હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા: Difference between revisions

From Ekatra Wiki
Jump to navigation Jump to search
(→)
No edit summary
 
(24 intermediate revisions by 4 users not shown)
Line 1: Line 1:
{{BookCover
{{BookCover
|cover_image = File:11-Harish-Minashru-Kavya-Title-600.jpg
|cover_image = File:11-Harish-Minashru-Kavya-Title-600.jpg
|title = હરીશ મીનાશ્રુનાં કવિતા<br>
|title = હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા<br>
|editor = અજયસિંહ ચૌહાણ<br>
|editor = અજયસિંહ ચૌહાણ<br>
}}
}}


<br>
{{Box
|title = પ્રારંભિક
|content =
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ|‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પ્રારંભિક | પ્રારંભિક]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/સંપાદક-પરિચય|સંપાદક-પરિચય]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/સર્જક-પરિચય|સર્જક-પરિચય]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/કૃતિ-પરિચય|કૃતિ-પરિચય]]
}}
<br>
{{Box
|title = અનુક્રમ
|content =
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/તિર્યગ્ગીતિ|તિર્યગ્ગીતિ]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/વિદગ્ધ કવિ, એક વેસ્ટલૅન્ડસ્કેપ|વિદગ્ધ કવિ, એક વેસ્ટલૅન્ડસ્કેપ]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પર્જન્યસૂક્ત : ૨|પર્જન્યસૂક્ત : ૨]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પર્જન્યસૂક્ત : ૧૦|પર્જન્યસૂક્ત : ૧૦]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પર્જન્યસૂક્ત : ૧૧|પર્જન્યસૂક્ત : ૧૧]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પર્જન્યસૂક્ત : ૧૪|પર્જન્યસૂક્ત : ૧૪]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પર્જન્યસૂક્ત : ૧૯|પર્જન્યસૂક્ત : ૧૯]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પ્રેમસૂક્ત : ૨|પ્રેમસૂક્ત : ૨]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પ્રેમસૂક્ત : ૧૪|પ્રેમસૂક્ત : ૧૪]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પ્રેમસૂક્ત : ૧૫|પ્રેમસૂક્ત : ૧૫]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પ્રેમસૂક્ત : ૧૭|પ્રેમસૂક્ત : ૧૭]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પ્રેમસૂક્ત : ૨૦|પ્રેમસૂક્ત : ૨૦]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/જન્મારો|જન્મારો]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/ત્રિપદી|ત્રિપદી]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/વહાલેશરીનાં પદો : ૧|વહાલેશરીનાં પદો : ૧]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/વહાલેશરીનાં પદો : ૧૦|વહાલેશરીનાં પદો : ૧૦]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/શબદ|શબદ]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પદપ્રાંજલિ : ૧|પદપ્રાંજલિ : ૧]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પદપ્રાંજલિ : ૧૪|પદપ્રાંજલિ : ૧૪]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પદપ્રાંજલિ : ૩૪|પદપ્રાંજલિ : ૩૪]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/દામ્પત્ય|દામ્પત્ય]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/આનંત્યસંહિતા : ૭|આનંત્યસંહિતા : ૭]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/આનંત્યસંહિતા : ૧૦|આનંત્યસંહિતા : ૧૦]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/સ્થળસંહિતા|સ્થળસંહિતા]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પંખીપદારથ : ૪|પંખીપદારથ : ૪]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/શબરી ચીતરવા વિશે|શબરી ચીતરવા વિશે]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/ગૃહસ્થસંહિતા|ગૃહસ્થસંહિતા]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/ગૃહિણી : ૫|ગૃહિણી : ૫]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/છાપાવાળો છોકરો|છાપાવાળો છોકરો]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/બનારસ ડાયરી-૧૩|બનારસ ડાયરી-૧૩]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/ચન્દ્ર વિષે ચાટૂક્તિઓ : ૬|ચન્દ્ર વિષે ચાટૂક્તિઓ : ૬]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/ચન્દ્ર વિષે ચાટૂક્તિઓ : ૯|ચન્દ્ર વિષે ચાટૂક્તિઓ : ૯]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/કવિતા વિષે ચાટૂક્તિઓ : ૧|કવિતા