ગુર્જર ગિરાનાં ચૂંટેલાં કાવ્યો/ભાવ-પ્રતિભાવ — નીતિન મહેતા

ભાવ-પ્રતિભાવ

નીતિન મહેતા

ચળકતી હવામાં ધ્રૂજતી બપોરને
ગૂંથતા હોઈએ
મન તો ઊડાઊડ કરે
પ્રશ્નો તો ઘણા થાય
સાલ્લું આપણા ફલાણા-ઢીંકણાનું શું થશે ?
કાલે ૯-૩૫ની ફાસ્ટ ટ્રેનમાં જગ્યા મળશે કે નહીં ?
આ વખતે રેશનિંગમાં કેવા ચોખા મળશે ?
બાજુવાળા મનુભાઈની દીકરીના લગ્નમાં શું આપીશું ?
આવા ને તેવા સાલ્લા ઘણા પ્રશ્નો થાય
કવિતામાં તેની કંઈ વાત થાય ?
પણ બેઠા છીએ
ને જોઈએ છીએ બધું
કોઈ આવે ને જાય છે
કોઈ ઊભે છે ને બેસે છે
કોઈને જે કૈં કરવું હોય તે
કરે છે
પણ આપણે તો બેઠા છીએ
ને કૉફી પીએ છીએ
ને જોયા કરીએ છીએ અરીસાની જેમ બધું
દીવો મનમાં ટમટમે છે.
શું થશે જગતનું કે આપણું ?
શી ખબર ?
ફરવા આવ્યા છીએ
ને ફરીએ છીએ અહીં ત્યાં
આપણે તો બેઠા છીએ
કોફી પીતા ને માથું ખંજવાળતા ફોગટના.
મન તો બંધાય પણ ખરું
મન તો રહેંસાય પણ ખરું
મન તો વળી મુંઝાય પણ
ને રઘવાયું થાય ને રાજી પણ થાય
તેનું જે થવાનું હોય તે
થવા દઈએ
વારંવાર મને આમ થાય છે
મારા મનમાં તેમ થાય છે
તેમ લવલવાટ કરી
ભાષાની પત્તર શું ખાંડાખાંડ કરવાની ?
વળી કોઈ વિવેચક પાછા
ભાષાપ્રજ્ઞ કહે તો ?
તેથી તો એમ જ કૉફી પીતા
બેઠા છીએ ને
જોઈએ છીએ સાંજના આકાશને
કોઈ આવે તેને આવવા દઈએ
જાય તેને જવા દઈએ
આપણે શું કરવાના ?
આપણે તો ઠાલા ઠોકાયા છીએ
અહીંયાં અત્યારે આ ક્ષણે
ભંગુરતાને હાથમાં રમાડતા
છીએ તે છીએ
અને નથી તો થોડા હોવાના ?
તેથી તો કૉફી પીતા ખોડાયા છીએ
અહીંયા અકસ્માતભરી હયાતીને
પાંપણમાં પટપટાવતા.
જગત ભલેને જખ માર્યા કરે
આપણે તો એમ જ
અમથા બેઠા છીએ
કોલ્ડ કૉફી વિથ આઇસ્ક્રીમ હાથમાં લઈને.
- નીતિન મહેતા

પ્રશ્ન :⁠ આ કવિતા દ્વારા કવિ શું કહેવા માગે છે ?

ઉત્તર :⁠કવિ કસું કે’વા માગતા નથી. બેઠા છે બસ, ટાંટિયા પર ટાંટિયો ચડાવીને, કૉફીની ચૂસકી ભરતા.

પ્રશ્ન :⁠ એટલે કવિને કશું જ કહેવું નથી ?

ઉત્તર :⁠કે’વું છે એટલું જ કે કસું કે’વા જેવું નથી. મન તો ઊડાઊડ કરે, વલવલે, રાજી થાય, રેસનિંગમાં ચોખા નથી ને મનુભાઈને ત્યાં મેરેજ છે, એ કૈં ટોપિક ઑફ કોન્વર્સેસન કે’વાય ? સું આપણું ગજું કે બ્રેમાંડ વિસે ડાઈ ડાઈ વાત્યું કરીએ ?

પ્રશ્ન :⁠ કવિ કેવાં કેવાં કાર્યોમાં પ્રવૃત્ત છે ?

ઉત્તર :⁠કહ્યું ને એકવાર, કસું કરતા બરતા નથી કવિ, કવિ તે વળી સું કરી સકવાના ? એ તો ઠાલા ઠોકાણા છે, ભંગુરતાને હાથમાં રમાડતાં, અકસ્માતભરી હયાતીને આંખમાં પટપટાવતા. ફરવા આવ્યા છે, ને ફરે છે, અહીં-ત્યાં, અરીસા જેવા છે એ, ઘણા બધાના હાથોમાં છે, પણ એમના હાથમાં કસું નથી. ઘટનાઓ ઘટે છે એમની આસપાસ પણ એમના થકી ઘટતી નથી. ખાંસવા ને છીંકવા સિવાય તેઓ ખાસ કસું કરી સકતા નથી.

પ્રશ્ન :⁠આ કાવ્યનું ભાષાકર્મ તપાસો.

ઉત્તર :⁠કેમ ભાસાની પત્તર ખાંડવા બેઠા? તમે ચકલીનું કે માખીનું કે છીપલાનું ભાસાકર્મ તપાસો છો?
ઠીક છે, માણસ છે, કવિ છે, જરા જુદી રીતે વાત કરે, એના જ તો પૈસા મળે છે એને. ઉજાસવાળી બપોરે પવનમાં બેઠા છીએ, એવું ન બોલે. ચળકતી હવામાં ધ્રૂજતી બપોરને ગૂંથવાની વાત લખે.
ઘૂંટીઘૂંટીને, બે’લાવીને કે’વાનું મન થાય એવી વાત્યું તો વ્યાસ મારા’જ ને વાલ્મીકિ બાવાના નસીબમાં. આજકાલના કવિએ બોલચાલની ભાસાથી જ ચલાવવું પડે. સબ્દો ફફડ્યા કરે ફૂદાંની માફક. કવિ સું બોલી ગયા, એક્ઝેક્ટલી, એ યાદ ના’વે પણ વાતાવરણનો સવાદ રહી જાય. હવે તમારે ઝાપટામાં ભીંજાવું છે કે ટીપાં ગણવાં છે ?

પ્રશ્ન : ⁠આ કવિતાનો ભાવ સ્પષ્ટ કરે એવાં બીજાં અવતરણો આપો.

ઉત્તર :⁠નહિતર તમે સારા માર્ક નહિ આપો, એમ ? અમે માર્કસવાદી નથી, નહિ આપીએ ક્વોટેસન-બોટેસન. નથી જોઈતા માર્ક કે તાળીઓ કે વાચકોના પત્રો. લીવ મી અલોન. અમને પડ્યા રે’વા દો હાથમાં લઈને કૉફી, કોલ્ડ, વિથ આઈસ્ક્રીમ.

***