નોબેલ સાહિત્ય પુરસ્કાર

નોબેલ સાહિત્ય પુરસ્કારના સંપૂર્ણ વિજેતાઓ ૧૯૦૧-૨૦૨૪

૧૨૩ વર્ષના ગાળામાં નોબેલ સાહિત્ય પુરસ્કાર ૧૧૫ વ્યક્તિગત વિજેતાઓને એનાયત કરવામાં આવ્યો છે, જેમાં વિશ્વ યુદ્ધો અને અન્ય સંજોગોને કારણે સાત વર્ષ કોઈ પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો ન હતો. ૧૯૦૧માં લિયો ટોલ્સટોયની જગ્યાએ સુલી પ્રુધોમને વિજેતા તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યા હતા, જે એક વિવાદાસ્પદ પસંદગી હતી. ત્યારથી લઈને ૨૦૨૪માં હાન કાંગની અસાધારણ જીત સુધી, આ પુરસ્કાર યુરોપિયન સાહિત્યિક રૂઢિચુસ્તતામાંથી વૈવિધ્યપૂર્ણ અવાજો અને નવીન સ્વરૂપોની વૈશ્વિક ઓળખ તરફ વિકસિત થયો છે.

મુખ્ય વૈશ્વિક સંઘર્ષો દરમિયાન એવોર્ડ વિનાના વર્ષો હતા: ૧૯૧૪ અને ૧૯૧૮ (પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ), ઉપરાંત ૧૯૩૫, ૧૯૪૦-૧૯૪૩ (બીજા વિશ્વયુદ્ધનો સમયગાળો), આમ કુલ સાત વર્ષ ચૂકી ગયા. ચાર પુરસ્કારો બે વિજેતાઓ વચ્ચે વહેંચાયા હતા (૧૯૦૪, ૧૯૧૭, ૧૯૬૬, ૧૯૭૪), જ્યારે માત્ર બે વિજેતાઓએ ઇનકાર કર્યો હતો: જીન-પોલ સાર્ત્રે ૧૯૬૪માં સ્વેચ્છાએ ઇનકાર કર્યો હતો, અને બોરિસ પાસ્તર્નાકને ૧૯૫૮માં સોવિયેત દબાણના કારણે ઇનકાર કરવાની ફરજ પડી હતી. એરિક એક્સેલ કાર્લફેલ્ડટ ૧૯૩૧માં મરણોત્તર પુરસ્કાર મેળવનાર એકમાત્ર વિજેતા છે.

ભૌગોલિક ઉત્ક્રાંતિ સાહિત્યિક માન્યતાના વિસ્તરણની એક નોંધપાત્ર વાર્તા કહે છે, જે યુરોપિયન વર્ચસ્વ (ખાસ કરીને જર્મન, ફ્રેન્ચ અને સ્કેન્ડિનેવિયન લેખકો)થી શરૂ થઈને ધીમે ધીમે દરેક ખંડના અવાજોને અપનાવે છે. નોંધપાત્ર ‘પ્રથમ’માં સેલ્મા લેગરલોફ પ્રથમ મહિલા વિજેતા (૧૯૦૯), રવીન્દ્રનાથ ટાગોર પ્રથમ બિન-યુરોપિયન (૧૯૧૩) અને વોલે સોયિન્કા પ્રથમ આફ્રિકન (૧૯૮૬) તરીકેનો સમાવેશ થાય છે.

સંપૂર્ણ સૂચિ

૧૯૦૧: સુલી પ્રુધોમ (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની કાવ્યાત્મક રચના માટે વિશેષ માન્યતામાં, જે ઉચ્ચ આદર્શવાદ, કલાત્મક પૂર્ણતા અને હૃદય અને બુદ્ધિ બંનેના ગુણોના દુર્લભ સંયોજનનો પુરાવો આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: સ્ટેન્સીસ એટ પોએમ્સ, લેસ એપ્લુવર્સ, ટેસ્ટામેન્ટ પોએટીક શૈલી: કવિતા ખાસ નોંધ: સૌપ્રથમ વિજેતા; ટોલ્સટોયની જગ્યાએ વિવાદાસ્પદ પસંદગી

