior Monologue મનોગત એકોક્તિ; આત્મસંભાષણ Interiude અંતરાવલિકા Internal deviation આંતર વિગલન Internal Time આંતર સમય Interpolation પ્રક્ષેપ Interpretation અર્થઘટન Intertexuality આંતરપાઠ્યપરકતા Intonation કાકુ, લયાત્મક પાઠ Intrigue વૈદગ્ધ્ય પ્રયોગ Introduction આમુખ Intuition અંતઃસ્ફુરણા Invective અપભાષિક Inversion પદવ્યુત્ક્રમ Invocation આહ્‌વાન Irony વક્રતા Ivory Tower ચન્દન મહેલ

Jargon દુર્ભાષા Jest-Book હાસપોથી Jingle વિજ્ઞાપનિકા Journal સંશોધનસામયિક/ રોજપોથી Journalese અખબારી શૈલી, છાપાળવી શૈલી Journalism પત્રકારત્વ, વૃત્તવિવેચન Judgement વિવેક Judicial Criticism મૂલ્યાંકનપરક વિવેચન Juvenilia કિશોરલેખન Juxtaposition સન્નિધિ

Kabuki કાબુકી Katharsis વિરેચન Kenosis રિક્તીકરણ Kinstlerroman સર્જકનવલ Kitchen-Sink Drama કામદાર નાટ્ય Kitsch અસારસાહિત્ય

Lacuna ત્રુટિ Lament રુદનિકા Lampoon વિડંબિકા Language ભાષા Language of Poetry કાવ્યભાષા Laureate રાજકવિ Laying bare અનાવૃત્ત પ્રતિનિધાન Lecture વાચનપ્રક્રિયા Legend દંતકથા કિંવદન્તી અનુશ્રુતિ Leit Motif અગ્રકથાબીજ Lexicographer કોશવિજ્ઞાની Lexicography કોશવિજ્ઞાન Lexicology કોશવિજ્ઞાન Light Verse હળવું પદ્ય Ligne Donnee ઈશ્વરદત્ત પંક્તિ Limerick રમૂજકાવ્ય Linguistics ભાષાવિજ્ઞાન Linguo Stylistics ભાષાશૈલીવિજ્ઞાન Literal meaning મુખ્યાર્થ, અભિધાર્થ Literary Competence સાહિત્યિક સામર્થ્ય, Literary necrology સાહિત્યિક મૃત્યુસૂચિ Literary Respone સાહિત્યિક પ્રતિભાવ Literati વિદ્વત્વર્ગ, સાહિત્ય-સમાજ Literature સાહિત્ય Litotes અલ્પોક્તિ Litterateur સાહિત્યકાર Little Magazine લઘુ સામયિક Little Theatre લઘુ રંગભૂમિ Liturgical Drama ઉપાસનાનાટ્ય Local Colour સ્થાનિક રંગ Logic તર્કશાસ્ત્ર Logocentrism તત્ત્વવિચારકેન્દ્રિતા Logomachy શબ્દવિવાદ Logorrhoea શબ્દમેદ Low Comedy અનુદાત્ત સુખાન્તિકા Lullaby હાલરડું Lyric ઊર્મિકવિતા Lyrism ઊર્મિસંવાદ

