અભિમન્યુ આખ્યાન/કડવું ૫
રાગ રામગ્રી
પુત્ર કાંઈ દીઠો અતિશે રોતો જી,
હૃદયાફાટે, આંસુ લોહતો જી.
‘અરે અહિલોચન! મારા વહાલા જી!
કોણે કષ્ટિયો? કહેને કાલા જી. ૧
ઢાળ
કોણે, કાલા! કષ્ટિયો જે પીડા પામ્યો તુંય?
આંખડીએ આંસુ ભર્યાં છે, સનમન્યો તે શુંય?’ ૨
પુત્ર વળતું બોલિયો : ‘માતાજી, અવિધારો;
સર્પ માત્રે મહેણું દીધું, મુને કહ્યો નઠારો. ૩
કોણ સ્થાનક આપણું રે? કોણ મારો તાત?
ઉદર ભરવા અહીં વસ્યાં તે કોણ કારણ, માત?’ ૪
વચન સુણી કુંવર કેરાં ગળગળી થઈ નાર,
સ્વામીનાં સુખ સાંભર્યાં, નયણે વહે જળધાર : ૫
‘પુત્ર! મુજને શું પૂછે છે? મેં કહ્યું કઈ પેરે જાય?
પેટ ભરો પરવશ થઈ, લખ્યું ફોક નવ થાય. ૬
બાપ તારો મહા બળિયો, પ્રસિદ્ધ તેનું નામ,
ચૌદ લોક ચરણે નમ્યાં, પણ કૃષ્ણેે ફેડ્યો ઠામ.’ ૭
સાંભળી સુત બોલિયો : ‘મેં આજ જાણી પેર;
હવે કૃષ્ણના કટકા કરું, પછી વસું બાપને ઘેેર.’ ૮
જનુની કહે : ‘જગદીશ મોટો, તું નોહે તેની જોડ;
તું છે જાતે એકલો, હરિને જાદવ છપ્પન ક્રોડ. ૯
તાત તારો જીતતો તે મહાદેવને વરદાન;
તુજને કો ઓળખે નહિ, બેસી રહે આ સ્થાન.’ ૧૦
વળતો અહિલોચન ઓચરે : ‘જઈ ઈશ્વરને આરાધું;
અમર થઈને સંઘારું હું જાદવનું કુળ બાધું.’ ૧૧
એવું કહી ઊભો થયો, મા મૂકી મામા પાસ;
વાર્યો કોનો નવ રહ્યો, જઈ પરવર્યો કૈલાસ. ૧૨
નવે દ્વાર જ રૂંધિયાં ને બાંધ્યો શ્વાસોચ્છ્વાસ;
જમણા પગને અંગૂઠે ઊભો રહ્યો ખટ માસ. ૧૩
પછે પંચવદન પધારિયા, હુવા તે તુષ્ટમાન :
‘માગ માગ રે, બાળકા!’ મહાદેવ કહે : ‘વરદાન.’ ૧૪
અહિલોચન આવી નમ્યો ત્યારે સદાશિવને ચર્ણ :
‘વરદાન આપો એટલું, હુંથી કૃષ્ણ પામે મર્ણ.’ ૧૫
મહાદેવે મન વિમાસિયું જે મરે નહિ જગદીશ;
પછે વિચારીને આપિયું વજ્રપંજર શ્રીઈશ. ૧૬
પિપીલિકા પેસી નવ શકે, સાંચરે નહિ પવન,
એવી પેટી આપીને પછે બોલ્યા પંચવદન : ૧૭
‘જે કો પેસે પંજર વિષે’ એમ કહે પિનાકપાણ,
‘દ્વાર દેતામાં તેહના જશે નીસરી પ્રાણ.’ ૧૮
ઈશ્વર કહે : ‘હો અહિલોચન! જો હોય તુજમાં આય,
તો કંઠે ઝાલી કૃષ્ણજીને ઘાલ પેટી માંય.’ ૧૯
એવું કહીને અવિનાશી હવા અંતર્ધાન;
પુત્રે પેટી લીધી મસ્તક, આવિયો નિજ સ્થાન. ૨૦
વલણ
સ્થાન નિજ માતા તણું, પાતાળમાં મોસાળ રે;
પેટી મૂકી માતા આગળ : ‘મુને શિવ થયા કૃપાળ રે.’ ૨૧