Ekatra Foundation

સંસ્કૃતિ સૂચિ/ભાષાવિજ્ઞાન: Difference between revisions

સંસ્કૃતિ સૂચિ/ભાષાવિજ્ઞાન (view source)

Revision as of 18:01, 4 March 2025

136 bytes added ,  4 March
no edit summary
(Created page with "{{SetTitle}} {{Heading| 13. ભાષાવિજ્ઞાન | }} {| class="wikitable sortable" ! લેખ/ નોંધ શીર્ષક !! લેખના લેખક-અનુ. !! મહિનો/વર્ષ/પૃષ્ઠ નં. |- | અપૌરુષેય પ્રવૃત્તિ (નવા શબ્દોની શોધ અને ચર્ચા) || કાકા કાલેલકર || સપ્ટે61/350-353 |- | અંગ્રેજીભ...")
 
No edit summary
Line 10: Line 10:
| અંગ્રેજીભાષાના સૌથી સમૃદ્ધ શબ્દકોષની ઘડતરકથા || ત્રિભુવન વીરજીભાઈ હેમાણી || જૂન62/236-239
| અંગ્રેજીભાષાના સૌથી સમૃદ્ધ શબ્દકોષની ઘડતરકથા || ત્રિભુવન વીરજીભાઈ હેમાણી || જૂન62/236-239
|-
|-
|  'આચાર્ય'ને બદલે 'આચાર્યએ' || તંત્રી || ફેબ્રુ76/75
|  ‘આચાર્ય‘ને બદલે ‘આચાર્યએ‘ || તંત્રી || ફેબ્રુ76/75
|-
|-
| આર્યા (આર્યાયૂથના છંદો- છંદશાસ્ત્ર) || રામનારાયણ વિ. પાઠક || જૂન53/205-211
| આર્યા (આર્યાયૂથના છંદો- છંદશાસ્ત્ર) || રામનારાયણ વિ. પાઠક || જૂન53/205-211
Line 28: Line 28:
| કેટલાક અનુગોની વ્યુત્પત્તિ || હરિવલ્લભ ભાયાણી || જાન્યુ72/15-17
| કેટલાક અનુગોની વ્યુત્પત્તિ || હરિવલ્લભ ભાયાણી || જાન્યુ72/15-17
|-
|-
|  'ગઠિયા'નો સ્વાધ્યાય  || બેચરદાસ દોશી  || જાન્યુ53/24
|  ‘ગઠિયા‘નો સ્વાધ્યાય  || બેચરદાસ દોશી  || જાન્યુ53/24
|-
|-
| ગદ્યપદ્ય વિચાર  || ઉમાશંકર જોશી || મે49/173-178
| ગદ્યપદ્ય વિચાર  || ઉમાશંકર જોશી || મે49/173-178
Line 36: Line 36:
| ગુજરાતી કોશ || ભોગીલાલ સાંડેસરા || જાન્યુ62/17-24; ફેબ્રુ62/51-56
| ગુજરાતી કોશ || ભોગીલાલ સાંડેસરા || જાન્યુ62/17-24; ફેબ્રુ62/51-56
|-
|-
|  'ગુજરાતી કોશ' ખૂટતી કડીઓ || ત્રિભુવન વીરજીભાઈ હેમાણી || જૂન62/235/240
|  ‘ગુજરાતી કોશ‘ ખૂટતી કડીઓ || ત્રિભુવન વીરજીભાઈ હેમાણી || જૂન62/235/240
|-
|-
| ગુજરાતી ભાષા સાહિત્ય: ઊડતી નજરે (નિખિલ ભારત...સંમેલન) || ઉમાશંકર જોશી || જાન્યુ58/4-6/28-29
| ગુજરાતી ભાષા સાહિત્ય: ઊડતી નજરે (નિખિલ ભારત...સંમેલન) || ઉમાશંકર જોશી || જાન્યુ58/4-6/28-29
Line 42: Line 42:
| ગુજરાતી ભાષા/ યથા ભાષક: તથા ભાષા !  || ઉમાશંકર જોશી || ઑગ54/325
| ગુજરાતી ભાષા/ યથા ભાષક: તથા ભાષા !  || ઉમાશંકર જોશી || ઑગ54/325
|-
|-
