પ્રતિપદા/૧૪. ઉદયન ઠક્કર: Difference between revisions

← Older edit

પ્રતિપદા/૧૪. ઉદયન ઠક્કર (view source)

Revision as of 11:39, 16 April 2024

7,141 bytes added , 16 April

no edit summary

Shnehrashmi

Interface administrators, Administrators

2,161

edits

@@ Line 53: / Line 53: @@
 કદાચ તમારો બોસ
 સામાન્ય ગુમાસ્તામાંથી
-કરોડોનો વેપાર સુધી પહોંચ્યો હોય
+કરોડોના વેપાર સુધી પહોંચ્યો હોય
 તમે કહેશો કે યાર, સફળતા એને કહેવાય
 મથુરાદાસનું તો જાણે... સમજ્યા)
@@ Line 72: / Line 72: @@
 (માળુ, આયે તમને નહીં જામે
 કેટકેટલી ફિલ્મો તમે જોઈ નાખી
-જેમાં કેન્સરની ગ્રસ્ત હીરો
+જેમાં કેન્સરથી ગ્રસ્ત હીરો
 હસતો-હસાવતો મોતને ભેટતો હોય
 ના, હવે આ ફોર્મ્યુલા તમને નહીં ચાલે)
 તો, માફ કરજે ભાઈ મથુરાદાસ જેરામ
 હું તારા માટે કોઈ કીર્તિસ્મારક રચી શકતો નથી
@@ Line 81: / Line 82: @@
 જેમાં તારી સ્મૃતિની પ્રતિષ્ઠા થઈ શકે
 શબ્દોનાં પીંછાં ઓઢાડી શકતો નથી
-તારાં સંદર્ભનાં નગ્ન ડિલ પર
+તારા સંદર્ભના નગ્ન ડિલ પર
 એક પ્રામાણિક વેદના સિવાય કશુંય આપી શકતો નથી
 ઓ મથુરાદાસ, મારા પિતા, મારા મૃત પિતા
@@ Line 159: / Line 160: @@
 રાક્ષસરાજ...! (અટ્ટહાસ્ય)
 અરે ક્યાંનો રાક્ષસ?
 ન હું દાનવ, ન દૈત્ય, ન પુત્ર દિતિનો
@@ Line 203: / Line 203: @@
 રાક્ષસ
 </poem>
+===૪. ગરુડપુરાણ===
+(‘ગરુડપુરાણ’ નામના દીર્ઘકાવ્યનો આ અંશ છે. ધરતીકંપથી થયેલી તારાજીને નિમિત્તે કવિ અહીં માનવજાતિની વેદના વિષે વાત કરે છે.)
+<poem>
+::::::(અનુષ્ટુપ)
+::કેવી રીતે પિતા એને ઓળખે? કુંભકાર તો
+::ફૂટેલી માટલીઓને ઓળખી શકતો નથી
+::મીરાં કે મહરુન્નિસા, ફેર કૈં પડતો નથી
+::કૂચગીતોથી કૂજંતો, ક્યાં ગયો ખત્રીચોક એ?
+::ચૂનાના પથ્થરો જ્યારે, ચારેક દિવસે ચળે
+::તળેથી, ચપટું એવું એકાદું ડૂસકું મળે
+::ક્યારની, કોઈની કાયા ઠેબાં-ઠોકર ખાય છે
+::ફરી પાછી અહલ્યામાંથી શલ્યા બની જાય છે
+::કોઈ કહેતાં નથી કોઈ ઊગર્યું પરિવારમાં
+::તોય તે ડોશીમા રાજી-રાજી, કેવી નવાઈ છે!
+::બોલ્યાં બોખું હસીને કે આજના અખબારમાં
+::જોઈ લ્યો છવિઓ મારી, પાને-પાને છપાઈ છે!
+::::::(મંદાક્રાંતા)
+:ક્યાં છે? ક્યાં છે? કલરવભરી ડાળ શી એ નિશાળ?
+:આવે આછા સ્વર રુદનના કેમ પાતાળમાંથી?
+:ધીરે ધીરે પ્રહર સરતાં, એ સ્વરોયે શમે છે
+:ઝાંખું – પાંખું ઝગમગી રહી દીવડાઓ ઠરે છે
+::::::(શાર્દૂલવિક્રીડિત)
+:જોતો જા, પળ બે યુવાન, પડખામાં કોણ પોઢ્યું હશે
