સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/ઝુલફીકાર અલી બુખારી/અહેમદાબાદકે લોગોં ઊઠો!

શહેરકો હમને ફિર દેખા, હઠીસિંગકા મંદિર દેખા,
શાહ આલમકી મસ્જિદ દેખી, અકેલે ઇન્સાનકી હદ દેખી;
રાનીજીકા હજીરા દેખા, દાદા હરિકા કૂવા દેખા,
પાટણ શહેરકી બારી દેખી, ક્યા પ્યારી ગુલકારી દેખી!
બચુ ઔર દીવાનકો દેખા, અમદાવાદકે માનકો દેખા,
રાવત દેખા, રાવલ દેખા, વિદ્યાખેતીકા હલ દેખા;
જોશી દેખા, સુંદરમ્ દેખા, ઇનમેં જીનેકા દમ દેખા,
ઝીણાભાઈ દેસાઈકો દેખા, વિદ્યાગૌરી માઈકો દેખા.
ધૂમકેતુ ઔર પાઠક દેખા, ઈનકો દેખા બેશક દેખા,
ઔર હમને કુછ ઓર ભી દેખા, આનેવાલા દોર ભી દેખા;
ઊંચે ઊંચે મિલ ભી દેખા, પથ્થર જૈસે દિલ ભી દેખેં,
કવિઓકો ભૂખા નંગા દેખા, તંત્રા ઘરોમેં રોતા દેખા.
ભૂખે દેખે નંગે દેખે, શાહઆલમમેં લફંગે દેખે,
શાયરકી ન કદરી દેખી, માહિરકી ન કદરી દેખી;
રાવલકા આંસુ બહતા દેખા ઔર દેસાઈકો દુખ સહતા દેખા,
પાઠકકો શોર મચાતે દેખા, લોગોંકો આંખ બચાતે દેખા.
રોઝેમેં દુકાન દેખી,
અહેમદાબાદકી શાન દેખી.
ઈનસે તુમકો કામ ભી ક્યા હય? ઈસમેં અપના નામ ભી ક્યા હય?
અહેમદાબાદકે લોગોં ઊઠો, પૈસા લો ઔર કલાકો છોડો;
દિનકો કર દો કાલી રાત, જય જય જય ગરવી ગુજરાત,
ઔર ગુજરાતકે લોગોં ઊઠો, કલાકા બિલકુલ નામ મિટા દો.
લંડનમેં હૈ એક હિ બારી, બાકી દોકી હૈ તૈયારી,
નર્મદાકા ઊઠો કામ મિટા દો, નાનાલાલકા નામ મિટા દો;
કોઈ નહીં હૈ જગમેં ઐસા જિનકે પાસ હો ઐસે પૈસે,
પૈસાકા કુછ ગમ મત ખાઓ, દેશાવરોંસે લોગ બુલાઓ.
એ ગુજરાતકી કલા મિટા દો, અહેમદાબાદકા નામ ઉછાલો
મિલકે માલિક યહાં રહતે હૈં, પૈસે કે દરિયા બહતે હૈં;
ઐસી જગે ક્યા કામ કલાકા? ક્યા મિલતા હૈ દામ કલાકા?
ઊઠો હે ગુજરાતકે લોગોં, ચુપસે ક્યોં હો? કુછ મત સોચો,
કોઈ ભી ચીજ ન છોડો, સારી પુરાની ચીજેં તોડો!
[ગુજરાત સાહિત્ય સભા સમક્ષ ભાષણ : અમદાવાદ : ૧૯૭૮]