સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/રામનારાયણ ઉપાધ્યાય/રામાયણ કી ભીખ: Difference between revisions

← Older edit

સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/રામનારાયણ ઉપાધ્યાય/રામાયણ કી ભીખ (view source)

Revision as of 06:05, 28 September 2022

263 bytes added , 06:05, 28 September 2022

no edit summary

KhyatiJoshi

26,604

edits

@@ Line 1: / Line 1: @@
 {{Poem2Open}}
-{{space}}
-એકવૃદ્ધબ્રાહ્મણકીદોનોંઆંખેનહીંહૈ, ફિરભીવેએકમંદિરમેં‘રામાયણ’ કાપાઠકરતેહૈં! એકદિનમૈંનેઉનસેપૂછા: બાબા, આપને‘રામાયણ’ કૈસેસીખી?
-બોલે: ઉસકાભીએકકિસ્સાહૈ. તબગાંધીજીસેવાગ્રામમેંરહતેથે. એકદિનમૈંઉનકેદર્શનકેલિયેજાપહૂંચા. પૂછા, “બાપુ, હમેંકોઈઐસાકામબતાઇએજિસમેંહમારાભીકલ્યાણહો, ઔરજગતકાભીકલ્યાણહો.” વેકુછનહીંબોલે. ચારદિનતકજાકરઉનસેમૈંયહીપ્રશ્નકરતારહા. તબઉન્હોંનેકહા: “યદ્યપિઆપપઢનહીંસકતે, લેકિનઅગરઆપ‘રામાયણ’ કોકંઠાગ્રકરલેં, તોઉસમેંઆપકાભીકલ્યાણહોગાઔરજગતકાભીકલ્યાણહોગા.”
-દૂસરેહીદિનમૈં‘રામાયણ’ કાએકગુટકાખરીદલાયા. પરઉસેપઢાકૈસેજાય? તો, મૈંઉસેલેકરબાઝારકીએક-એકદુકાનપરજાતાથાઔરદુકાનદારસેહાથજોડકરકહતાથા: “ભાઈ, મૈંઆપસે‘રામાયણ’ કીભીખમાંગનેઆયાહૂં. આપઇસમેંસેકુછચૌપાઈયાંપઢકરમુઝેસુનાદીજિયે!” કોઈકહતા, “જબતકગ્રાહકનહીંઆયેગા, તબતકહમસુનાયેંગે.” મૈંઉનકીબાતમાનલેતા, ઔરઉનસેકુછચૌપાઈયાંસુનકરઘરલૌટઆતાથા. ફિરદૂસરેદિનદૂસરેદુકાનદારકેપાસજાતા.
-એકદિનમૈંએકહરિજનકેપાસગયા. વહસડકકેચૌરાહેપરબૈઠકરજૂતેસીરહાથા. મૈંનેજાકરઉસસેભીવહીપ્રાર્થનાકી. વહબોલા: “બાબા, સુબહકાસમયતોહમારાગ્રાહકીકાહોતાહૈ. દોપહરકોમૈંખાલીરહતાહૂં. યદિઆપમુઝેઅપનાઘરબતાદેં, તોમૈંરોજદોઘંટેઆકરઆપકો‘રામાયણ’ સુનાસકતાહૂં.”
-ઔરવહમુઝેનિયમસે‘રામાયણ’ સુનાનેલગા. પહલેવહએકચૌપાઈપઢતા, ઔરમૈંઉસેસુનતા. ફિરવહઉસેઆઠ-દસબારપઢતા, ઔરમૈંઉસેદોહરાતાજાતા. ઉસકેબાદવહમુજસેઉસીચૌપાઈકોપૂછતા, ઔરમૈંઉસેજ્યોં-કા-ત્યોંસુનાદેતા. અગરઉસમેંકુછગલતીરહજાતી, તોવહસુધારલેતા. ઇસતરહહમારા‘રામાયણ’ કાપાઠચલતારહા, ઔરએકકેબાદએકઅનેકકાંડોંમુઝેકંઠાગ્રહોતેગએં. પૂરેચારવર્ષોતકઉસનેમુઝે‘રામાયણ’ પઢાઈ, ઔરવહ‘રામાયણ’ કેકારણહીઆજસમાજમેંમેરીઇજ્જતબનીહુઈહૈ.