૧૯૦૨: થિયોડોર મોમસેન (જર્મન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "ઐતિહાસિક લેખનની કળાના મહાન જીવંત માસ્ટર, ખાસ કરીને તેમના સ્મારક કાર્ય ‘એ હિસ્ટરી ઓફ રોમ’ના સંદર્ભમાં" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: રોમિસ્ચે ગેસ્ચીચ્ટે, કોર્પસ ઇન્સ્ક્રિપ્ટિયોનમ લેટિનરુમ શૈલી: ઐતિહાસિક લેખન/નોન-ફિક્શન ખાસ નોંધ: સાહિત્ય પુરસ્કાર જીતનાર એકમાત્ર ઇતિહાસકાર

૧૯૦૩: બ્યોર્નસ્ટજેર્ન બ્યોર્નસન (નોર્વેજીયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની ઉમદા, ભવ્ય અને બહુમુખી કવિતાને શ્રદ્ધાંજલિ તરીકે, જે હંમેશા તેની પ્રેરણાની તાજગી અને તેની ભાવનાની દુર્લભ શુદ્ધતા દ્વારા અલગ પડે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: સિન્નોવ સોલબેક્કેન, આર્ને, નોર્વેના રાષ્ટ્રગીતના ગીતો શૈલી: કવિતા, કાલ્પનિક, નાટક

૧૯૦૪: સંયુક્ત પુરસ્કાર

ફ્રેડરિક મિસ્ટ્રલ (ફ્રેન્ચ/પ્રોવેન્શિયલ): "તેમની કાવ્યાત્મક કૃતિની તાજી મૌલિકતા અને સાચી પ્રેરણાની માન્યતામાં, જે તેમના લોકોના કુદરતી દૃશ્યો અને મૂળ ભાવનાને વિશ્વાસપૂર્વક પ્રતિબિંબિત કરે છે, અને તે ઉપરાંત, પ્રોવેન્શિયલ ફિલોલોજિસ્ટ તરીકેનું તેમનું નોંધપાત્ર કાર્ય" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: મિરીયો, લૌ ટ્રેસર ડોઉ ફેલિબ્રીજ શૈલી: કવિતા, ફિલોલોજી (ઓક્સિટન ભાષા) જોસ એચેગરાય (સ્પેનિશ): "તેમની અસંખ્ય અને તેજસ્વી રચનાઓની માન્યતામાં, જેણે વ્યક્તિગત અને મૂળ રીતે સ્પેનિશ નાટકની મહાન પરંપરાઓને પુનર્જીવિત કરી છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: અલ ગ્રાણ ગાલીયોટો, ઓ લોકુરા ઓ સાંટીદાદ શૈલી: નાટક

૧૯૦૫: હેનરીક સિએનકિવિઝ (પોલિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "એપિક લેખક તરીકેના તેમના ઉત્કૃષ્ટ ગુણોને કારણે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ક્વો વાડિસ, ધ ટ્રાયોલોજી (વિથ ફાયર એન્ડ સ્વોર્ડ, ધ ડિલ્યુઝ, પાન માઇકલ) શૈલી: ઐતિહાસિક કાલ્પનિક

૧૯૦૬: જિઓસુએ કાર્ડુચી (ઇટાલિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "માત્ર તેમના ઊંડા જ્ઞાન અને વિવેચનાત્મક સંશોધનને ધ્યાનમાં રાખીને જ નહીં, પરંતુ સર્જનાત્મક ઉર્જા, શૈલીની તાજગી અને ગીતાત્મક શક્તિને શ્રદ્ધાંજલિ તરીકે, જે તેમની કાવ્યાત્મક કૃતિઓને લાક્ષણિકતા આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: રાઇમ નુઓવ, ઓડી બાર્બર શૈલી: કવિતા, સાહિત્યિક વિવેચન

૧૯૦૭: રુડયાર્ડ કિપલિંગ (બ્રિટિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "નિરીક્ષણની શક્તિ, કલ્પનાની મૌલિકતા, વિચારોની મજબૂતાઈ અને કથા માટેની નોંધપાત્ર પ્રતિભાને ધ્યાનમાં રાખીને, જે આ વિશ્વ-પ્રસિદ્ધ લેખકની રચનાઓને લાક્ષણિકતા આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ જંગલ બુક, કિમ, જસ્ટ સો સ્ટોરીઝ શૈલી: કાલ્પનિક, કવિતા ખાસ નોંધ: ૪૧ વર્ષની ઉંમરે સૌથી યુવા વિજેતા

