ગુજરાતી ટૂંકીવાર્તાસંપદા/કુન્દનિકા કાપડિયા/ફરી વરસાદ!: Difference between revisions

પ્રૂફ
No edit summary
(પ્રૂફ)
Line 2: Line 2:
{{Heading|ફરી વરસાદ! | કુન્દનિકા કાપડિયા}}
{{Heading|ફરી વરસાદ! | કુન્દનિકા કાપડિયા}}
{{Poem2Open}}
{{Poem2Open}}
એમનો દીકરો બીજા ઘણા દીકરાઓ કરતાં જુદો હતો. એણે એમને ઘણો આગ્રહ કરેલો. એણે અને એની પત્નીએ પણ. એની પત્ની શિક્ષિત અને માયાળુ યુવતી હતી. તે હસતી ત્યારે તેની આંખો તેજભરી ચમકી ઊઠતી અને તે બોલતી ત્યારે એમ લાગતું કે તેનો એક્કે શબ્દ મુખના પોલાણમાંથી કેવળ આવતો નથી. તે બોલતી તે બધું જ હૃદયમાંથી આવતું હતું. દીકરાએ ભલે પોતાને પૂછ્યા વિના લગ્ન કર્યાં; પણ તેણે પત્ની સારી પસંદ કરી હતી. અને એની પત્નીએ પણ. કોઈક કાળે સાસુ-સસરાએ આ લગ્નનો વિરોધ કરેલો એ વિશે કશો ડંખ મનમાં રાખ્યો ન હતો. ઘણી વાર તો એમ લાગતું, જામે તેને એ વાતની ખબર જ નથી કે, આ ઘરમાં તેના આગમન સામે કોઈનો કશો વિરોધ હતો. એ વિરોધ એકાદ અણસમજનું કૃત્ય હોય એમ જાણે તેણે એને ક્ષમા આપી દીધી હતી. અને એ ખ્યાલમાં આવતાં પેલાં લોકો તો છક્ક થઈ ગયેલાં. તે અભિમાની કે પોતાની જાતને આખો વખત આગળ ધર્યા કરતી સ્ત્રી નહોતી, પણ તેનામાં એક વિચિત્ર આત્મવિશ્વાસ હતો, જેના લીધે તેના વર્તાવમાં ઘણી સ્થિરતા અને દૃઢતા આવતી હતી.
એમનો દીકરો બીજા ઘણા દીકરાઓ કરતાં જુદો હતો. એણે એમને ઘણો આગ્રહ કરેલો. એણે અને એની પત્નીએ પણ. એની પત્ની શિક્ષિત અને માયાળુ યુવતી હતી. તે હસતી ત્યારે તેની આંખો તેજભરી ચમકી ઊઠતી અને તે બોલતી ત્યારે એમ લાગતું કે તેનો એક્કે શબ્દ મુખના પોલાણમાંથી કેવળ આવતો નથી. તે બોલતી તે બધું જ હૃદયમાંથી આવતું હતું. દીકરાએ ભલે પોતાને પૂછ્યા વિના લગ્ન કર્યાં; પણ તેણે પત્ની સારી પસંદ કરી હતી. અને એની પત્નીએ પણ. કોઈક કાળે સાસુ-સસરાએ આ લગ્નનો વિરોધ કરેલો એ વિશે કશો ડંખ મનમાં રાખ્યો ન હતો. ઘણી વાર તો એમ લાગતું, જાણે તેને એ વાતની ખબર જ નથી કે, આ ઘરમાં તેના આગમન સામે કોઈનો કશો વિરોધ હતો. એ વિરોધ એકાદ અણસમજનું કૃત્ય હોય એમ જાણે તેણે એને ક્ષમા આપી દીધી હતી. અને એ ખ્યાલમાં આવતાં પેલાં લોકો તો છક્ક થઈ ગયેલાં. તે અભિમાની કે પોતાની જાતને આખો વખત આગળ ધર્યા કરતી સ્ત્રી નહોતી, પણ તેનામાં એક વિચિત્ર આત્મવિશ્વાસ હતો, જેના લીધે તેના વર્તાવમાં ઘણી સ્થિરતા અને દૃઢતા આવતી હતી.