+:કાયા જોઈ કદાચ ઓળખી જશે કે આ તો ‘અર્ધાંગના’
+:જેણે છેક સુધી સુચારુ કરને લંબાવી રાખ્યો હતો
+:સાચે મોડું થયું યુવાન, ગઈ વેળા હસ્તમેળાપની
+::::::(વસંતતિલકા)
+::ભાંગ્યાં ભડાક દઈને છતછાપરાંઓ
+::કંદુક શો ઊછળકૂદ કરે કન્હાઈ
+::મા કુમળા કવચ શી વળી વીંટળાઈ
+::ખાસ્સા ત્રણેક દિવસો પછી, જેમ તેમ
+::ખોળ્યાં, સુખેથી શિશુ તો બચકારતું’તું
+::બાઝ્યાં કંઈક સ્તનમંડળ, રક્તબિંદુ
+::આશ્લેષમાંથી શિશુ કેમ બહાર લેવું?
+::ગાત્રો અકેક કરતાં અકડાઈ ચાલ્યાં
+::::::(અનુષ્ટુપ)
+::અંતે મુક્ત કર્યું એને માતાની મૃત્યુનાળથી
+::કાચી કૂંપળને કોઈ ચૂંટી લે જેમ ડાળથી
+</poem>
+===૫. જીવી===
+<poem>
+જીવી નાની હતીને, સાવ નાની
+ત્યારની આ વાત
+કેડે કંદોરો* પહેરી કરીને
+એ તો ફેરફુદરડી ફરતી’તી
+પવનપાતળું લહેરણિયું લહેરાવીને
+સરખેસરખી સાહેલડીઓ સાથે
+લળી લળીને
+ગરબે ઘૂમતી’તી
+ત્યાં ફરરર આવ્યાં પતંગિયાં
+કોઈ બેઠું પાંદડીએ, કોઈ પાંખડીએ
+કોઈ સસલાના વાળ પર, કોઈ ચિત્તાની ફાળ પર
+હવે જીવી સહુને પતંગિયાથી ઓળખે
+પીળું પતંગિયું? તો’ કે ફૂલ!
+મોર? તો’કે પચરંગી પતંગિયું
+જીવીને જંપ નહિ
+કૂકા ઉછાળતી હોય, સામસામે ઘસીને અજવાળતી હોય
+ભીંતે હરણાં ને હાથીડા ચીતરતી હોય
+મમી-મમી રમતી હોય
+‘ચીના મીના ચાઉં ચાઉં
+અરધી રોટલી ખાઉં ખાઉં’
+કહી પડોશીની લાંબી દીવાલ પાછળ લપાતી-છુપાતી હોય
+કે બોરાં ને કાતરાં કરતી હોય હડપ્પા!
+બાપુની બકરી જીવી સાથે હળી ગયેલી
+ખોળિયાં બે ને જીવ એક
+એક દી ખેતર-ખેતર રમતાં મળ્યું
+... આ શું? પૈડું?
+દોડતાં-દોડાવતાં જીવી નીકળી ગઈ ક્યાંની ક્યાં...
+કૂવાને કાંઠલેથી કુંભારવાડા થઈને વણકરવાસ
+બકરી રહી ગઈ ગામને છેવાડે
+છેક
+એમ કરતાં જીવી તરુણી થઈ
+રૂપ એવું કે એક પા જીવી ને બીજી પા આકાશગંગા
+વિહરે કદંબવનમાં, અશોકવાટિકામાં
+કદી ચંપાની ડાળ, કદી પંપાની પાળ
+કદી ગુમ
+પછી તો દાંત તેટલી વાતો
+‘એલા, જીવીનું હરણ થયું!’
+‘ના, ના, લાખ સવા લાખના મહેલમાં મરણ થયું’
+‘મોકલાવો સહસ્ત્ર વહાણો’
+‘વાત પેટમાં રાખી શકે એવો એકાદો અશ્વ’
+‘મડમડી થઈ ગઈ છે એ તો
+ગોટપીટ બોલવું, ફાવે તે કરવું
+સ્વતંત્રતાની દેવી જાણે!’
+‘જોયેલી કાલ રાતે – હાથમાં મશાલ
+ક્યાં જતી હશે, સાવ એકલી?’
+કોને કોને સમજાવે જીવી
+કે અરુપરુ ઉજાસમાં
+ખોળે છે એ તો
+પેલી... બાપુની બકરી
+</poem>
+{{HeaderNav
+|previous = [[પ્રતિપદા/૧૩. બાબુ સુથાર|૧૩. બાબુ સુથાર]]
+|next = [[પ્રતિપદા/૧૫. સંજુ વાળા|૧૫. સંજુ વાળા]]
+}}