ગુજરાતી નિબંધ-સંપદા/ગીતા નાયક/ઘાટકોપર: Difference between revisions

no edit summary
(Created page with "{{Center|'''ઘાટકોપર'''}} ---- {{Poem2Open}} આજે સાડાછએ ઉઠાયું. મોડું થયું. નવ વાગતાં સુધી...")
 
No edit summary
Line 1: Line 1:
{{Center|'''ઘાટકોપર'''}}
{{SetTitle}}
----
{{Heading|ઘાટકોપર | ગીતા નાયક}
{{Poem2Open}}
{{Poem2Open}}
આજે સાડાછએ ઉઠાયું. મોડું થયું. નવ વાગતાં સુધીમાં સ્ટેશન પહોંચવું પડશે. ઉતાવળ કરવા માંડી. બાજુના ઘરમાં, બાબુરાવ રહે. આજે અત્યારથી જ એમણે પત્નીને ઢીબવા માંડી હતી. બાબુરાવની આમ તો આ છઠ્ઠી પત્ની ગણાય. માલતી એનું નામ. સાગના સોટા જેવી પાતળી, ઊંચી ને ચંપા જેવું રૂપ. ઇચ્છતી હતી, આ સ્ત્રી ટકી જાય તો કેવું સારું? બાબુરાવ ભણેલા, રેલવેમાં ઊંચી પાયરીએ નોકરી. રત્નાગિરિના દૂરના ગામડે જાય. રુઆબ છાંટી રૂપાળી સ્ત્રી પરણી લાવે. મુંબઈ શહેરની વાતો પેલીને તાણી લાવે. પોતે કાળા, ઊંચા ને સુકલકડી. ઇસ્ત્રીટાઇટ ધોળાં કપડાં પહેરે. વાળમાં ફુગ્ગા પાડે ને કડક કોલર ડોકથી વાળે નહીં. જ્યારે જુઓ ત્યારે દેવ આનંદ. મકાનમાં કોઈ સાથે બોલે નહીં. હું શિક્ષિકા એટલે નમસ્તે કરે, સામસામાં મળી જઈએ ત્યારે, બસ એટલું જ. પાડોશીઓમાં એમની પત્ની બદલવાની ટેવ વિશે જેમ વાતો થતી એમ જાતજાતનાં પશુ-પક્ષીઓને પાળવા વિશે પણ વાતો થતી. અમારા સહુના આશ્ચર્ય વચ્ચે એમના ઘરમાં એકી વખતે કદાવર કૂતરો, ઘુરકિયાં કરતી બિલાડી અને ગભરુ સસલું સાથે રહેતાં. ઘરમાં બે-ચાર પીંજરાં તો ખરાં જ. પોપટ ને બીજાં નાનાંમોટાં પક્ષીઓ એમાં રહે. બે ઓરડાના પીંજરામાં પત્નીને રાખે. સંગ્રહાલયમાં સહુથી સુંદર એ સ્ત્રી હોય. બાબુરાવ ભેદી લાગતા. જ્યારે પણ નવી પત્ની લઈ આવતા ત્યારે અમને બધાંને એનો ચહેરો જોવાનું કુતૂહલ જાગતું. એમની પસંદગી માટે મનોમન દાદ અપાઈ જતી. પહેલી પાંચેયને હર્ષભેર, કાળા તો કાળા, છેલબટાઉ વરને પામ્યાની ધન્યતા સાથે આવેલી અમે જોઈ હતી. આવતી કાલે નવીનકોર સાડી ને લાલચટ્ટક ચાંદલામાં શોભતી ને જતી ત્યારે ચોળાયેલાં કધોણાં લૂગડાંમાં ડૂચો બનીને જતી. ત્રીજા નંબરની સ્ત્રી ગોરી ને માંજરી આંખોવાળી હતી. આકર્ષક રૂપ. ત્રાટક કરે તો ભલભલા ચળી જાય. એવી એને પણ નાના દીકરાને કાખમાં લઈ રડતી આંખે જતી જોઈ. નિસાસો નીકળી ગયો