Machine Translation યંત્રનિષ્ઠ અનુવાદ Macro-Text બૃહદ્‌ પાઠ Madrigal ગોપવૃંદગીત Magazine સામયિક Magnum Opus મહાન સર્જન Malpropism અપપ્રયોગ Manichaeism મેનિવાદ Manifesto ખરીતો Mannerism રીતિદાસ્ય Manuscript હસ્તપ્રત, પાંડુલિપિ Marginalia હાંસિયાનોંધ Marxist Criticism માકર્‌સવાદી વિવેચન Masque સંગીત રૂપક Maxim વ્યવહારસૂત્ર Meaning અર્થ Medium માધ્યમ Melodrama અતિનાટક Memoir સ્મૃતિચિત્રો, જીવનગાથાત્મક રેખાચિત્રો Mentalism ચિત્તવાદ, માનસવાદ Message સંદેશ Meta Criticism પરા-વિવેચન Meta Message અધિ-સંદેશ Metaphor રૂપક, લક્ષણા Metaphysical Conceit આધિભૌતિક કોટિ Metaphysical Criticism તત્ત્વમીમાંસાપરક વિવેચન Metaphysics આધિભૌતિકશાસ્ત્ર Metathesis ધ્વનિવ્યત્યય Metonymy અજહલ્લક્ષણા Metre છંદ Microtext સૂક્ષ્મપાઠ Milieu પરિવેશ Mime મૂક અભિનય, મૂક અભિનેતા Mimesis અનુકરણ Miniature લઘુરૂપ Minnesinger રાજશૃંગારી કવિ Minstrel દરબારી કવિ Miracle Play ચમત્કાર-નાટ્ય Miscelleny પ્રકીર્ણ Misreading ઉદ્‌વાચના Mock-Epic આભાસ મહાકાવ્ય Model પ્રતિમાન Modernism આધુનિકતાવાદ Modulation સ્વરનિયમન, લયનિયમન Monadrama એકોક્તિ નાટ્યકાવ્ય Monody શોકોક્તિ Monograph લઘુપ્રબંધ Monologue એકોક્તિ Montage સંચિત્રણા Mood ભાવમુદ્રા Moral બોધ Moral Criticism નીતિપરક વિવેચન Morality Play નીતિકા Morpheme રૂપિક, રૂપઘટક Motif કથાબીજ, કથાઘટક Movement આંદોલન, ગતિ Muses અધિદેવીઓ Musical Comedy હાસ્યસંગીતિકા Mystery Play રહસ્ય-નાટ્ય Mysticism રહસ્યવાદ Myth પુરાકથા, પુરાકલ્પન Myth-criticism પુરાકથા-વિવેચન Mythemes પુરાકથાઘટકો Myth-making પુરાકથા-રચના Mythography પુરાવિજ્ઞાન Mythology and Literature પુરાકથાશાસ્ત્ર અને સાહિત્ય Mythopoesis પુરાકથાસર્જક, પુરાકથા પ્રક્રિયા

Naive-sentimental નૈસર્ગિક-ઉપનૈસર્ગિક Narrative નિરૂપણ-કથા Narrative Poetry કથાકાવ્ય, વર્ણનકવિતા Narratology નિરૂપણવિજ્ઞાન Narrator નિરૂપક Nationalism રાષ્ટ્રવાદ Naturalism પ્રકૃતિવાદ Naturalization સ્વાભાવિકીકરણ Negative Capability નિષેધાત્મક ક્ષમતા Neoclassicism નવ્ય પ્રશિષ્ટવાદ Neologism નવશબ્દઘટન Nemesis પ્રતિફલિત ન્યાય Neo-Humanism નવ્ય માનવતાવાદ New Criticism નવ્ય વિવેચન Nihilism નેતીવાદ Noh નૉ Nom de plume તખલ્લુસ Nominalism નામવાદ Nonce-word એકાવસરી શબ્દ Non-Fiction કથા-ઇતર સાહિત્ય, અ-કથા Nonsense Verse અર્થમુક્ત પદ્ય Nostalgia અતીત ઝંખના Noumenon નિરીન્દ્રિય Nouvelle Vague નવી ધારા Novel નવલકથા Novelette લઘુનવલ Novella લાંબી-ટૂંકી વાર્તા Novel of the Soil ધરતીની કથા Nursery Rhymes બાળગીતો