૧૯૦૮: રુડોલ્ફ યુકન (જર્મન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "સત્ય માટેની તેમની ગંભીર શોધ, વિચારની તેમની ભેદી શક્તિ, તેમના દ્રષ્ટિનો વ્યાપક વિસ્તાર, અને તેમની રજૂઆતમાં ઉષ્મા અને શક્તિની માન્યતામાં, જેનાથી તેમણે તેમના અસંખ્ય કાર્યોમાં જીવનના આદર્શવાદી દર્શનનો બચાવ અને વિકાસ કર્યો" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ મિનિંગ એન્ડ વેલ્યુ ઓફ લાઇફ, ધ ટ્રુથ ઓફ રિલિજિયન શૈલી: ફિલસૂફી

૧૯૦૯: સેલ્મા લેગરલોફ (સ્વીડિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના લખાણોને લાક્ષણિકતા આપતા ઉચ્ચ આદર્શવાદ, આબેહૂબ કલ્પના અને આધ્યાત્મિક દ્રષ્ટિની પ્રશંસામાં" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ વન્ડરફુલ એડવેન્ચર્સ ઓફ નિલ્સ, ગોસ્ટા બર્લિંગની સાગા શૈલી: કાલ્પનિક, બાળકોનું સાહિત્ય ખાસ નોંધ: પ્રથમ મહિલા વિજેતા

૧૯૧૦: પોલ હેયસે (જર્મન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "લાયરીક કવિ, નાટ્યકાર, નવલકથાકાર અને વિશ્વ-પ્રસિદ્ધ ટૂંકી વાર્તાઓના લેખક તરીકેની તેમની લાંબી ફળદાયી કારકિર્દી દરમિયાન તેમણે દર્શાવેલી, આદર્શવાદથી ભરપૂર, સંપૂર્ણ કલાત્મકતાને શ્રદ્ધાંજલિ તરીકે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: લ’અરબિયાટા, કિન્ડર ડેર વેલ્ટ શૈલી: કાલ્પનિક, કવિતા, નાટક

૧૯૧૧: મોરિસ મેટરલિંક (બેલ્જિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની બહુપક્ષીય સાહિત્યિક પ્રવૃત્તિઓની પ્રશંસામાં, અને ખાસ કરીને તેમના નાટકીય કાર્યોની, જે કલ્પનાના વૈભવ અને કાવ્યાત્મક કાલ્પનિકતા દ્વારા અલગ પડે છે, જે કેટલીકવાર પરીકથાના વેશમાં ઊંડી પ્રેરણાને પ્રગટ કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ બ્લુ બર્ડ, પેલેઆસ એન્ડ મેલિસાંડે શૈલી: સિમ્બોલિસ્ટ નાટક

૧૯૧૨: ગેરહાર્ટ હાઉપ્ટમેન (જર્મન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "મુખ્યત્વે નાટકીય કલાના ક્ષેત્રમાં તેમના ફળદાયી, વૈવિધ્યસભર અને ઉત્કૃષ્ટ નિર્માણની માન્યતામાં" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ વીવર્સ, બિફોર ડેબ્રેક શૈલી: કુદરતી નાટક

૧૯૧૩: રવીન્દ્રનાથ ટાગોર (ભારતીય)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની અત્યંત સંવેદનશીલ, તાજી અને સુંદર કવિતાને કારણે, જેના દ્વારા તેમણે અદભૂત કુશળતાથી તેમના કાવ્યાત્મક વિચારને, તેમના પોતાના અંગ્રેજી શબ્દોમાં વ્યક્ત કરીને, પશ્ચિમના સાહિત્યનો ભાગ બનાવ્યો" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ગીતાંજલિ, ધ હોમ એન્ડ ધ વર્લ્ડ શૈલી: કવિતા, કાલ્પનિક, નાટક ખાસ નોંધ: પ્રથમ બિન-યુરોપિયન વિજેતા

૧૯૧૪: કોઈ પુરસ્કાર નહીં (પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ)

૧૯૧૫: રોમેન રોલેન્ડ (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના સાહિત્યિક નિર્માણના ઉચ્ચ આદર્શવાદ અને સહાનુભૂતિ અને સત્યના પ્રેમ માટે શ્રદ્ધાંજલિ તરીકે, જેનાથી તેમણે જુદા જુદા પ્રકારના મનુષ્યોનું વર્ણન કર્યું છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: જીન-ક્રિસ્ટોફ (૧૦-ભાગની શ્રેણી), અબવ ધ બેટલ શૈલી: કાલ્પનિક, નિબંધો