વિષે ચાટૂક્તિઓ : ૧]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/કવિતા વિષે ચાટૂક્તિઓ : ૭|કવિતા વિષે ચાટૂક્તિઓ : ૭]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/કવિતા વિષે ચાટૂક્તિઓ : ૮|કવિતા વિષે ચાટૂક્તિઓ : ૮]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પુત્રવધૂને|પુત્રવધૂને]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/દીર્ઘકાવ્ય ‘નાચિકેતસૂત્ર’નો એક અંશ|દીર્ઘકાવ્ય ‘નાચિકેતસૂત્ર’નો એક અંશ]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/વિષાદયોગ ધ્રિબાંગસુંદરનો|વિષાદયોગ ધ્રિબાંગસુંદરનો]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/કવિતા વિષે જુબાની ધ્રિબાંગસુંદરની|કવિતા વિષે જુબાની ધ્રિબાંગસુંદરની]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/તૃણને ચૂંટું તો લીલું દર્દ ઊગે જેમને|તૃણને ચૂંટું તો લીલું દર્દ ઊગે જેમને]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/કથા પ્રેમની કહું તને અથથી ઇતિ|કથા પ્રેમની કહું તને અથથી ઇતિ]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/હું નિકટ છું, નખની માફક વેગળો પણ કહી શકે|હું નિકટ છું, નખની માફક વેગળો પણ કહી શકે]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/ઘા ઉપર ચપટી લવણ આપું તને|ઘા ઉપર ચપટી લવણ આપું તને]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/મુક્તાવલી|મુક્તાવલી]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/ઈબ્લિસ/અલ્લા, સુબહાનલ્લા|ઈબ્લિસ/અલ્લા, સુબહાનલ્લા]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/એક રતિકાવ્ય : ૧ કાવ્યપૂર્વ|એક રતિકાવ્ય : ૧ કાવ્યપૂર્વ]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/કાવ્યમધ્ય : ૨|કાવ્યમધ્ય : ૨]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/વ્યંજના|વ્યંજના]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/અભિધા|અભિધા]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/કાવ્યઉત્તર|કાવ્યઉત્તર]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/છટ્|છટ્]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/સુનો ભાઈ સાધો|સુનો ભાઈ સાધો]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/એક મુફલિસની રેવડી જાણે|એક મુફલિસની રેવડી જાણે]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/જરી ફુરસદ મળી છે તો મરી પરવારવું, સાધો|જરી ફુરસદ મળી છે તો મરી પરવારવું, સાધો]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/ઝળહળે જે જાગરણપર્યંત એ રાત જ જુદી|ઝળહળે જે જાગરણપર્યંત એ રાત જ જુદી]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/છે અજનબી છતાંય રિશ્તેદાર છે, સાધો|છે અજનબી છતાંય રિશ્તેદાર છે, સાધો]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/મસ્જિદ ઉપર અવાજોની લીલ બાઝવાની|મસ્જિદ ઉપર અવાજોની લીલ બાઝવાની]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/તેજ તાવે છે સત સતાવે છે|તેજ તાવે છે સત સતાવે છે]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/કાશીમાં તો ના મળ્યા કોઈનાય સરનામે કબીર|કાશીમાં તો ના મળ્યા કોઈનાય સરનામે કબીર]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/ન’તા નવદ્વીપ નવખંડા અહાહાહા અહોહોહો|ન’તા નવદ્વીપ નવખંડા અહાહાહા અહોહોહો]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/જે પળે ચિઠ્ઠીચબરખી પ્રેમની પાતી બને|જે પળે ચિઠ્ઠીચબરખી પ્રેમની પાતી બને]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/એટલું સત તો ક્યાંથી લાવું હું|એટલું સત તો ક્યાંથી લાવું હું]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/અરે શેખ, તારી આ...|અરે શેખ, તારી આ...]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પુણ્ય સ્મરણ : નર્મદ|પુણ્ય સ્મરણ : નર્મદ]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પુણ્ય સ્મરણઃ મનહર મોદી|પુણ્ય સ્મરણઃ મનહર મોદી]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પુણ્ય સ્મરણ : ઉમાશંકર જોશી|પુણ્ય સ્મરણ : ઉમાશંકર જોશી]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પુણ્ય સ્મરણ : હરિવલ્લભ ભાયાણી, મકરંદ દવે|પુણ્ય સ્મરણ : હરિવલ્લભ ભાયાણી, મકરંદ દવે]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/પુણ્ય સ્મરણ : રાવજી પટેલ|પુણ્ય સ્મરણ : રાવજી પટેલ]]
* [[હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા/સ્મરણપુણ્ય : રમણિક સોમેશ્વર|સ્મરણપુણ્ય : રમણિક સોમેશ્વર]]