Obituary મૃત્યુનોંધ Objective correlative વસ્તુલક્ષી સહસંયોજક Objective Fallacy પદાર્થપરક દોષ Objectivity વસ્તુલક્ષિતા Object Theory વસ્તુસિદ્ધાન્ત Obligatory Scene અનિવાર્ય દૃશ્ય Obscenity અશ્લીલતા Obscurity દુર્બોધતા Occasional Verse પ્રાસંગિક કાવ્ય Occultism ગૂઢવાદ Octastich પંક્તિ અષ્ટક Octave અષ્ટક Ode સંબોધન કાવ્ય Omnibus આકરગ્રંથ, સારસંગ્રહ One Act Play એકાંકી Onomastics વિશેષ નામવિદ્યા Onomatopocia રવાનુકરણ, અનુકરણ ધ્વનિ Ontology સત્તા-મીમાંસા Open Couplet વિવૃત યુગ્મ Opera સંગીતનાટક Oral Literature મૌખિક સાહિત્ય, લોકસાહિત્ય Oration વક્તૃત્વ Oratio Obliqua. પરોક્ષ ઉક્તિ Oratio Recta પ્રત્યક્ષ ઉક્તિ Organic Form સંઘટિત સ્વરૂપ Orientalist પૌરસ્ત્ય વિદ્યાવિદ Originality મૌલિકતા Ornamentation અલંકરણ Orphic બાહ્યનિર્ભર Orthoepy યુદ્ધ ઉચ્ચારવિજ્ઞાન Orthography શુદ્ધ જોડણી વિચાર Outline રૂપરેખા Overtones અધિ-અર્થો Oxymoron વિરોધાભાસ, વિપરીત લક્ષણ