૧૯૧૬: વર્નર વોન હેઇડેનસ્ટામ (સ્વીડિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "આપણા સાહિત્યમાં એક નવા યુગના અગ્રણી પ્રતિનિધિ તરીકેના તેમના મહત્વની માન્યતામાં" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: પિલગ્રિમેજ: ધ વાન્ડર યર્સ, ધ ચાર્લ્સ મેન શૈલી: કવિતા, ઐતિહાસિક કાલ્પનિક

૧૯૧૭: સંયુક્ત પુરસ્કાર

કાર્લ ગ્જેલેરુપ (ડેનિશ): "તેમની વૈવિધ્યસભર અને સમૃદ્ધ કવિતા માટે, જે ઉચ્ચ આદર્શોથી પ્રેરિત છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ મિલ, ધ પિલગ્રિમ કામાનિતા શૈલી: કવિતા, કાલ્પનિક હેનરિક પોન્ટોપ્પિડન (ડેનિશ): "ડેનમાર્કમાં વર્તમાન જીવનના તેમના અધિકૃત વર્ણનો માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ પ્રોમિસ્ડ લેન્ડ, લિક્કે-પેર શૈલી: કાલ્પનિક, સામાજિક વાસ્તવવાદ

૧૯૧૮: કોઈ પુરસ્કાર નહીં (પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ)

૧૯૧૯: કાર્લ સ્પિટ્ટેલર (સ્વિસ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના મહાકાવ્ય, ઓલિમ્પિયન સ્પ્રિંગની વિશેષ પ્રશંસામાં" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ઓલિમ્પિયન સ્પ્રિંગ, પ્રોમિથિયસ એન્ડ એપિમેથિયસ શૈલી: મહાકાવ્ય કવિતા

૧૯૨૦: ક્નટ હામસુન (નોર્વેજીયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના સ્મારક કાર્ય, ગ્રોથ ઓફ ધ સોઇલ માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ગ્રોથ ઓફ ધ સોઇલ, હંગર, પાન શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૨૧: એનાટોલ ફ્રાન્સ (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની તેજસ્વી સાહિત્યિક સિદ્ધિઓની માન્યતામાં, જે શૈલીની ઉમદાતા, ઊંડી માનવીય સહાનુભૂતિ, કૃપા અને સાચા ગેલિક સ્વભાવ દ્વારા લાક્ષણિકતા ધરાવે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: લ’હિસ્ટોર કોન્ટેમ્પોરેન, લે ક્રાઈમ ડી સિલ્વેસ્ટ્રે બોનાર્ડ શૈલી: કાલ્પનિક, ફિલોસોફિકલ નવલકથાઓ

૧૯૨૨: જેસિન્ટો બેનાવેન્ટે (સ્પેનિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જે રીતે તેમણે સ્પેનિશ નાટકની ગૌરવપૂર્ણ પરંપરાઓને ચાલુ રાખી છે તે ખુશખુશાલ રીત માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: લોસ ઇન્ટેરેસિસ ક્રિએડોસ, લા મલક્વેરિડા શૈલી: નાટક

૧૯૨૩: વિલિયમ બટલર યેટ્સ (આઇરિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની હંમેશા પ્રેરિત કવિતા માટે, જે અત્યંત કલાત્મક સ્વરૂપમાં સમગ્ર રાષ્ટ્રની ભાવનાને અભિવ્યક્ત કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ લેક આઇલ ઓફ ઇનિસફ્રી, ધ સેકન્ડ કમિંગ, ધ ટાવર શૈલી: કવિતા, નાટક

૧૯૨૪: વાડિસ્લાવ રેમોન્ટ (પોલિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના મહાન રાષ્ટ્રીય મહાકાવ્ય, ‘ધ પીઝેન્ટ્સ’ માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ચલોપી (ધ પીઝેન્ટ્સ), ઝિએમિયા ઓબિએકાના (ધ પ્રોમિસ્ડ લેન્ડ) શૈલી: કુદરતી કાલ્પનિક