હતો. દરેક વખતે એકબે વરસ બધું ઠીક ચાલે. પછી કોઈ ને કોઈ બહાને મારઝૂડ શરૂ કરે. હદ વટાવે ત્યારે પેલી આપઘાત કરવાને બદલે પિયર મૂકી આવવા વીનવે. એને હંમેશ માટે મૂકી આવે. વળી નવી લઈ આવે. કહે કે પરણી લાવ્યો છું. આમ એકાએક એકને છોડી બીજી લાવવામાં એમને કેમ કોઈ કાયદા નડતા નહીં હોય? બધી પત્ની માટે એક નિયમ સરખો રહેતો. પાડોશીઓ સાથે ક્યારેય વાતચીત કરવાની નહીં. હું બાજુના ઘરમાં તોય મહિનેમાસે માંડ મોઢું જોવા પામું. પણ આ માલતી ખરી હતી. ઉંમરમાં નાની ને રમતિયાળ, કોણ જાણે કઈ રીતે એને મારા રોજના જવા-આવવાના સમયની ભાળ મળી ગઈ. કોઈક બહાને કે ચોરીછૂપીથી જરાસરખું બારણું ખોલી એની આડશમાં હસી લે… જાણે ચંદ્રનો ઉજાસ! બાબુરાવ બહાર હોય ત્યારે ઝીણા ઝીણા ઇશારાથી મળી લે. થોડા દિવસ થાય કે એનું આવું છાનું છાનું મળવાનું હુંયે ઝંખ્યા કરતી. જેને જોતાં જિંદગી પસાર થઈ શકે એવી માલતીને આ પુરુષ નહીં જ કાઢી મૂકે. પણ એ રામ તો એના એ. થોડા દિવસથી મારવાનું, ટીપવાનું ચાલતું હતું. પહેલાં હાથથી, પગની લાતોથી, વાળ પકડી પછાડે ને પછી લાકડીથી ફટકારે. માલતી હજુયે બારણું ખોલી મંદ મંદ હસી લેતી હતી. અમારી પેલી ઝીણી મુલાકાતો ઠરવા માંડી હતી. એના ચહેરા પર વાદળો જોઈ અકળામણ થતી રહેતી. મારપીટ વખતે બારણાં બંધ હોય, એને ઠપકારી બાબુરાવને શાંત પાડવા પડોશીઓ મથતા રહેતા.
આજે સાડાછએ ઉઠાયું. મોડું થયું. નવ વાગતાં સુધીમાં સ્ટેશન પહોંચવું પડશે. ઉતાવળ કરવા માંડી. બાજુના ઘરમાં, બાબુરાવ રહે. આજે અત્યારથી જ એમણે પત્નીને ઢીબવા માંડી હતી. બાબુરાવની આમ તો આ છઠ્ઠી પત્ની ગણાય. માલતી એનું નામ. સાગના સોટા જેવી પાતળી, ઊંચી ને ચંપા જેવું રૂપ. ઇચ્છતી હતી, આ સ્ત્રી ટકી જાય તો કેવું સારું? બાબુરાવ ભણેલા, રેલવેમાં ઊંચી પાયરીએ નોકરી. રત્નાગિરિના દૂરના ગામડે જાય. રુઆબ છાંટી રૂપાળી સ્ત્રી પરણી લાવે. મુંબઈ શહેરની વાતો પેલીને તાણી લાવે. પોતે કાળા, ઊંચા ને સુકલકડી. ઇસ્ત્રીટાઇટ ધોળાં કપડાં પહેરે. વાળમાં ફુગ્ગા પાડે ને કડક કોલર ડોકથી વાળે નહીં. જ્યારે જુઓ ત્યારે દેવ આનંદ. મકાનમાં કોઈ સાથે બોલે નહીં. હું શિક્ષિકા એટલે નમસ્તે કરે, સામસામાં મળી જઈએ ત્યારે, બસ એટલું જ. પાડોશીઓમાં એમની પત્ની બદલવાની ટેવ વિશે જેમ વાતો થતી એમ જાતજાતનાં પશુ-પક્ષીઓને પાળવા વિશે