+એક વૃદ્ધ બ્રાહ્મણ કી દોનોં આંખે નહીં હૈ, ફિર ભી વે એક મંદિર મેં ‘રામાયણ’ કા પાઠ કરતે હૈં! એક દિન મૈંને ઉનસે પૂછા: બાબા, આપને ‘રામાયણ’ કૈસે સીખી?
+બોલે: ઉસકા ભી એક કિસ્સા હૈ. તબ ગાંધીજી સેવાગ્રામ મેં રહતે થે. એક દિન મૈં ઉનકે દર્શન કે લિયે જા પહૂંચા. પૂછા, “બાપુ, હમેં કોઈ ઐસા કામ બતાઇએ જિસમેં હમારા ભી કલ્યાણ હો, ઔર જગતકા ભી કલ્યાણ હો.” વે કુછ નહીં બોલે. ચાર દિન તક જાકર ઉનસે મૈં યહી પ્રશ્ન કરતા રહા. તબ ઉન્હોંને કહા: “યદ્યપિ આપ પઢ નહીં સકતે, લેકિન અગર આપ ‘રામાયણ’ કો કંઠાગ્ર કર લેં, તો ઉસમેં આપકા ભી કલ્યાણ હોગા ઔર જગતકા ભી કલ્યાણ હોગા.”
+દૂસરે હી દિન મૈં ‘રામાયણ’ કા એક ગુટકા ખરીદ લાયા. પર ઉસે પઢા કૈસે જાય? તો, મૈં ઉસે લેકર બાઝારકી એક-એક દુકાન પર જાતા થા ઔર દુકાનદારસે હાથ જોડકર કહતા થા: “ભાઈ, મૈં આપસે ‘રામાયણ’ કી ભીખ માંગને આયા હૂં. આપ ઇસમેં સે કુછ ચૌપાઈયાં પઢકર મુઝે સુના દીજિયે!” કોઈ કહતા, “જબતક ગ્રાહક નહીં આયેગા, તબતક હમ સુનાયેંગે.” મૈં ઉનકી બાત માન લેતા, ઔર ઉનસે કુછ ચૌપાઈયાં સુનકર ઘર લૌટ આતા થા. ફિર દૂસરે દિન દૂસરે દુકાનદારકે પાસ જાતા.
+એક દિન મૈં એક હરિજનકે પાસ ગયા. વહ સડક કે ચૌરાહે પર બૈઠકર જૂતે સી રહા થા. મૈંને જાકર ઉસસે ભી વહી પ્રાર્થના કી. વહ બોલા: “બાબા, સુબહકા સમય તો હમારા ગ્રાહકીકા હોતા હૈ. દોપહરકો મૈં ખાલી રહતા હૂં. યદિ આપ મુઝે અપના ઘર બતા દેં, તો મૈં રોજ દો ઘંટે આકર આપકો ‘રામાયણ’ સુના સકતા હૂં.”
+ઔર વહ મુઝે નિયમસે ‘રામાયણ’ સુનાને લગા. પહલે વહ એક ચૌપાઈ પઢતા, ઔર મૈં ઉસે સુનતા. ફિર વહ ઉસે આઠ-દસ બાર પઢતા, ઔર મૈં ઉસે દોહરાતા જાતા. ઉસકે બાદ વહ મુજસે ઉસી ચૌપાઈ કો પૂછતા, ઔર મૈં ઉસે જ્યોં-કા-ત્યોં સુના દેતા. અગર ઉસમેં કુછ ગલતી રહ જાતી, તો વહ સુધાર લેતા. ઇસ તરહ હમારા ‘રામાયણ’ કા પાઠ ચલતા રહા, ઔર એક કે બાદ એક અનેક કાંડોં મુઝે કંઠાગ્ર હોતે ગએં. પૂરે ચાર વર્ષો તક ઉસને મુઝે ‘રામાયણ’ પઢાઈ, ઔર વહ ‘રામાયણ’ કે કારણ હી આજ સમાજ મેં મેરી ઇજ્જત બની હુઈ હૈ.
 {{Poem2Close}}