૧૯૨૫: જ્યોર્જ બર્નાર્ડ શો (આઇરિશ/બ્રિટિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના કાર્ય માટે જે આદર્શવાદ અને માનવતા બંને દ્વારા ચિહ્નિત થયેલું છે, તેનું ઉત્તેજક વ્યંગ્ય ઘણીવાર એક અનોખી કાવ્યાત્મક સુંદરતાથી ભરપૂર હોય છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: પિગ્મેલિયન, મેન એન્ડ સુપરમેન, સેન્ટ જોન શૈલી: નાટક, સાહિત્યિક વિવેચન ખાસ નોંધ: સન્માન સ્વીકાર્યું પરંતુ નાણાકીય પુરસ્કારનો ઇનકાર કર્યો

૧૯૨૬: ગ્રેઝિયા ડેલેડા (ઇટાલિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના આદર્શવાદી રીતે પ્રેરિત લખાણો માટે જે સ્પષ્ટ સ્પષ્ટતા સાથે તેમના વતન ટાપુ પરના જીવનનું ચિત્રણ કરે છે અને ઊંડાણ અને સહાનુભૂતિ સાથે સામાન્ય રીતે માનવીય સમસ્યાઓનો સામનો કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: સાર્ડિનિયન જીવનનું નિરૂપણ કરતી વિવિધ નવલકથાઓ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૨૭: હેનરી બર્ગસન (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના સમૃદ્ધ અને જીવંત વિચારો અને તેજસ્વી કુશળતાની માન્યતામાં જેની સાથે તેમને રજૂ કરવામાં આવ્યા છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ટાઇમ એન્ડ ફ્રી વિલ, ક્રિએટિવ ઇવોલ્યુશન શૈલી: ફિલસૂફી

૧૯૨૮: સિગ્રીડ ઉન્ડસેટ (નોર્વેજીયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "મુખ્યત્વે મધ્ય યુગ દરમિયાન ઉત્તરીય જીવનના તેમના શક્તિશાળી વર્ણનો માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ક્રિસ્ટિન લવરાન્સદાત્તર ટ્રાયોલોજી, ઓલાવ ઔદુન્સસોન ટેટ્રાલોજી શૈલી: ઐતિહાસિક કાલ્પનિક

૧૯૨૯: થોમસ માન (જર્મન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "મુખ્યત્વે તેમની મહાન નવલકથા, ‘બુડડેનબ્રુક્સ’ માટે, જેણે સમકાલીન સાહિત્યના ક્લાસિક કાર્યોમાંના એક તરીકે સતત વધતી માન્યતા મેળવી છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: બુડડેનબ્રુક્સ, ધ મેજિક માઉન્ટેન, ડેથ ઇન વેનિસ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૩૦: સિન્ક્લેર લુઇસ (અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની જોરદાર અને ગ્રાફિક વર્ણનની કલા અને રમૂજ અને રમુજ સાથે, નવા પ્રકારના પાત્રો બનાવવાની તેમની ક્ષમતા માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: મેઇન સ્ટ્રીટ, બેબિટ, એરોસ્મિથ શૈલી: વ્યંગાત્મક કાલ્પનિક ખાસ નોંધ: પ્રથમ અમેરિકન વિજેતા

૧૯૩૧: એરિક એક્સેલ કાર્લફેલ્ડટ (સ્વીડિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "એરિક એક્સેલ કાર્લફેલ્ડટની કવિતા" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: સ્વીડિશ પરંપરાઓમાં મૂળ કવિતા સંગ્રહ શૈલી: કવિતા ખાસ નોંધ: એકમાત્ર મરણોત્તર વિજેતા (૮ એપ્રિલ, ૧૯૩૧ના રોજ અવસાન)

૧૯૩૨: જ્હોન ગાલ્સવર્થી (બ્રિટિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની વિશિષ્ટ કથા કલા માટે જે ‘ધ ફોર્સાઇટ સાગા’માં તેનું ઉચ્ચતમ સ્વરૂપ લે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ ફોર્સાઇટ સાગા, સ્ટ્રાઇફ, જસ્ટિસ શૈલી: કાલ્પનિક, નાટક

૧૯૩૩: ઇવાન બુનિન (રશિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જે ચોક્કસ કલાત્મકતા સાથે તેમણે ગદ્ય લેખનમાં ક્લાસિકલ રશિયન પરંપરાઓને આગળ ધપાવી છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ક્લાસિકલ રશિયન પરંપરામાં વિવિધ ટૂંકી વાર્તાઓ અને નવલકથાઓ શૈલી: કાલ્પનિક, કવિતા