ગમે તેમ, પણ એ બન્ને જણાં હવે દીકરા પર ને દીકરાની પત્ની પર ઘણાં પ્રસન્ન હતાં. એમના ચાલ્યા જવાનું કારણ એ તો સહેજે નહોતું કે દીકરા-વહુને મન તેઓ અણગમતાં કે અવાંછિત હતાં. અથવા તેમને ઘરડાં માબાપનો ભાર લાગતો હતો એવુંયે નહોતું.
ગમે તેમ, પણ એ બન્ને જણાં હવે દીકરા પર ને દીકરાની પત્ની પર ઘણાં પ્રસન્ન હતાં. એમના ચાલ્યા જવાનું કારણ એ તો સહેજે નહોતું કે દીકરા-વહુને મન તેઓ અણગમતાં કે અવાંછિત હતાં. અથવા તેમને ઘરડાં માબાપનો ભાર લાગતો હતો એવુંયે નહોતું.
Line 8: Line 8:
એમ છતાં આ પરિપક્વ ઉંમરે વિનયી દીકરાથી, પ્રેમાળ વહુથી, સંપન્ન ઘરથી. મીઠાશથી મહોરતાં બાળકોથી દૂર ચાલ્યા જવા માટે એક કારણ હતું અને તે સબળ કારણ હતું.
એમ છતાં આ પરિપક્વ ઉંમરે વિનયી દીકરાથી, પ્રેમાળ વહુથી, સંપન્ન ઘરથી. મીઠાશથી મહોરતાં બાળકોથી દૂર ચાલ્યા જવા માટે એક કારણ હતું અને તે સબળ કારણ હતું.


બીજાઓને કદાચ ગળે ન ઊતરે. જેમણે હંમેશાં સલામતીનો જ વિચાર કર્યો હોય, તેમને ગળે ન ઊતરે. સલામતી…ભય…હૂંફ…સગવડો…હા, આ બધાં તત્ત્વો જીવનમાં ભાગ ભજવે જ છે. તેમના જીવમાં પણ આ બધી અને બીજી અનેક બાબતોએ ભાગ ભજવેલો. પણ હવે એક પળ એવી આવી હતી, જ્યારે આગળ વધતાં વધતાં અટકી જઈ તેમને જરા ડોક પાછી વાળવાનું મન થયું હતું. કપાયેલા રસ્તાને, જિવાયેલા જીવનને ફરી જરા તપાસી જોવાનું, તેનું ફરી મૂલ્યાંકન કરવાનું મન થયું હતું. ઇતિહાસ, સમાજ, પરંપરાઓ તથા માનવ-મન અને માનવ-શરીરની સ્વાભાવિક નબળાઈઓએ જીવન માટે જે રસ્તો અંકિત કરી રાખેલો છે. તેનાથી જરા ચાતરી જવાનું મન થતું હતું.
બીજાઓને કદાચ ગળે ન ઊતરે. જેમણે હંમેશાં સલામતીનો જ વિચાર કર્યો હોય, તેમને ગળે ન ઊતરે. સલામતી…ભય…હૂંફ…સગવડો…હા, આ બધાં તત્ત્વો જીવનમાં ભાગ ભજવે જ છે. તેમના જીવનમાં પણ આ બધી અને બીજી અનેક બાબતોએ ભાગ ભજવેલો. પણ હવે એક પળ એવી આવી હતી, જ્યારે આગળ વધતાં વધતાં અટકી જઈ તેમને જરા ડોક પાછી વાળવાનું મન થયું હતું. કપાયેલા રસ્તાને, જિવાયેલા જીવનને ફરી જરા તપાસી જોવાનું, તેનું ફરી મૂલ્યાંકન કરવાનું મન થયું હતું. ઇતિહાસ, સમાજ, પરંપરાઓ તથા માનવ-મન અને માનવ-શરીરની સ્વાભાવિક નબળાઈઓએ જીવન માટે જે રસ્તો અંકિત કરી રાખેલો છે. તેનાથી જરા ચાતરી જવાનું મન થતું હતું.


તે –
તે –
Line 20: Line 20:
અને પત્નીએ બહુ જ નવાઈભરેલો ઉત્તર વાળ્યો: ‘હા, મારે પણ એમ જ કરવું છે.’
અને પત્નીએ બહુ જ નવાઈભરેલો ઉત્તર વાળ્યો: ‘હા, મારે પણ એમ જ કરવું છે.’


