સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/સુરેશ દલાલ/કવિતા લખવી છે?: Difference between revisions

← Older edit

સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/સુરેશ દલાલ/કવિતા લખવી છે? (view source)

Revision as of 07:15, 30 September 2022

3,140 bytes removed , 07:15, 30 September 2022

no edit summary

KhyatiJoshi

26,604

edits

@@ Line 1: / Line 1: @@
 {{Poem2Open}}
-{{space}}
-કવિતાકેમઆવેછેએનીઘણીવારકવિનેપોતાનેપણખબરનથીહોતી. લોકોમાનેછેકેકવિતાપ્રેરણાથીઆવેછે. પ્રેરણાથીઆવેલુંજેકાંઈહોયતેઉત્તમજહોય, એવુંનથી. જેઆવેતેનેઆવવાદેવું. પણકાવ્યઆવ્યાપછીજાણેકેએબીજાનીકૃતિહોયએમએનેજોવીજોઈએઅનેપછીજેશબ્દોકાવ્યમાંમૂક્યાછેતેમાંઔચિત્યછેકેનહીંતેજોવુંજોઈએ.
-કોઈપણકાવ્યતમેપૂરુંકરોછોએહંમેશાંપૂર્ણનથીહોતું. બહુબહુતોએનીગતિપૂર્ણતાતરફનીહોયતોહોય. કવિતાપ્રગટેપછીકવિતાએજીવવાનુંછેપોતાનાજપગપર. એનાજન્મપછીકવિતાઅનેકવિવચ્ચેનીજનનનાળકપાઈજાયછે. કવિતાએજીવવાનુંછેવહીજતાકાળમાં. ભલભલાકવિઓનાંકાવ્યોએમનાકાવ્યસંગ્રહોનાકબ્રસ્તાનમાંકાયમનેમાટેદટાઈગયાંહોયછે. જાહેરમંચપરકાવ્યવાંચીએછીએત્યારેકવિતાતાળીઓનાગડગડાટથીબહેરીથઈજાયછે. કેટલીનિષ્ફળકવિતાનેઅંતેએકસફળકવિતાપ્રગટથતીહોયછે! કવિએનિંદા, સ્તુતિઅનેઅવજ્ઞાથીપરથવુંજોઈએ. કવિકવિતાલખેપછીએનેપોતાનીકવિતાથીછૂટાંપડતાંપણઆવડવુંજોઈએ.
+કવિતા કેમ આવે છે એની ઘણી વાર કવિને પોતાને પણ ખબર નથી હોતી. લોકો માને છે કે કવિતા પ્રેરણાથી આવે છે. પ્રેરણાથી આવેલું જે કાંઈ હોય તે ઉત્તમ જ હોય, એવું નથી. જે આવે તેને આવવા દેવું. પણ કાવ્ય આવ્યા પછી જાણે કે એ બીજાની કૃતિ હોય એમ એને જોવી જોઈએ અને પછી જે શબ્દો કાવ્યમાં મૂક્યા છે તેમાં ઔચિત્ય છે કે નહીં તે જોવું જોઈએ.
-કવિથવાનીસજ્જતાવિશેનુંએકકાવ્યજોઈએ:
+કોઈ પણ કાવ્ય તમે પૂરું કરો છો એ હંમેશાં પૂર્ણ નથી હોતું. બહુ બહુ તો એની ગતિ પૂર્ણતા તરફની હોય તો હોય. કવિતા પ્રગટે પછી કવિતાએ જીવવાનું છે પોતાના જ પગ પર. એના જન્મ પછી કવિતા અને કવિ વચ્ચેની જનનનાળ કપાઈ જાય છે. કવિતાએ જીવવાનું છે વહી જતા કાળમાં. ભલભલા કવિઓનાં કાવ્યો એમના કાવ્યસંગ્રહોના કબ્રસ્તાનમાં કાયમને માટે દટાઈ ગયાં હોય છે. જાહેર મંચ પર કાવ્ય વાંચીએ છીએ ત્યારે કવિતા તાળીઓના ગડગડાટથી બહેરી થઈ જાય છે. કેટલી નિષ્ફળ કવિતાને અંતે એક સફળ કવિતા પ્રગટ થતી હોય છે! કવિએ નિંદા, સ્તુતિ અને અવજ્ઞાથી પર થવું જોઈએ. કવિ કવિતા લખે પછી એને પોતાની કવિતાથી છૂટાં પડતાં પણ આવડવું જોઈએ.
-તમનેતારાઓનીબારાખડીઉકેલતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેફૂલોનીપાંખડીમાંપ્રવેશતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેક્ષણનીઆંખડીમાંકશુંકઆંજતાઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેરણનાવિષાદનેમૃગજળથીમાંજતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેઆંખમાંઆવેલાંવાદળનેનહીંવરસાવતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેમેઘધનુષનીસૂકીધરતીપરવાવતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેલોકોનીવચ્ચેતમારીસાથેરહેતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેતમારાથીપણછૂટાપડતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેકંઈપણઆવડતુંનાથી,
-એઅવસ્થાપરઊભારહેતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-કવિતાકેમઆવેછેએનીઘણીવારકવિનેપોતાનેપણખબરનથીહોતી. લોકોમાનેછેકેકવિતાપ્રેરણાથીઆવેછે. પ્રેરણાથીઆવેલુંજેકાંઈહોયતેઉત્તમજહોય, એવુંનથી. જેઆવેતેનેઆવવાદેવું. પણકાવ્યઆવ્યાપછીજાણેકેએબીજાનીકૃતિહોયએમએનેજોવીજોઈએઅનેપછીજેશબ્દોકાવ્યમાંમૂક્યાછેતેમાંઔચિત્યછેકેનહીંતેજોવુંજોઈએ.
-કોઈપણકાવ્યતમેપૂરુંકરોછોએહંમેશાંપૂર્ણનથીહોતું. બહુબહુતોએનીગતિપૂર્ણતાતરફનીહોયતોહોય. કવિતાપ્રગટેપછીકવિતાએજીવવાનુંછેપોતાનાજપગપર. એનાજન્મપછીકવિતાઅનેકવિવચ્ચેનીજનનનાળકપાઈજાયછે. કવિતાએજીવવાનુંછેવહીજતાકાળમાં. ભલભલાકવિઓનાંકાવ્યોએમનાકાવ્યસંગ્રહોનાકબ્રસ્તાનમાંકાયમનેમાટેદટાઈગયાંહોયછે. જાહેરમંચપરકાવ્યવાંચીએછીએત્યારેકવિતાતાળીઓનાગડગડાટથીબહેરીથઈજાયછે. કેટલીનિષ્ફળકવિતાનેઅંતેએકસફળકવિતાપ્રગટથતીહોયછે! કવિએનિંદા, સ્તુતિઅનેઅવજ્ઞાથીપરથવુંજોઈએ. કવિકવિતાલખેપછીએનેપોતાનીકવિતાથીછૂટાંપડતાંપણઆવડવુંજોઈએ.
-કવિથવાનીસજ્જતાવિશેનુંએકકાવ્યજોઈએ:
-તમનેતારાઓનીબારાખડીઉકેલતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેફૂલોનીપાંખડીમાંપ્રવેશતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેક્ષણનીઆંખડીમાંકશુંકઆંજતાઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેરણનાવિષાદનેમૃગજળથીમાંજતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેઆંખમાંઆવેલાંવાદળનેનહીંવરસાવતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેમેઘધનુષનીસૂકીધરતીપરવાવતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેલોકોનીવચ્ચેતમારીસાથેરહેતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેતમારાથીપણછૂટાપડતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-તમનેકંઈપણઆવડતુંનાથી,
-એઅવસ્થાપરઊભારહેતાંઆવડેછે?
-—તોલખો.
-{{Right|[‘દિવ્યભાસ્કર’ દૈનિક: ૨૦૦૫]}}
 {{Poem2Close}}
+<poem>
+કવિ થવાની સજ્જતા વિશેનું એક કાવ્ય જોઈએ:
+તમને તારાઓની બારાખડી ઉકેલતાં આવડે છે?
+—તો લખો.
+તમને ફૂલોની પાંખડીમાં પ્રવેશતાં આવડે છે?
+—તો લખો.
+તમને ક્ષણની આંખડીમાં કશુંક આંજતા આવડે છે?
+—તો લખો.
+તમને રણના વિષાદને મૃગજળથી માંજતાં આવડે છે?
+—તો લખો.
+તમને આંખમાં આવેલાં વાદળને નહીં વરસાવતાં આવડે છે?
+—તો લખો.
+તમને મેઘધનુષની સૂકી ધરતી પર વાવતાં આવડે છે?
+—તો લખો.
+તમને લોકોની વચ્ચે તમારી સાથે રહેતાં આવડે છે?
+—તો લખો.
+તમને તમારાથી પણ છૂટા પડતાં આવડે છે?
+—તો લખો.
+તમને કંઈ પણ આવડતું નાથી,
+એ અવસ્થા પર ઊભા રહેતાં આવડે છે?
+—તો લખો.
+</poem>
+{{Right|[‘દિવ્ય ભાસ્કર’ દૈનિક: ૨૦૦૫]}}