ભારતીયકથાવિશ્વ-૫/ભારતની લોકકથાઓ/દસવૈતાલિક ચૂર્ણી
દસવૈતાલિક ચૂર્ણી
એક માણસ ગાડામાં કાકડીઓ વેચવા નગર તરફ નીકળ્યો. કોઈ ધૂર્તે એને જોયો. તે બોલ્યો, ‘જો હું તારા ગાડાની બધી કાકડીઓ ખાઈ જઉં તો તું શું આપે?’ કાકડી વેચનારે કહ્યું, ‘હું નગરના દરવાજામાંથી નીકળી ન શકે એવો મોટો લાડુ આપું.’ ધૂર્તે કહ્યું, ‘બહુ સારી વાત છે. હું આ બધી કાકડીઓ હમણાં જ ખાઈ જઉં છું.’ તેણે સાક્ષીઓ બોલાવ્યા. ધૂર્તે ગાડામાં ચઢીને બધી કાકડીઓ ચાખી ચાખીને મૂકી દીધી. પછી લાડુ માગવા બેઠો.
કાકડીવાળાએ કહ્મું, ‘તેં કાકડીઓ તો ખાધી નથી, તો લાડુ આપું શાનો?’
ધૂર્તે કહ્યું, ‘આને વેચી જો ત્યારે.’
એટલામાં કાકડી ખરીદનારા ઘણા લોકો આવ્યા. કરડી ખાધેલી કાકડીઓ જોઈ તેમણે કહ્યું, ‘આ તો ખાધેલી છેે. આવી કોણ ખરીદે?’ બંને ન્યાયાલયમાં વિવાદ શમાવવા ગયા. ધૂર્ત જીતી ગયો. તેણે લાડુ માગ્યો. કાકડીવાળાએ એને મનાવવાનો બહુ પ્રયત્ન કર્યો પણ તે માન્યો જ નહીં. તેણે જાણકારોને પૂછ્યું, હવે શું કરું? તેમણે કહ્યું, ‘તું એક નાનો લાડુ નગરના દરવાજે મૂકીને કહે, આ લાડુ કહેવા છતાં નગરના દરવાજાની બહાર સરકતો નથી. પછી એ લાડુ તું પેલાને આપી દેજે.’