View source for વસુધા/દ્રૌપદી

{{SetTitle}}
{{Heading|દ્રૌપદી|}}

<poem>
યજ્ઞના અગ્નિપંકેથી ખીલેલી તેજપદ્મિની,
સૃષ્ટિની દિવ્ય કો શોભા, નમસ્તે, દેવિ દ્રૌપદી!

:::	ઉષ્માભર્યે અંગ ગુલાટી તું હશે
:::	માતાપિતાના ઉછરંગ ખૂંદતી.
:::	દિવ્યાગ્નિની લેઈ શિખા ઘુમી વળી
:::	પ્રજ્વાલતી જંગલ પૃથ્વીરાજ્યનાં.

અગ્નિનો છોડવો મ્હોર્યો અગ્નિની ઉગ્ર મંજરી,
તામસી સૃષ્ટિમાં એણે બજાવી વ્યગ્ર ખંજરી.

:::	આ અગ્નિનું પુષ્પ પ્રફુલ્લ ચૂંટવા
:::	આવ્યા ઉમંગે નૃપલેક નર્તતા, ૧૦
:::	સૌની દઝાડી યશ-દેહ-ડાળીઓ
:::	ઝીલાઈ તું પાણ્ડવ-તામ્રકુણ્ડમાં.

પાણ્ડુના પંચ પુત્રોના પાત્રમાં પ્રાણને ધરી,
સાચવી રહી જ્વાલાઓ વિશ્વભુક્-સત્રને સ્મરી.

:::	નૃપત્વને રાખભરી જટા વિષે
:::	લપેટી ઘૂમ્યા વન જેમ પાણ્ડવો,
:::	સંતાડી જ્વાલા નિજ સૌમ્ય સાળુમાં
:::	તું યે ભમી ઉજ્જ્વલ ભાવિ ઝંખતી.

રાજ્યના મુકુટો આવ્યા, સામ્રાજ્ઞીત્વ પદે પડ્યું,
વિધિના સૂત્રયંત્રે ત્યાં ઘટનાકોકડું ચડ્યું. ૨૦

:::	એ અંધના ગૌરવઅંધ પુત્રને
:::	હસી રહી તું હસતી અટારીથી,
:::	એ હાસ્યપડઘા પ્રતિઘોષ પામતા
:::	શમ્યા સહુ રાજ્યની દાહભૂમિમાં.

ખખડવા દ્યૂતના પાસા, શિરથી મુકુટો સર્યા,
ઊંચાં એ શિર થ્યાં નીચાં, કરોથી શસ્ત્ર યે સર્યાં.

:::	પાંચાલીની પોક સભા વિષે પડી,
:::	ને નિમ્ન નેત્રે નૃપમંડળી ખડી.
:::	દુઃશાસને વસ્ત્રવિમોચ આદર્યો,
:::	સૌભાગ્ય-તારો પલટા કંઈ ફર્યો. ૩૦

પૃથ્વીની પટરાણીની લજ્જા રક્ષાઈ દૈવથી,
ખેંચાતાં દ્રૌપદી વ નવસ્ત્રા કીર્તિ કૌરવી.

:::	લઈ પ્રતિજ્ઞા ભડ ભીમ ઊછળ્યો,
:::	આર્યત્વનો રોષ મહાન ઊકળ્યો.
:::	વિનાશની શ્યામળ ઘર છાયા
:::	સૌ કૌરવો પે ચકરાઈ ત્યાં રહી.

અરણ્યે તૃણશય્યામાં પોઢેલા પાણ્ડુપુત્રના
તળાંસી દ્રૌપદી નિત્યે પોઢ્યા પૌરુષને રહી.

:::	કિરીટીએ ત્યાં રિઝવ્યો કિરાતને,
:::	ને ભીમ વન્યત્વ વધારી ત્યાં રહ્યો, ૪૦
:::	સૌમ્યપ્રભા ધારત ધર્મ કેરી
:::	પ્રજ્વાળી જ્વાલા નિત દ્રૌપદી રહી.

શક્તિ ને તપ, ઉત્સાહ સંવર્ધી પાણ્ડુપુત્ર સૌ
દટાયા વેશ અજ્ઞાતે ધાન્ય શા ફૂટવા ફરી.

:::	સૈરિન્ધ્રીની સોડ ચહંત કીચક
:::	અગ્નિતણી છેવટ સોડ પામ્યો,
:::	ને ઉત્તરાનો ગુરુ મુગ્ધ વ્યંડળ
:::	સ્વપુત્રની ભાવિ વધૂ જ પામ્યો.

વિષ્ટિની વાત વંઠી ગૈ, ખાંડાં ત્યાં ખખડી રહ્યાં,
મૃત્યુના મોરચાનાં આમંત્રણો વિશ્વમાં વહ્યાં. ૫૦

:::	તેં ભીમની કમ્મરને કસી હશે,
:::	પ્રેર્યો હશે અર્જુનને ય ચુમ્બને,
:::	યુદ્ધે થતા અસ્થિર તે યુધિષ્ઠિર
:::	હશે હલાવ્યા સ્મરણોથી દૈન્યનાં.

મદથી અંધ ઝાઝેરા અંધના પુત્રજૂથની
પાશવી રાજ્યવૃત્તિની સીમા ત્યાં તૂટવા ખડી.