પણ વાતો થતી. અમારા સહુના આશ્ચર્ય વચ્ચે એમના ઘરમાં એકી વખતે કદાવર કૂતરો, ઘુરકિયાં કરતી બિલાડી અને ગભરુ સસલું સાથે રહેતાં. ઘરમાં બે-ચાર પીંજરાં તો ખરાં જ. પોપટ ને બીજાં નાનાંમોટાં પક્ષીઓ એમાં રહે. બે ઓરડાના પીંજરામાં પત્નીને રાખે. સંગ્રહાલયમાં સહુથી સુંદર એ સ્ત્રી હોય. બાબુરાવ ભેદી લાગતા. જ્યારે પણ નવી પત્ની લઈ આવતા ત્યારે અમને બધાંને એનો ચહેરો જોવાનું કુતૂહલ જાગતું. એમની પસંદગી માટે મનોમન દાદ અપાઈ જતી. પહેલી પાંચેયને હર્ષભેર, કાળા તો કાળા, છેલબટાઉ વરને પામ્યાની ધન્યતા સાથે આવેલી અમે જોઈ હતી. આવતી કાલે નવીનકોર સાડી ને લાલચટ્ટક ચાંદલામાં શોભતી ને જતી ત્યારે ચોળાયેલાં કધોણાં લૂગડાંમાં ડૂચો બનીને જતી. ત્રીજા નંબરની સ્ત્રી ગોરી ને માંજરી આંખોવાળી હતી. આકર્ષક રૂપ. ત્રાટક કરે તો ભલભલા ચળી જાય. એવી એને પણ નાના દીકરાને કાખમાં લઈ રડતી આંખે જતી જોઈ. નિસાસો નીકળી ગયો હતો. દરેક વખતે એકબે વરસ બધું ઠીક ચાલે. પછી કોઈ ને કોઈ બહાને મારઝૂડ શરૂ કરે. હદ વટાવે ત્યારે પેલી આપઘાત કરવાને બદલે પિયર મૂકી આવવા વીનવે. એને હંમેશ માટે મૂકી આવે. વળી નવી લઈ આવે. કહે કે પરણી લાવ્યો છું. આમ એકાએક એકને છોડી બીજી લાવવામાં એમને કેમ કોઈ કાયદા નડતા નહીં હોય? બધી પત્ની માટે એક નિયમ સરખો રહેતો. પાડોશીઓ સાથે ક્યારેય વાતચીત કરવાની નહીં. હું બાજુના ઘરમાં તોય મહિનેમાસે માંડ મોઢું જોવા પામું. પણ આ માલતી ખરી હતી. ઉંમરમાં નાની ને રમતિયાળ, કોણ જાણે કઈ રીતે એને મારા રોજના જવા-આવવાના સમયની ભાળ મળી ગઈ. કોઈક બહાને કે ચોરીછૂપીથી જરાસરખું બારણું ખોલી એની આડશમાં હસી લે… જાણે ચંદ્રનો ઉજાસ! બાબુરાવ બહાર હોય ત્યારે ઝીણા ઝીણા ઇશારાથી મળી લે. થોડા દિવસ થાય કે એનું આવું છાનું છાનું મળવાનું હુંયે ઝંખ્યા કરતી. જેને જોતાં જિંદગી પસાર થઈ શકે એવી માલતીને આ પુરુષ નહીં જ કાઢી મૂકે. પણ એ રામ તો એના એ. થોડા દિવસથી મારવાનું, ટીપવાનું ચાલતું હતું. પહેલાં હાથથી, પગની લાતોથી, વાળ પકડી પછાડે ને પછી લાકડીથી ફટકારે. માલતી હજુયે બારણું ખોલી મંદ મંદ હસી લેતી હતી. અમારી પેલી ઝીણી મુલાકાતો ઠરવા માંડી હતી. એના ચહેરા પર વાદળો જોઈ અકળામણ થતી રહેતી. મારપીટ વખતે બારણાં બંધ હોય, એને ઠપકારી બાબુરાવને શાંત પાડવા પડોશીઓ મથતા રહેતા.