૧૯૩૪: લુઇગી પિરાન્ડેલો (ઇટાલિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "નાટકીય અને રજૂઆત કલાના તેમના હિંમતવાન અને પ્રતિભાશાળી પુનરુત્થાન માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: સિક્સ કેરેક્ટર્સ ઇન સર્ચ ઓફ એન ઓથર, હેનરી IV શૈલી: નાટક, કાલ્પનિક

૧૯૩૫: કોઈ પુરસ્કાર નહીં

૧૯૩૬: યુજેન ઓ’નીલ (અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના નાટકીય કાર્યોની શક્તિ, પ્રામાણિકતા અને ઊંડી લાગણીઓ માટે, જે કરુણાના મૂળ ખ્યાલને સમાવે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: લોંગ ડેઝ જર્ની ઇનટુ નાઇટ, ધ આઇસમેન કોમેથ શૈલી: નાટક

૧૯૩૭: રોજર માર્ટિન ડુ ગાર્ડ (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "કલાત્મક શક્તિ અને સત્ય માટે જેનાથી તેમણે તેમની નવલકથા-ચક્ર ‘લેસ થિબાલ્ટ’માં માનવીય સંઘર્ષ તેમજ સમકાલીન જીવનના કેટલાક મૂળભૂત પાસાઓનું નિરૂપણ કર્યું છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: લેસ થિબાલ્ટ, જીન બારોઇસ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૩૮: પર્લ બક (અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "ચીનમાં ખેડૂત જીવનના તેમના સમૃદ્ધ અને સાચા મહાકાવ્ય વર્ણનો અને તેમની જીવનચરિત્રાત્મક કૃતિઓ માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ ગુડ અર્થ, સન્સ, અ હાઉસ ડિવાઇડેડ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૩૯: ફ્રાન્સ એમીલ સિલનપા (ફિનિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના દેશના ખેડૂતોની તેમની ઊંડી સમજણ અને તેમના જીવનશૈલી અને પ્રકૃતિ સાથેના તેમના સંબંધોનું વર્ણન કરવા માટેની ઉત્કૃષ્ટ કળા માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ફિનિશ ખેડૂત જીવનનું નિરૂપણ કરતી વિવિધ નવલકથાઓ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૪૦: કોઈ પુરસ્કાર નહીં (બીજુ વિશ્વયુદ્ધ)

૧૯૪૧-૧૯૪૩: કોઈ પુરસ્કાર નહીં (બીજુ વિશ્વયુદ્ધ)

૧૯૪૪: જોહાન્સ વિલ્હેમ જેન્સન (ડેનિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની કાવ્યાત્મક કલ્પનાની દુર્લભ શક્તિ અને ફળદાયીતા માટે, જે વ્યાપક અવકાશની બૌદ્ધિક જિજ્ઞાસા અને બોલ્ડ, તાજી સર્જનાત્મક શૈલી સાથે જોડાયેલી છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: હિમરલેન્ડ્સહિસ્ટોરિયર, ધ ફોલ ઓફ ધ કિંગ, ધ લોંગ જર્ની શૈલી: ઐતિહાસિક કાલ્પનિક, કવિતા

૧૯૪૫: ગેબ્રિએલા મિસ્ટ્રલ (ચિલી)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની ગીતાત્મક કવિતા માટે જે, શક્તિશાળી લાગણીઓથી પ્રેરિત, સમગ્ર લેટિન અમેરિકન વિશ્વની આદર્શવાદી આકાંક્ષાઓનું પ્રતીક બની ગયું છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ડેસોલાસિઓન, ટેર્નુરા, તાલા શૈલી: કવિતા ખાસ નોંધ: પ્રથમ લેટિન અમેરિકન વિજેતા

૧૯૪૬: હર્મન હેસ્સે (સ્વિસ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના પ્રેરિત લખાણો માટે, જે, હિંમત અને વેધકતામાં વધારો કરતી વખતે, ક્લાસિકલ માનવતાવાદી આદર્શો અને શૈલીના ઉચ્ચ ગુણોનું ઉદાહરણ આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ડેમિયન, સિદ્ધાર્થ, સ્ટેપ્પેનવુલ્ફ, ધ ગ્લાસ બીડ ગેમ શૈલી: ફિલોસોફિકલ કાલ્પનિક