|  'ગુજરાતી ભાષાની શક્તિ અને અભિવ્યક્તિ' વહીવટી ક્ષેત્રે || લલિત દલાલ || એપ્રિલ61/147-149
|  ‘ગુજરાતી ભાષાની શક્તિ અને અભિવ્યક્તિ‘ વહીવટી ક્ષેત્રે || લલિત દલાલ || એપ્રિલ61/147-149
|-
|-
| ગુજરાતી ભાષાનું માન્ય સ્વરૂપ/ ગુ. સા. પરિષદ પ્રસાદી (૨૫મું અધિવેશન) || કે. કા. શાસ્ત્રી || જાન્યુ70/6-7
| ગુજરાતી ભાષાનું માન્ય સ્વરૂપ/ ગુ. સા. પરિષદ પ્રસાદી (૨૫મું અધિવેશન) || કે. કા. શાસ્ત્રી || જાન્યુ70/6-7
Line 60: Line 60:
| ગુજરાતીમાં નિષેધાર્થ || હરિવલ્લભ ભાયાણી || ફેબ્રુ69/64-69
| ગુજરાતીમાં નિષેધાર્થ || હરિવલ્લભ ભાયાણી || ફેબ્રુ69/64-69
|-
|-
| ચોપાટીને બાંકડેથી (અંગ્રેજી શબ્દો અને ભારતીય પર્યાયો) ||  'વક્રગતિ' || જુલાઈ56/278-279
| ચોપાટીને બાંકડેથી (અંગ્રેજી શબ્દો અને ભારતીય પર્યાયો) ||  ‘વક્રગતિ‘ || જુલાઈ56/278-279
|-
|-
| ચોપાટીને બાંકડેથી (ઉચ્ચારશુદ્ધિ અંગે) ||  'વક્રગતિ' || જુલાઈ53/270-271/269
| ચોપાટીને બાંકડેથી (ઉચ્ચારશુદ્ધિ અંગે) ||  ‘વક્રગતિ‘ || જુલાઈ53/270-271/269
|-
|-
| ચોપાટીને બાંકડેથી (ગુજરાતી ભાષા- જોડણી/ ઉચ્ચારો) ||  'વક્રગતિ' || ડિસે53/470-471
| ચોપાટીને બાંકડેથી (ગુજરાતી ભાષા- જોડણી/ ઉચ્ચારો) ||  ‘વક્રગતિ‘ || ડિસે53/470-471
|-
|-
| છંદોમુક્તિનાં ઇંગિત || હરિવલ્લભ ભાયાણી || મે67/193-196
| છંદોમુક્તિનાં ઇંગિત || હરિવલ્લભ ભાયાણી || મે67/193-196
Line 74: Line 74:
| જોડણીપ્રવેશ || નગીનદાસ પારેખ || જુલાઈ59/276
| જોડણીપ્રવેશ || નગીનદાસ પારેખ || જુલાઈ59/276
|-
|-
|  'જોડણીપ્રવેશ' (રતિલાલ સાં. નાયક) || નગીનદાસ પારેખ || જૂન59/237-240
|  ‘જોડણીપ્રવેશ‘ (રતિલાલ સાં. નાયક) || નગીનદાસ પારેખ || જૂન59/237-240
|-
|-
| તેસ્સિતોરિની 'છત્રી' (લુઈજ તેસ્સિતોરિ- ઈટાલિયન સંશોધક) || તંત્રી  || ડિસે56/442
| તેસ્સિતોરિની ‘છત્રી‘ (લુઈજ તેસ્સિતોરિ- ઈટાલિયન સંશોધક) || તંત્રી  || ડિસે56/442
|-
|-
| ધ્વનિ || વિષ્ણુપ્રસાદ ર. ત્રિવેદી || ઑક્ટો-ડિસે84/297-300
| ધ્વનિ || વિષ્ણુપ્રસાદ ર. ત્રિવેદી || ઑક્ટો-ડિસે84/297-300
Line 106: Line 106:
| પ્રાકૃતમાં- રૂપ પ્રત્યય || ભોગીલાલ સાંડેસરા || એપ્રિલ55/160
| પ્રાકૃતમાં- રૂપ પ્રત્યય || ભોગીલાલ સાંડેસરા || એપ્રિલ55/160
|-
|-
| પ્રેરક અંગસાધક '- આર' પ્રત્યયનું મૂળ || હરિવલ્લભ ચૂ. ભાયાણી || સપ્ટે65/352-353
| પ્રેરક અંગસાધક ‘- આર‘ પ્રત્યયનું મૂળ || હરિવલ્લભ ચૂ. ભાયાણી || સપ્ટે65/352-353
|-
|-
