માણસાઈના દીવા/૧. ‘કોણ ચોર! કોણ શાહુકાર!’ની લીલાભૂમિ

૧. ‘કોણ ચોર! કોણ શાહુકાર!’ની લીલાભૂમિ

સામું ગામ આવતાં આવતાં દમ નીકળી જાય એવા કાઠિયાવાડના ગાઉઓથી ઊલટા આ ચરોતર-મહીકાંઠાના ગુજરાતી ગાઉઓ છે. દોઢ-દોઢ માઈલનો ગાઉ અને નજીક નજીક વનરાઈની ઓથે ઊભેલાં ગામડાં. ઠેકાણે ઠેકાણે ‘કૂક! કૂક! કૂક!’ અવાજ કરતાં એન્જિનો ચાલે, પાણીના પંપો દિવસરાત કૂવાઓને ઉલેચ્યા કરે : અધ-અધ વીઘેય ખેડુ નિહાલ થાય. કોંઠી, રાયણ અને સીતાફળી જેવાં ઝાડે તો જેનાં ખેતરોની વાડ બંધાય, એવી એ ચારુતરા વસુંધરા : અને પછી એને સાંપડે ધોધમાર ‘ક્રૂડ ઑઈલ’નું સાધન : શા માટે સોનું ન પાકે? એમ તો સૌરાષ્ટ્રમાંયે પાકે. પણ ઉદ્યમી ખેડૂતોને ‘ક્રૂડ’ કોણ આપે? વધુ અનાજ વાવો, મારા બાપો! નહીં વાવો તો બરાડા ફાડશું — પણ વાવો! બળદો નામનાં બે હાડપિંજરોને પાછલા પગે પૈયામાં ઢસરડતા ઢસરડતા વધુ અનાજ વાવો!