ઘડીભર તો તે ચકિત થઈ ગયો. હવે આમ જુઓ તો વળગવાની વધુ વૃત્તિ સ્ત્રીઓમાં જ. તેમને જ ઝાઝી બધી માયા – ભૂતકાળની, છૈયાછોકરાંની, ઘરની, ઘરની ચીજવસ્તુની; માળિયામાં ક્યાંય ખૂણે પડેલી રંગીન છબિની કે કબાટમાં છેક નીચે મૂકેલી એકાદ સોનાની વીંટીની તેમને જ વધુ માયા. અને નામ… પણ સ્ત્રીઓ તો સદાય બધું બદલ્યા જ કરતી હોય છે. પરણે એટલે અટક બદલે, નામ પણ બદલે, ઘર બદલે, ગામ બદલે, કદાચ, વળગેલું હોય તેમાંથી સહજ રીતે છૂટા થઈ જવાની શક્તિયે આ સ્ત્રીઓની જ હશે. જે હોય તે, પણ પત્નીએ એમ કહ્યું કે મારે પણ મારું નામ બદલવું છે… તો એને એવું લાગ્યું. જામે ઘરેડભર્યા જીવનનાં વરસોનાં વરસો વીતી ગયા પછી આજે કંઈક નવી રીતે, નવેસરથી, નવા ઉલ્લાસથી પત્નીનો તેને સાથ મળી રહ્યો છે… લગ્નના સાવ શરૂના દિવસોમાં જુદાપણાના કશા ભાન વગરનો હતો તેવો સાથ… તારા કામમાં હું સાથે હોઉં જ ને? અને મારા રસ્તા પર જોડાજોડ તારાં પગલાં પડે જ ને? સાવ સ્વાભાવિક. અને આ એક પ્રેમ-નિવેદનનો અર્થ જોવા બેસે ત્યાં તો પગ આગળ બીજો એવો જ એક રત્ન-ઢગલો થઈ ગયો હોય. બધું સહજ. લગ્નના એ શરૂના દિવસોમાં રાજાના જેવું અંતર-ઐશ્વર્ય ભોગવેલું તો સાવ સહજ રીતે.
ઘડીભર તો તે ચકિત થઈ ગયો. હવે આમ જુઓ તો વળગવાની વધુ વૃત્તિ સ્ત્રીઓમાં જ. તેમને જ ઝાઝી બધી માયા – ભૂતકાળની, છૈયાછોકરાંની, ઘરની, ઘરની ચીજવસ્તુની; માળિયામાં ક્યાંય ખૂણે પડેલી રંગીન છબિની કે કબાટમાં છેક નીચે મૂકેલી એકાદ સોનાની વીંટીની તેમને જ વધુ માયા. અને નામ… પણ સ્ત્રીઓ તો સદાય બધું બદલ્યા જ કરતી હોય છે. પરણે એટલે અટક બદલે, નામ પણ બદલે, ઘર બદલે, ગામ બદલે, કદાચ, વળગેલું હોય તેમાંથી સહજ રીતે છૂટા થઈ જવાની શક્તિયે આ સ્ત્રીઓની જ હશે. જે હોય તે, પણ પત્નીએ એમ કહ્યું કે મારે પણ મારું નામ બદલવું છે… તો એને એવું લાગ્યું. જાણે ઘરેડભર્યા જીવનનાં વરસોનાં વરસો વીતી ગયાં પછી આજે કંઈક નવી રીતે, નવેસરથી, નવા ઉલ્લાસથી પત્નીનો તેને સાથ મળી રહ્યો છે… લગ્નના સાવ શરૂના દિવસોમાં જુદાપણાના કશા ભાન વગરનો હતો તેવો સાથ… તારા કામમાં હું સાથે હોઉં જ ને? અને મારા રસ્તા પર જોડાજોડ તારાં પગલાં પડે જ ને? સાવ સ્વાભાવિક. અને આ એક પ્રેમ-નિવેદનનો અર્થ જોવા બેસે ત્યાં તો પગ આગળ બીજો એવો જ એક રત્ન-ઢગલો થઈ ગયો હોય. બધું સહજ. લગ્નના એ શરૂના દિવસોમાં રાજાના જેવું અંતર-ઐશ્વર્ય ભોગવેલું તો સાવ સહજ રીતે.


પછી તો ઘણું થયું. વેપાર કર્યો, કમાયો, ઘર ખરીદ્યું, હપ્તા ભર્યા. દરેક વખતે એમ લાગતું, હવે પોતે એકદમ સલામત. પૈસામાં, પ્રતિષ્ઠામાં, ઘરમાં, પોતે જાણે એકદમ સલામત. હવે કોઈ વાયરો તેને ઉખેડી નાખી શકે નહિ.
પછી તો ઘણું થયું. વેપાર કર્યો, કમાયો, ઘર ખરીદ્યું, હપ્તા ભર્યા. દરેક વખતે એમ લાગતું, હવે પોતે એકદમ સલામત. પૈસામાં, પ્રતિષ્ઠામાં, ઘરમાં, પોતે જાણે એકદમ સલામત. હવે કોઈ વાયરો તેને ઉખેડી નાખી શકે નહિ.