|  'ફોનીમ': ચર્ચાપત્ર || કાલેલકર નારાયણ ગોવિંદ અને અન્ય || જુલાઈ66/273
|  ‘ફોનીમ‘: ચર્ચાપત્ર || કાલેલકર નારાયણ ગોવિંદ અને અન્ય || જુલાઈ66/273
|-
|-
|  'ફોનીમ' વિશે- ટી. એન. દવે || કિશોરકાન્ત સુખવંતરાય શુક્લ || સપ્ટે66/355
|  ‘ફોનીમ‘ વિશે- ટી. એન. દવે || કિશોરકાન્ત સુખવંતરાય શુક્લ || સપ્ટે66/355
|-
|-
|  'ફોનીમ' વિશે: ચર્ચાપત્રનો પ્રત્યુત્તર || ટી. એન. દવે || સપ્ટે66/355
|  ‘ફોનીમ‘ વિશે: ચર્ચાપત્રનો પ્રત્યુત્તર || ટી. એન. દવે || સપ્ટે66/355
|-
|-
| ફોનીમ/ ધ્વનિઘટક || પ્રબોધ બેચરદાસ પંડિત || સપ્ટે62/325-328/349-356
| ફોનીમ/ ધ્વનિઘટક || પ્રબોધ બેચરદાસ પંડિત || સપ્ટે62/325-328/349-356
|-
|-
|  'બંગભાષા- પ્રવેશ' (વિધૂભૂષણ દાસગુપ્ત અને મનુ પંડિત) || નગીનદાસ પારેખ || જૂન64/267
|  ‘બંગભાષા- પ્રવેશ‘ (વિધૂભૂષણ દાસગુપ્ત અને મનુ પંડિત) || નગીનદાસ પારેખ || જૂન64/267
|-
|-
|  'બૃહદ વ્યાકરણ' પછીની કાર્યદિશા  || હરિવલ્લભ ભાયાણી  || માર્ચ61/89-92
|  ‘બૃહદ વ્યાકરણ‘ પછીની કાર્યદિશા  || હરિવલ્લભ ભાયાણી  || માર્ચ61/89-92
|-
|-
| બોલીનું સ્વરૂપ || પ્રબોધ બેચરદાસ પંડિત  || સપ્ટે52/331-334; ઑકટો52/387-392
| બોલીનું સ્વરૂપ || પ્રબોધ બેચરદાસ પંડિત  || સપ્ટે52/331-334; ઑકટો52/387-392
|-
|-
|  'ભવાઈ' શબ્દનો એક પ્રાચીન પ્રયોગ || હરિવલ્લભ ભાયાણી || એપ્રિલ71/136
|  ‘ભવાઈ‘ શબ્દનો એક પ્રાચીન પ્રયોગ || હરિવલ્લભ ભાયાણી || એપ્રિલ71/136
|-
|-
|  'ભારતીય આર્ય ભાષા અને હિન્દી' (ભોગીલાલ સાંડેસરા) || ઉમાશંકર જોશી || ઑકટો52/396
|  ‘ભારતીય આર્ય ભાષા અને હિન્દી‘ (ભોગીલાલ સાંડેસરા) || ઉમાશંકર જોશી || ઑકટો52/396
|-
|-
| ભાષા અને વ્યાકરણ || કેશવરામ કા. શાસ્ત્રી || જાન્યુ67/31-36
| ભાષા અને વ્યાકરણ || કેશવરામ કા. શાસ્ત્રી || જાન્યુ67/31-36
|-
|-
|  'ભાષા આણિ સંસ્કૃતિ' (નારાયણ ગોવિંદ કાલેલકર) || પ્રબોધ બેચરદાસ પંડિત || જુલાઈ64/304-308
|  ‘ભાષા આણિ સંસ્કૃતિ‘ (નારાયણ ગોવિંદ કાલેલકર) || પ્રબોધ બેચરદાસ પંડિત || જુલાઈ64/304-308
|-
|-
|  'ભાષા વિજ્ઞાન' (ખંડ- ૧) (કાન્તિલાલ બ. વ્યાસ) || ટી. એન. દવે || માર્ચ66/110-112
|  ‘ભાષા વિજ્ઞાન‘ (ખંડ- ૧) (કાન્તિલાલ બ. વ્યાસ) || ટી. એન. દવે || માર્ચ66/110-112
|-
|-
| ભાષાઓની ક્ષેત્રમર્યાદા  || નારાયણ ગોવિંદ કાલેલકર  || માર્ચ51/92-97/91
| ભાષાઓની ક્ષેત્રમર્યાદા  || નારાયણ ગોવિંદ કાલેલકર  || માર્ચ51/92-97/91
Line 158: Line 158:
| ભાષાશિક્ષણ/ પહેલી ભાષા, બીજી ભાષા...અને ? || પ્રબોધ પંડિત || માર્ચ74/81-87
| ભાષાશિક્ષણ/ પહેલી ભાષા, બીજી ભાષા...અને ? || પ્રબોધ પંડિત || માર્ચ74/81-87
|-
|-
|  'મનોભાષાશાસ્ત્ર પરિચય' (ભાનુપ્રસાદ અમૃતલાલ પરીખ)/ પુરોવચન || વિષ્ણુપ્રસાદ ર. ત્રિવેદી || એપ્રિલ-જૂન82/77-81
|  ‘મનોભાષાશાસ્ત્ર પરિચય‘ (ભાનુપ્રસાદ અમૃતલાલ પરીખ)/ પુરોવચન || વિષ્ણુપ્રસાદ ર. ત્રિવેદી || એપ્રિલ-જૂન82/77-81
|-
|-
|  'માઠું હીંડવું'- 'દશમસ્કંધ'માંનો એક પ્રયોગ (પ્રેમાનંદ) || હરિવલ્લભ ભાયાણી || ઑગ67/315
|  ‘માઠું હીંડવું‘- ‘દશમસ્કંધ‘માંનો એક પ્રયોગ (પ્રેમાનંદ) || હરિવલ્લભ ભાયાણી || ઑગ67/315
|-
|-
| મ્હારી જોડણી પદ્ધતિ || બ. ક. ઠાકોર || ફેબ્રુ52/49-52/80; માર્ચ52/92-95
| મ્હારી જોડણી પદ્ધતિ || બ. ક. ઠાકોર || ફેબ્રુ52/49-52/80; માર્ચ52/92-95
Line 172: Line 172:
| લિપિસુધારણા  || તંત્રી  || ઑગ49/282-284
| લિપિસુધારણા  || તંત્રી  || ઑગ49/282-284
|-
|-
|  'લિંગ્વિસ્ટિક્સ ઍન્ડ ઇન્ગ્લિશ લૅંગ્વેજ ટિચિંગ' (સંપા. પી. બી. પંડિત) || શાન્તિભાઈ આચાર્ય || ફેબ્રુ66/66-69
|  ‘લિંગ્વિસ્ટિક્સ ઍન્ડ ઇન્ગ્લિશ લૅંગ્વેજ ટિચિંગ‘ (સંપા. પી. બી. પંડિત) || શાન્તિભાઈ આચાર્ય || ફેબ્રુ66/66-69
|-
|-
| વાગ્વ્યવહાર || પ્રબોધ બેચરદાસ પંડિત || જાન્યુ73/16-24
| વાગ્વ્યવહાર || પ્રબોધ બેચરદાસ પંડિત || જાન્યુ73/16-24
Line 182: Line 182:
| વ્યાકરણ || પ્રબોધ બેચરદાસ પંડિત || જુલાઈ72/196-200/221-224; ઑગ72/233-238
| વ્યાકરણ || પ્રબોધ બેચરદાસ પંડિત || જુલાઈ72/196-200/221-224; ઑગ72/233-238
|-
|-
| શબ્દચર્ચા- સમજ/ 'અષાઢો દીકરો' || ભોગીલાલ જે. સાંડેસરા || માર્ચ55/116
| શબ્દચર્ચા- સમજ/ ‘અષાઢો દીકરો‘ || ભોગીલાલ જે. સાંડેસરા || માર્ચ55/116
|-
|-
| શબ્દચર્ચા- સમજ/ 'અનુરાધા' (ચિ. અનુરાધાને નૃત્યદીક્ષા પ્રસંગે) || કાકા કાલેલકર, સંકલન: તંત્રી || ફેબ્રુ70/79
| શબ્દચર્ચા- સમજ/ ‘અનુરાધા‘ (ચિ. અનુરાધાને નૃત્યદીક્ષા પ્રસંગે) || કાકા કાલેલકર, સંકલન: તંત્રી || ફેબ્રુ70/79
|-
|-
| શબ્દચર્ચા- સમજ/ અમે નહિ, આપણે || ઉમાશંકર જોશી || જાન્યુ59/1
| શબ્દચર્ચા- સમજ/ અમે નહિ, આપણે || ઉમાશંકર જોશી || જાન્યુ59/1
Line 190: Line 190:
| શબ્દચર્ચા- સમજ/ અષાઢો દીકરો || તંત્રી || ફેબ્રુ55/43/48
| શબ્દચર્ચા- સમજ/ અષાઢો દીકરો || તંત્રી || ફેબ્રુ55/43/48
|-
|-