Pageant ચલમંચ, ખેલ Palaeography પુરાલિપિશાસ્ત્ર Palilogy પુનરુક્તિ Palinode કથિતત્યાગ Palindrome ઉભયવાચી Pamphlet પત્રિકા Panegyric સ્તુતિગાન Panorama વિશાલ દૃશ્ય Panoramic Method વિશાલ દૃશ્યરીતિ Pantheism સર્વાત્મવાદ Pantomime મૂક નાટ્ય Parabasis ઉપકલ્પિત વૃંદગીત Parable દૃષ્ટાંતકથા Parachronism કાલક્રમાન્તર Paradigmatic Relationships ગણવર્તી સંબંધો Paradox વિરોધાભાસ Paraliepsis અધ્યાહરણ Parallelism સમાન્તરતા Paralogic પરાતર્ક Paraphrase અન્વયાન્તર paratactic Sentence પરાવિન્યાસ-વાક્ય Parenthesis નિક્ષિપ્ત શબ્દ Parlance વાગ્ભેદ Parody પ્રતિકૃતિ Paronomasia : Pun શબ્દરમત : શ્લેષ Pastiche મિશ્રકૃતિ Pastoral ગોપવિષયક Pataphysics નત્વવિચાર Pathetic Fallacy ઊર્મિમય ભાવાભાસ Pathos કારુણ્ય Patronage આશ્રય Pattern તરેહ Pedantry પાંડિત્યાભાસ Performance ભાષા-પ્રયોગ Periodical, Literary સાહિત્યિક સામયિક Period Novel યુગનવલ Peripeteia અપેક્ષાવિપર્યય Periphrasis વ્યાસ શૈલી Personal Essay અંગત નિબંધ Personal Heresy વ્યક્તિગત સંશોધન વિવાદ Personality વ્યક્તિત્વ Personification સજીવારોપણ Perspective પરિપ્રેક્ષ્ય Petitio Principi પુનરુક્તિ દોષ Phenomenology પ્રતિભાસમીમાંસા Phenomenon પ્રતિભાસ Philistinism ફિલિસ્ટિન વૃત્તિ Philology ભાષાશાસ્ત્ર Philosophy તત્ત્વજ્ઞાન Phoneme ધ્વનિઘટક Phonetics ધ્વનિવિજ્ઞાન Phonocentrism ધ્વનિકેન્દ્રિતા Phonology ધ્વનિઘટકવિજ્ઞાન ધ્વનિસ્વરૂપવિજ્ઞાન Phonostylistics ધ્વનિશૈલી વિજ્ઞાન Picarsque Novel ધૂર્ત ભ્રમણકથા Picturesqueness ચિત્રાત્મકતા Pirated Edition અનધિકૃત આવૃત્તિ Pitch સ્વરારોહ Plagiarism સાહિત્યચોરી Play નાટ્યકૃતિ Play within Play ગર્ભનાટક Plot વસ્તુસંકલના, કથાનક Plurisignation બહુસંકેતીકરણ Poem કાવ્ય Poetester ઉપકવિ, પદ્યકાર Poetic Closure કાવ્ય-ઉપસંહાર Poetic Competence કાવ્ય-સામર્થ્ય Poetic Diction કાવ્યપદાવલિ Poetic Drama પદ્યનાટક Poetic Justice કવિન્યાય Poetic Language કાવ્યભાષા Poetic Licence કવિસ્વાતંત્ર્ય Poetic Madness સર્જન-ઉન્માદ Poetic Prose કાવ્યપરક પદ્ય, રાગયુક્ત ગદ્ય Poetics કાવ્યવિજ્ઞાન Poetism કાવ્યવાદ Poet Laureate રાજ-કવિ Poet Maudit અભિશપ્ત કવિ Poetry કવિતા Poetry Reading કાવ્યપઠન Point of view દૃષ્ટિબિંદુ Pornography બીભત્સ સાહિત્ય Portrait શબ્દચિત્ર Positivism પ્રત્યક્ષવાદ Post Modernism અનુ-આધુનિકતાવાદ Pot-Boiler ઉપાર્જન લેખન Practical Criticism વિનિયુક્ત વિવેચન Progmatics વ્યવહાર વિજ્ઞાન Preamble પુરોવચન Preterition અધ્યાહરણ Primary Source પ્રાથમિક આધાર Primitivism આદિમતાવાદ Prochronism કાલવ્યુત્ક્રમ Problemetics સમસ્યાશાસ્ત્ર Problem Play સમસ્યા-નાટ્ય Progressivism પ્રગતિવાદ Projective Verse પ્રસરકાવ્ય Prolepsis પૂર્વઝબકાર Prologue આમુખ, પ્રાક્‌કથન Propaganda પ્રચાર Prophetic Tradition ક્રાન્તપરંપરા Propriety ઔચિત્ય Propulsive Theory પ્રેરકતાવાદ Prose ગદ્ય Prose Poem ગદ્યકાવ્ય Prosaism ગદ્યાળુતા Prosody પદ્યરચનાશાસ્ત્ર, છંદોરચનાશાસ્ત્ર Protagonist નાયક Proverb કહેવત Pseudonym ઉપનામ, તખલ્લુસ Psychedelic મનોશામક Psychic Distance માનસિક દૂરત્વ Psycho-lexicology મનોકોશવિજ્ઞાન Psycho-linguistics મનોભાષાવિજ્ઞાન Psychological Criticism મનોવૈજ્ઞાનિક વિવેચન Psychological Novel મનોવૈજ્ઞાનિક નવલકથા Puff પ્રશંસાલેખ Puffery જૂથકેન્દ્રી વિવેચન Pun શ્લેષ Pure Poetry શુદ્ધ કવિતા Puritanism શુદ્ધિવાદ

Quantitative Verse પરિમાણાત્મક પદ્ય Quatrain ચતુષ્પદી શ્લોક Quotability અવતરણક્ષમતા