* [[હરીશ મીનાશ્રુનાં કવિતા/પ્રારંભિક | પ્રારંભિક]]
}}
 
 
== તિર્યગ્ગીતિ ==
 
'''(એક અષ્ટમપષ્ટક)'''
 
'''૧'''
 
'''(Teenager કવિ, એક લૅન્ડસ્કેપ)'''
 
 
<poem>
{{Space}}ચંબેલીને પાંદે
ઝાકળનાં વલ્કલ પ્હેરીને બેઠી ગઝલ રૂપાંદે
 
કમલપત્રમાં વલય, કીડીને ચરણે નેપુર બાજે
ઝૂલે મુદામય મલય, કવિવર સરવે કાન વિરાજે
 
{{Space}}કલરવ કોમળ ટીપે ટીપે
{{Space}}મોતી છણકો કરતાં છીપે
{{Space}}પાંદડીઓમાં ગંધ પ્રવર્તી
{{Space}}સંવેદનની સાવ સમીપે
 
સિંજારવની વ્યથા સમેટી છંદ વડે શું છાંદે
{{Space}}ચંબેલીને પાંદે
 
ખરતું પીછું સહે, સ્વજન! વિશ્રંભકથા વ્યાકુળ
લીલો વાયુ વહે, વીંટાળી પોપટનાં પટકૂળ
 
{{Space}}વાચા રમ્ય વિલસતી નભની
{{Space}}ચુંબનમાં છાયા સૌરભની
{{Space}}ધ્રિબાંગસુંદર ભરી સભામાં
{{Space}}લાજ લૂંટે કોમલ રિષભની
 
કાગળ મધ્યે કુમુદિનીનો સ્પર્શ સજાવ્યો ચાંદે
{{Space}}ચંબેલીને પાંદે
</poem>
 
== વિદગ્ધ કવિ, એક વેસ્ટલૅન્ડસ્કેપ ==
 
<poem>
અમીં રે ગનપાઉડરનાં માણસો...
થોડાં સુંદર છૈંયે ઝાંઝાં છૈંયે ધિરબંગ
જેને તોપચી વ્હાલો ને વ્હાલો સાણસો
 
મારે તે આંગણ હિરોશીમળાનું ઝાડ
ઝૂલે મડદાંનાં પાંદ ઝૂલે દધિચીનાં હાડ
મોગરાયે ભડથું થૈ ગિયા
:::કાળો કારતૂસ બન્યો કૂણો દેશ
ભૂરા ભડવાને માથે રાતું ફૂમતું
:::લીલાં ચેલકાં બાળીને પાડી મેંશ
નકશા રાંડ્યા તે બોડી બામણી
::મારા ગામમાં બચી ના ગોકળગાય
અરેરે મારા ગામમાં બચી ના ગોકળગાય
એકલો ભાયાત ફૂંકે ફાચરો –
::એને તેડવાને આયાં છે મસાણ સો
:::અમીં રે ગનપાઉડરનાં માણસો...
 