| શબ્દ ચર્ચા- સમજ/ 'ઇન્ડિયા' અને 'ભારત' || રેવન્ડ ફાધર એચ. હેરાસ  || ફેબ્રુ50/79-80
| શબ્દ ચર્ચા- સમજ/ ‘ઇન્ડિયા‘ અને ‘ભારત‘ || રેવન્ડ ફાધર એચ. હેરાસ  || ફેબ્રુ50/79-80
|-
|-
| શબ્દચર્ચા- સમજ/ એ આરસ ક્યાંનો ? || પુરાતન બુચ || જૂન52/239
| શબ્દચર્ચા- સમજ/ એ આરસ ક્યાંનો ? || પુરાતન બુચ || જૂન52/239
Line 228: Line 228:
| સંબંધક ભૂતકૃદંતના અર્થો || હરિવલ્લભ ભાયાણી || ઑગ73/316-318
| સંબંધક ભૂતકૃદંતના અર્થો || હરિવલ્લભ ભાયાણી || ઑગ73/316-318
|-
|-
| સંબંધવાચક 'ન'ના થોડાક વિશિષ્ટ પ્રયોગો || હરિવલ્લભ ભાયાણી || સપ્ટે73/341-344
| સંબંધવાચક ‘ન‘ના થોડાક વિશિષ્ટ પ્રયોગો || હરિવલ્લભ ભાયાણી || સપ્ટે73/341-344
|-
|-
| સંસ્કૃતના અભ્યાસનું શું ?  || તંત્રી  || જૂન57/202-203
| સંસ્કૃતના અભ્યાસનું શું ?  || તંત્રી  || જૂન57/202-203
Line 236: Line 236:
| સાહિત્ય- ભાષા- વિજ્ઞાન: સાહિત્યવિચાર અને ભાષાવિચારનું એક સંયુક્ત નૂતન ક્ષેત્ર || ડબલ્યુ. ઓ. હેન્ડ્રિક્સ, અનુ. હરિવલ્લભ ભાયાણી || જાન્યુ-માર્ચ80/4-8
| સાહિત્ય- ભાષા- વિજ્ઞાન: સાહિત્યવિચાર અને ભાષાવિચારનું એક સંયુક્ત નૂતન ક્ષેત્ર || ડબલ્યુ. ઓ. હેન્ડ્રિક્સ, અનુ. હરિવલ્લભ ભાયાણી || જાન્યુ-માર્ચ80/4-8
|-
|-
|  'સિદ્ધહેમ'નાં અપભ્રંશ પદ્યો || હરિવલ્લભ ભાયાણી  || માર્ચ61/115-116/118
|  ‘સિદ્ધહેમ‘નાં અપભ્રંશ પદ્યો || હરિવલ્લભ ભાયાણી  || માર્ચ61/115-116/118
|-
|-
| (ડૉ.) સુનીતિકુમારનું વિચારસમૃદ્ધ વ્યાખ્યાન || તંત્રી  || નવે53/402-403
| (ડૉ.) સુનીતિકુમારનું વિચારસમૃદ્ધ વ્યાખ્યાન || તંત્રી  || નવે53/402-403
|-
|-
|  'સ્વરભાર અને તેના વ્યાપાર' (ગોકળભાઈ ધર્મદાસ પટેલ) || પ્રબોધદાસ બેચરદાસ પંડિત  || નવે52/432-437; જાન્યુ53/33-36
|  ‘સ્વરભાર અને તેના વ્યાપાર‘ (ગોકળભાઈ ધર્મદાસ પટેલ) || પ્રબોધદાસ બેચરદાસ પંડિત  || નવે52/432-437; જાન્યુ53/33-36
|-
|-
|  'હાલરડું' 'પારણું' (અપભ્રંશ સાહિત્યમાં) || હરિવલ્લભ ભાયાણી || જુલાઈ70/264-265
|  ‘હાલરડું‘ ‘પારણું‘ (અપભ્રંશ સાહિત્યમાં) || હરિવલ્લભ ભાયાણી || જુલાઈ70/264-265
|-
|-
| હિંદી ભાષા અને લિપિસુધાર  || તંત્રી || જાન્યુ54/57
| હિંદી ભાષા અને લિપિસુધાર  || તંત્રી || જાન્યુ54/57
|-
|-
|  'ળ'- કાર  || ભૃગુરાય અંજારિયા  || જુલાઈ49/256
|  ‘ળ‘- કાર  || ભૃગુરાય અંજારિયા  || જુલાઈ49/256
|}
|}
Retrieved from "https://wiki.ekatrafoundation.org/wiki/Special:MobileDiff/84689"