:::	સ્વસ્વસ્થિતિ ન્યાયભરી પ્રમાણતા
:::	અધર્મ પક્ષે ય સ્વધર્મ માનતા,
:::	મહાન પ્રજ્ઞો સ્થિરબુદ્ધિ વિજ્ઞ સૌ
:::	રહ્યા વહાવી નિજ શસ્ત્રસ્રોતને. ૬૦

ગીતાનો ઘોષ સંગ્રામે શંખભેરી સમો થયો,
શત્રુ ને મિત્ર બંનેને પ્રયોજી કર્મમાં રહ્યો.

:::	સમગ્ર સંતપ્ત સુદુઃખી જીવને
:::	ઝંખેલ ઐશ્વર્ય ફળંતું ન્યાળતી
:::	સંગ્રામના તે શિબિરે સુતેલીને
:::	નિદ્રા કદી નેત્રની ઢૂંકતી હશે?

ભીષ્મના પદ પૂજીને યાચી સૌભાગ્યની સુધા,
ભીમનાં ભીમકર્મોની બની એ પ્રેરણા સદા.

:::	ઝઝૂમતા યુદ્ધ વિષે સુયોધથી
:::	ઝાઝેરું હૈયે ધરતી જ ધૈર્ય, ૭૦
:::	સુવીર્યને વીરતણાં ટપી જતી
:::	સંગ્રામની યોજક એ બની રહી.

કોપેલી ભ્રમરે એની કૌરવો રગદોળિયા,
ઉગ્ર આવેગથી એના મોડાયાં માન મત્તનાં.

:::	અસ્તે જતા યુદ્ધની એક રાત્રિએ
:::	પાંચે હણાતાં સુકુમાર પુત્રો,–
:::	પંચાંગથી છિન્ન શી માતૃવલ્લરી
:::	બની રહી કાલિ કરાળ કોપતી.

આંતરી અવસ્થામાં ભીમે ભોગળ શા ભુજે
ઝૂંટવી તેજ એનું લૈ પાંચાલીને પ્રસન્ની ત્યાં. ૮૦

:::	સ્મશાનમાં એ કુરુક્ષેત્રકેરા
:::	નિહાળી અગ્નિ શતશઃ ચિતાના,
:::	એ અગ્નિજા કૌરવની નિષૂદની
:::	શોચી રહી કૈં શિબિરાંગણે ખડીઃ

પૃથિવી પ્રાપ્ત થૈ હાવાં, શત્રુનાં શૂળ સૌ ટળ્યાં,
આંગણે આવ્યું ઐશ્વર્ય, હૈયે કાં અશ્રુ ના ઘટ્યાં?

:::	સ્વપુત્રને જ સ્વરાજ્યની ધુરે
:::	પ્રસ્થાન ત્યાં આદરતા જ પાણ્ડવો,
:::	પાંચાલપુત્રી પતિપાય પેખતી,
:::	રહ્યાં વધી સૌ હિમવાનની દિશે. ૯૦

ભવ્ય એ ગિરિને ભાલે વસેલી વિશ્વશાંતિ ત્યાં
યુદ્ધદાઝ્યા નરોને તે શાંત્યર્થે નોતરી રહી.

:::	ત્યાં કંદરાને શિર લાગી કેડીએ
:::	આલંબી અન્ય વધી રહ્યાં સૌ,
:::	ચોમેર ઊભો હિમથી છવાયલો
:::	મહાદ્રિ સૌનાં પગલાં ઝીલી રહ્યો.

રંગબેરંગી કર્મોની જાગે છે જીવનસ્મૃતિ,
વધતાં પગલાં આગે વિસ્મૃતિ મેર મુક્તિની.

:::	અમૂર્ત ભાવી ગમ મુગ્ધ હૈયે
:::	નિહાળતી ઉત્સુકનેત્ર દ્રૌપદી ૧૦૦
:::	સરી પડી જીવન અદ્રિકેડીથી
:::	ઢળી તહીં મૃત્યુ તણી કરાડમાં.

‘ક્ષમા...'ના અધુરા વાક્યે સમાતી વાણી કંઠમાં,
પાંચે યે પાણ્ડવો ભાળે હૈયાનાં રિક્ત રંધ્રમાં.

:::	વસેલી હૈયે મધુરા હતાશ શી,
:::	તેના જતાં અંતર ખાલી કંદરા
:::	સમાં થયાં, આંધી હિમાળી મૃત્યુની
:::	ઠારી રહી જીવનકેરી ઉષ્મા.

અગ્નિની દુહિતા કેરી ચિતા ત્યાં હિમમાં થઈ,
બળેલાં ઉરની ભસ્મે છાવર્યો અદ્રિને જઈ. ૧૧૦

:::	ને જિંદગીની અવશિષ્ટ સંસ્મૃતિ
:::	વાગોળતા પાણ્ડવ પાંચ શોચતા,
:::	સ્વર્ગાભિમૌખ્યે પગ માંડતા શનૈઃ
:::	હૈયું દબાવી હિમનું વધી રહ્યા.
</poem>

<br>
{{HeaderNav2
|previous = પૂલના થાંભલાઓ
|next = કર્ણ
}}