૧૯૪૭: આન્દ્રે જિડે (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના વ્યાપક અને કલાત્મક રીતે નોંધપાત્ર લખાણો માટે, જેમાં માનવીય સમસ્યાઓ અને પરિસ્થિતિઓને સત્યના નિર્ભય પ્રેમ અને તીવ્ર મનોવૈજ્ઞાનિક સમજ સાથે રજૂ કરવામાં આવી છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ ઇમ્મોરાલિસ્ટ, સ્ટ્રેટ ઇઝ ધ ગેટ, ધ કાઉન્ટરફિટર્સ શૈલી: કાલ્પનિક, આત્મકથા

૧૯૪૮: ટી.એસ. ઇલિયટ (બ્રિટિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "વર્તમાન કવિતામાં તેમના ઉત્કૃષ્ટ, અગ્રણી યોગદાન માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ લવ સોંગ ઓફ જે. આલ્ફ્રેડ પ્રુફ્રોક, ધ વેસ્ટ લેન્ડ, ફોર ક્વાર્ટેટ્સ શૈલી: આધુનિક કવિતા, શ્લોક નાટક

૧૯૪૯: વિલિયમ ફોકનર (અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "આધુનિક અમેરિકન નવલકથામાં તેમના શક્તિશાળી અને કલાત્મક રીતે અનોખા યોગદાન માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ સાઉન્ડ એન્ડ ધ ફ્યુરી, એઝ આઇ લે ડાઇંગ, અબ્સલોમ, અબ્સલોમ! શૈલી: સધર્ન ગોથિક કાલ્પનિક ખાસ નોંધ: ૧૯૪૯થી પુરસ્કાર આરક્ષિત, ૧૯૫૦માં એનાયત

૧૯૫૦: બર્ટ્રાન્ડ રસેલ (બ્રિટિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના વૈવિધ્યસભર અને નોંધપાત્ર લખાણોની માન્યતામાં જેમાં તેઓ માનવતાવાદી આદર્શો અને વિચારની સ્વતંત્રતાને સમર્થન આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: પ્રિન્સિપિયા મેથેમેટિકા, એ હિસ્ટરી ઓફ વેસ્ટર્ન ફિલોસોફી શૈલી: ફિલસૂફી, સામાજિક વિવેચન

૧૯૫૧: પાર લેગરકવિસ્ટ (સ્વીડિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "કલાત્મક જોમ અને મનની સાચી સ્વતંત્રતા માટે, જેનાથી તેઓ તેમની કવિતામાં માનવજાતને સામનો કરતી શાશ્વત પ્રશ્નોના જવાબો શોધવાનો પ્રયાસ કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: બારાબાસ, ધ ડ્વાર્ફ, ધ હેંગમેન શૈલી: કાલ્પનિક, કવિતા, નાટક

૧૯૫૨: ફ્રાન્કોઇસ મૌરિયાક (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "ઊંડી આધ્યાત્મિક સમજ અને કલાત્મક તીવ્રતા માટે જેનાથી તેમણે તેમની નવલકથાઓમાં માનવ જીવનના નાટકમાં પ્રવેશ કર્યો છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: થેરેસ ડેસ્ક્વીરોક્સ, ધ નોટ ઓફ વાઇપર્સ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૫૩: વિન્સ્ટન ચર્ચિલ (બ્રિટિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "ઐતિહાસિક અને જીવનચરિત્રાત્મક વર્ણન પરની તેમની નિપુણતા તેમજ ઉચ્ચ માનવીય મૂલ્યોનો બચાવ કરતા તેજસ્વી વક્તૃત્વ માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ વર્લ્ડ ક્રાઇસિસ, માર્લબોરો, ધ સેકન્ડ વર્લ્ડ વોર શૈલી: ઐતિહાસિક જીવનચરિત્ર, સંસ્મરણો