તરણાં ઘોંટીને મૂશળ ઊગતાં
::ભોમકાની ખસી ગઈ ઠેઠ આંબોઈ
બળતણ ખૂટ્યાં તો મનખા મોકલ્યા
::રાતું ઘાશલેટ બની ગિયાં લોઈ
::શેપટાં ઉખાડી દીધાં આભનાં
જેણે ચેહમાં નીચોવ્યાં પૂમડાં ગાભનાં
નિત પાંચ ઝૂડી બંધૂકોને ફૂંકતી
::મારી શિકોતેર પેઢીઓને જોઈ
::ખાખી ધુમાડામાં ધરુજતી જોઈ
પેણનો યે ટોટો પીસી આટલું
:અમીં લખ્યું તેને ઝાઝું કરી જાણસો
:અમીં રે ગનપાવડરના માણસો....
</poem>
 
== પર્જન્યસૂક્ત : ૨ ==
 
<poem>
અહીં તો
પ્રિય અને પર્જન્ય,
નથી કો અન્ય–
કેવળ
:  હું
::: તે
ઝળહળ જળમાં અંતર્ધાન :
(રખે ને આજ કવિતા લખે)
મૌનમાં
શબ્દ સકળ તે મ્યાન!
</poem>
 
== પર્જન્યસૂક્ત : ૧૦ ==
 
<poem>
નયન થકી રે નેહ
::નીતરે નેવાં પરથી નીર
ઘરમાં પલળ્યાં પ્રિયજન
::કુંજે ભીંજ્યાં કોયલકીર
 
જરકશી મેઘબિજુલી ઊડે
આજ પધારે ચડી ગરુડે
 
બંશીવટને પુંજ પાંદડે
::ઝગમગતો આહીર
 
સ્તનમંડળ પર મેહુલમોતી
ત્રફડે તગતગ જળની જ્યોતિ
 
ગોપવનિતાનાં લયવ્યાકુળ
::ચળકે ચરણાં ચીર
 
જળઝૂલણા વન વૃંદાવનનું
બુંદ બિલોર ઝરે કંચનનું
 
સ્યાહી ઝબોળી જીર્ણ દ્વારિકા
::ઝૂરે, નરી કથીર
</poem>
 
== પર્જન્યસૂક્ત : ૧૧ ==
 
<poem>
મોરનું મ્હેણું અષાઢે સાંખવું સારું નહીં
આ રીતે ભડલીવચન કૈં ભાખવું સારું નહીં
 
એકલાં જાણી રખે આવી ચડે એનાં સ્મરણ
આંખમાં પાણીનું જોખમ રાખવું સારું નહીં
</poem>
 
== પર્જન્યસૂક્ત : ૧૪ ==
 
<poem>
આ વરસ એવું જલદ વરસાદનું ટીપું ખરે
કે તને અંગતપણું તારું પલળતું સાંભરે
 
શ્રાવણે પોપટ અને પરદેશ બહુ લીલા બને
એટલે કાયમ તું લીલાં પાંદડાં ચૂંટ્યાં કરે
</poem>
 
== પર્જન્યસૂક્ત : ૧૯ ==
 
<poem>
:::::જળથી ઢાંકી
::અતિશય વાંકી
:::::::     ખીલી અષાઢી બીજ
હોઠ બધાંયે ચુંબન ચુંબન, બીજ બધાં ઉદ્બીજ!
</poem>
 
== પ્રેમસૂક્ત : ૨ ==
 
<poem>
તમે પુષ્પ ચૂંટ્યું
તો મેં ગંધ
તમે પાદુકા ઉતારી
તો મેં પંથ
તમે ત્યજ્યાં પટકૂળ
અને મેં ત્વચા
હવે ઝળહળે તે કેવળ પ્રેમ
</poem>
 
== પ્રેમસૂક્ત : ૧૪ ==
 
<poem>
સ્તનથી
:: વધુ ઉત્તુંગ
નાભિથી વધુ ગહન
જંઘાથી
:: વધુ ગુહ્ય
નિતમ્બથી વધુ ભીષણ
આ વિશ્વમાં
:: અન્ય શું છે?
તેં ઉત્તર ન વાળ્યો
માત્ર ઝગમગી જળની પ્રહેલિકા
નેત્રને ખૂણે
</poem>
 