Radicalism ઉગ્રતાવાદ Rationalism બુદ્ધિવાદ Reader Identification વાચક તાદાત્મ્ય Realism વાસ્તવવાદ Reception-Theory ભાવન-સિદ્ધાંત Recognition અભિજ્ઞાન Reference નિર્દેશ Reflective Lyric ચિન્તનોર્મિ કાવ્ય Refrain ધ્રુવપંક્તિ Register પ્રભાષા Reification મૂર્તકરણ Relativism in Criticism વિવેચનમાં સાપેક્ષવાદ Repartee નર્મસંવાદ Reportage અહેવાલ Requiem નિવાપગાન Review અવલોકન Rhapsody આશુગાન Rhetoric વાગ્મિતા Rhyme પ્રાસ Rhythm લય, તાલ Riddle ઉખાણું, પ્રહેલિકા, સમસ્યા Rising Action ક્રિયાચઢાવ Romance સાહસકથા Romanticism રંગદર્શિતાવાદ Round Character સંકુલ પાત્ર Rubaiyat રૂબાઈયાત Run-on-Line અપૂર્ણાન્વયી, શ્લોકભંગ

Sacred Book ધર્મગ્રંથ Saga વૃતાન્તકથા Salgarism સાલ્ગારી રીતિ Sarcasm કટાક્ષ Satire વ્યંગકલા Scansion પરિમાપન Scenario દૃશ્યબંધ Schools and Movements, Literary સાહિત્યિક સંપ્રદાય અને આંદોલનો Science Fiction વિજ્ઞાનકથા Scientific Literature વૈજ્ઞાનિક સાહિત્ય Scientific Realism વૈજ્ઞાનિક વાસ્તવવાદ Screen Play પટકથા Secondary Sources દ્વૈતીયિક આધારો Selection-Restrictions વરણ-નિયંત્રણો Self-Elegy આત્મકરુણિકા Semantic Component અર્થ-ઘટક Semantics અર્થવિજ્ઞાન Sememe અર્થિમ Semiology સંકેતવિજ્ઞાન Semiosis સંકેત-પ્રક્રિયા Semiotics સંકેતવિજ્ઞાન Semi-sentence અર્ધ-વાક્ય Sense of Humour વિનોદવૃત્તિ Sensibility સંવેદનશીલતા Sensory words સંવેદન શબ્દો Sentence-Grammar વાક્યકેન્દ્રિત વ્યાકરણ Sentimentality ઊર્મિમાંદ્ય Sermon ઉપદેશ Sestet ષટ્‌ક Setting પરિવેશ Short Short Story ટૂંકી ટૂંકી વાર્તા Short Shory ટૂંકી વાર્તા, નવલિકા Sign સંકેત Signification સંકેતન Simile ઉપમા Sincerity સંનિષ્ઠા Situation પરિસ્થિતિ Sketch રેખાચિત્ર Slang ઉપશિષ્ટ ભાષા Slanguage ઉપશિષ્ટ ભાષા Slapstic મુખર હાસ્ય Social Conscience સામાજિક ચેતના Social Realism સામાજિક વાસ્તવવાદ Socio-linguistics સમાજ-ભાષાવિજ્ઞાન Sociological Criticism સમાજશાસ્ત્રીય વિવેચન Soliloquy સ્વગતોક્તિ Solipsism સ્વજ્ઞાનવાદ Song ગીત Song-book ગાન-સંચય Sonnet સૉનેટ Sound Poetry નાદકવિતા Source-Books આધારગ્રન્થો Speech વાણી Spell મંત્ર Spontaneity સહજસ્ફૂરણા Sprung Rhythm લયપ્લુતિ Standard Language માનક ભાષા Stanza શ્લોક Stichomythia આશુસંવાદ Stock-characters રૂઢ પાત્રો Stock-response રૂઢ પ્રતિભાવ Stock-situation રૂઢ પરિસ્થિતિ Stoicism નિગ્રહવાદ Story વાર્તા Stream of Consciousness ચેતનાપ્રવાહ, સંવિદધારા Stress સ્વરભાર Structuralism સંરચનાવાદ Structure સંરચના Style શૈલી, રીતિ Stylistics શૈલીવિજ્ઞાન Stylometry શૈલીમિતિ Stylo-Statistics શૈલી સાંખ્યિકીવિજ્ઞાન Subjective આત્મલક્ષી Sublime ઉદાત્ત Sub-Literature ઉપસાહિત્ય Subplot ઉપવસ્તુ Sub-text આંતરકૃતિ Superlatio અતિશયોક્તિ અલંકાર Supernatural Story અદ્‌ભુત કથા Surfiction અધિનવલ, પરાનવલ Surrealism પરાવાસ્તવવાદ Suspense રહસ્ય Swan-Song હંસગીત Syallable અક્ષર Syllepsis અધિયુક્તિ Symbol પ્રતીક Symbolic Action પ્રતીકાત્મક ક્રિયા Symbolism પ્રતીકવાદ Sympathy સમસંવેદન Symploce આદ્યંત પુનરુક્તિ Synaesthesia ઇન્દ્રિય વ્યત્યય Synecdoche લક્ષણા Syntagmatic Relation ક્રમવર્તી સંબંધો Syntax વાક્યવિન્યાસ Syuzhet કથાંશક્રમ

Tanka તાન્કા Taste રુચિ Tautology પુનરુક્તિ દોષ Technical Criticism પ્રાવિધિક વિવેચન Technique પ્રવિધિ Television દૂરદર્શન Tenor and Vehicle મૂલ્ય અને ધારક Tension તાણ Tessera પરિષ્કરણ Tetralogy કૃતિ ચતુષ્ટ્ય Text પાઠ, કૃતિ Text Book પાઠ્યપુસ્તક Text Linguistics પાઠ-ભાષાવિજ્ઞાન Texture પોત Theatre રંગભૂમિ Theatricalism મંચવાદ Theme વિષયવસ્તુ Theme-song ધ્રુવગીત Theoretical Criticism સૈદ્ધાન્તિક વિવેચન Thesis શોધ-પ્રબંધ Three Unities ત્રણ એકતાઓ Thriller રોમાંચ કથા Tone ભાવપર્યાવરણ Tone-Color ભાવવર્ણ Topographical Poetry સ્થલવાચક કવિતા Touchstone નિકષ Trace મૃગણા Tragedy કરુણાન્તિકા Tragic Flaw ચરિત્ર-દોષ Tragicomedy કરુણ-હાસ્ય નાટક Transcendentalism અનુભવાતીતવાદ Translation અનુવાદ, ભાષાંતર Travesty ઉપહાસ કૃતિ Treatise પ્રબંધ Trilogy કૃતિત્રયી Trope આરોપ Type એકપરિમાણી પાત્ર Typography મુદ્રણકલા

Ultraism અતિવાદ Under-generation અલ્પસંસર્જકતા Understatement અલ્પોક્તિ Unity એકતા Universality સાર્વત્રિકતા Utilitarialism ઉપયોગિતાવાદ Utopia કલ્પલોક

Value મૂલ્ય Variation વિવરણ Vehicle ધારક Verborsity શબ્દાળુતા Verisimilitude સત્યાભાસ Verse પદ્ય Verse Drama પદ્યનાટક Verse Libre મુક્તપદ્ય Verse Paragraph પદ્યપરિચ્છેદ/પદ્યકંડિકાઓ View Point દૃષ્ટિબિંદુ Villain ખલનાયક Voice ધ્વનિ Volta વળાંક Vomedy વોમેડી Vorticism આવર્તવાદ Vraisemblance સત્યાભાસ Vulgarism અશિષ્ટતા

Weltanschauung જગતદર્શન Willing Suspension of disbelief અપતીજ ત્યાગ Wit નર્મ, પરિહાસ Word શબ્દ Writer’s Block અપૂર્ણ લેખન Writer’s Cramp લેખકનો હસ્તકંપ

Yellow-Journalism પીળું પત્રકારત્વ Yellow Press પીળું સાહિત્ય Zaum તર્કાન્તરવાદ Zeugma સંયુક્તિ