== પ્રેમસૂક્ત : ૧૫ ==
 
<poem>
આ
નિબિડ સ્પર્શ શું છે? –
::: કદાચ અપભ્રંશ દૂરતાનો
 
આલિંગન માટે ફેલાવેલા બાહુઓ
આકાશમાં ઉમેરી દે છે
થોડુંક વધુ આકાશ
 
આ ચુંબન
રમ્ય આકૃતિ રચે છે
આપણાં જ હોઠનાં શૂન્યની
 
નીરવ મધ્યરાત્રિને
ચંદ્ર કે ચાંદની જેવી ચેષ્ટાથી પણ
ખલેલ જ પહોંચે છે
ત્યારે
હું કંપિત સ્વરે
પ્રેમનો એકરાર કરવા મથે છે
જ્યારે હું કરતો રહું છું પ્રેમ
::::::       અવાક્
 
:::::   આ ચક્રવાક
:::: અને ચક્રવાકી
મિલનની પળ એ બન્નેવને
::       ઠેરવે છે એકાકી
</poem>
 
== પ્રેમસૂક્ત : ૧૭ ==
 
<poem>
યુદ્ધ આદરવાની તારી એ ખૂબી
અન્યને  લાગે કે જાણે તહકૂબી
</poem>
 
== પ્રેમસૂક્ત : ૨૦ ==
 
<poem>
ત્વચા ઉપર તો નિરંતર તમારો સ્પર્શ મળે
ને દૂરતામાં કેટલાં પ્રકાશવર્ષ મળે
ઘડે છે વ્યૂહ પ્રેમનો આ સુખડની કાયા
તમારી સાથે હવે નિત્યનો સંઘર્ષ મળે
</poem>
 
== જન્મારો ==
 
<poem>
::ઘરમાં હુવાવડીનો ખાટલો ને
જીવ મારો ચીઠાં લખે છ ચબૂતરે
 
ફળિયે શરાધિયાના દા’ડા ફરે ક
::મારી ઢોચકીમાં તૈડ પડી તૈડ
પોદળો યે છૉણું થૈ ભડભડ ચેત્યો ક
:::મનખાની મેલ બધી પૈડ
 
ભૂખે મરે છ ભાંજઘડિયાનાં છોકરાં
::ને ગડભાંજે ગોદડીમાં મૂતરે
 
લેમડાની હળી જેવી ઘૈડિયાંની જાત
::એની ચેટલીક કરવાની ઠાઠો
હાહ જરી અધરાતે હેઠો બેઠો ક
::તૈં ઠૂંઠવો મેલીને ચિયો નાઠો
 
કોણ મારાં ખાહડાં પે’રીને ટૈણપો
::પાદરની પેલી પા ઊતરે?
</poem>
 
== ત્રિપદી ==
 
<poem>
થરથર કેસરકિરણ પરોઢે
પ્રિયજન અરસપરસને ઓઢે
તેજકટારી તૃણની પત્તી
માંહ્ય લીલોકચ સૂરજ સોઢે
૦
સરગમમાં તેતર ને સૂડા
વાજીંતર : રાતાં કેસૂડાં
પલાશમાં ને ભીમપલાશમાં
ભેદ કરે તું? ફટ્ રે ભૂંડા
૦
ગુંજાફળના દીપ પ્રજાળી
જળઝીંગોર ઝરે દ્રુમડાળી
મેઘફૂલથી તોળ્યા મઘમઘ
સવા વાલ કેવળ વનમાળી
</poem>
 
 
 
 
 
<center>&#9724;</center>
<br>

Latest revision as of 02:21, 28 May 2024

11-Harish-Minashru-Kavya-Title-600.jpg


હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા

સંપાદક: અજયસિંહ ચૌહાણ



પ્રારંભિક


અનુક્રમ

Retrieved from "https://wiki.ekatrafoundation.org/index.php?title=હરીશ_મીનાશ્રુની_કવિતા&oldid=74168"