૧૯૫૪: અર્નેસ્ટ હેમિંગ્વે (અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "કથાની કળા પરની તેમની નિપુણતા માટે, જે તાજેતરમાં ‘ધ ઓલ્ડ મેન એન્ડ ધ સી’માં દર્શાવવામાં આવી છે, અને સમકાલીન શૈલી પર તેમણે જે પ્રભાવ પાડ્યો છે તે માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ સન ઓલ્સો રાઇઝીસ, એ ફેરવેલ ટુ આર્મ્સ, ફોર વ્હૂમ ધ બેલ ટોલ્સ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૫૫: હાલ્ડોર લેક્સનેસ (આઇસલેન્ડિક)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની આબેહૂબ મહાકાવ્ય શક્તિ માટે જેણે આઇસલેન્ડની મહાન કથા કળાને નવીકરણ કર્યું છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ઇન્ડિપેન્ડન્ટ પીપલ, વર્લ્ડ લાઇટ, ધ ફિશ કેન સિંગ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૫૬: જુઆન રામોન જિમેનેઝ (સ્પેનિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની ગીતાત્મક કવિતા માટે, જે સ્પેનિશ ભાષામાં ઉચ્ચ ભાવના અને કલાત્મક શુદ્ધતાનું ઉદાહરણ છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: પ્લેટેરો એન્ડ આઇ, ડાયરી ઓફ એ ન્યુલી મેરીડ પોએટ શૈલી: કવિતા

૧૯૫૭: આલ્બર્ટ કામુ (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની મહત્વપૂર્ણ સાહિત્યિક કૃતિ માટે, જે સ્પષ્ટ દૃષ્ટિની ગંભીરતા સાથે આપણા સમયમાં માનવ અંતઃકરણની સમસ્યાઓને પ્રકાશિત કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ સ્ટ્રેન્જર, ધ પ્લેગ, ધ ફોલ, ધ મિથ ઓફ સિસિફસ શૈલી: કાલ્પનિક, ફિલસૂફી

૧૯૫૮: બોરિસ પાસ્તર્નાક (સોવિયેત/રશિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "સમકાલીન ગીતાત્મક કવિતા અને મહાન રશિયન મહાકાવ્ય પરંપરાના ક્ષેત્રમાં તેમની મહત્વપૂર્ણ સિદ્ધિ માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ડોક્ટર ઝિવાગો, માય સિસ્ટર, લાઇફ શૈલી: કવિતા, કાલ્પનિક ખાસ નોંધ: સોવિયેત દબાણને કારણે ઇનકાર કરવાની ફરજ પડી

૧૯૫૯: સાલ્વાટોર ક્વાસિમોડો (ઇટાલિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની ગીતાત્મક કવિતા માટે, જે શાસ્ત્રીય આગ સાથે આપણા સમયમાં જીવનના દુ:ખદ અનુભવને વ્યક્ત કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: વોટર્સ એન્ડ લેન્ડ્સ, ડે આફ્ટર ડે શૈલી: કવિતા

૧૯૬૦: સેન્ટ-જ્હોન પર્સ (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની કવિતાની ઉન્નત ઉડાન અને ઉદ્દીપક કલ્પના માટે જે દ્રષ્ટાંતરૂપ રીતે આપણા સમયની પરિસ્થિતિઓને પ્રતિબિંબિત કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: એનાબાસીસ, એક્સાઇલ, વિન્ડ્સ, સીમાર્ક્સ શૈલી: મહાકાવ્ય કવિતા

૧૯૬૧: ઇવો એન્ડ્રિક (યુગોસ્લાવ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "મહાકાવ્ય શક્તિ માટે જેનાથી તેમણે તેમના દેશના ઇતિહાસમાંથી દોરેલા વિષયો અને માનવ નિયતિઓનો પત્તો લગાવ્યો છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ બ્રિજ ઓન ધ ડ્રિના, બોસ્નિયન ક્રોનિકલ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૬૨: જ્હોન સ્ટેઇનબેક (અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના વાસ્તવિક અને કલ્પનાશીલ લખાણો માટે, જે સહાનુભૂતિપૂર્ણ રમૂજ અને તીવ્ર સામાજિક ધારણાને જોડે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ ગ્રેપ્સ ઓફ રેથ, ઓફ માઇસ એન્ડ મેન, ઇસ્ટ ઓફ એડન શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૬૩: જ્યોર્ગોસ સેફેરિસ (ગ્રીક)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના પ્રતિષ્ઠિત ગીતાત્મક લખાણ માટે, જે હેલેનિક સંસ્કૃતિની દુનિયા માટેની ઊંડી લાગણીથી પ્રેરિત છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ટર્નિંગ પોઇન્ટ, મિથિસ્ટોરેમા, લોગબુક શ્રેણી શૈલી: કવિતા

૧૯૬૪: જીન-પોલ સાર્ત્ર (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના કાર્ય માટે, જે વિચારોથી સમૃદ્ધ છે અને સ્વતંત્રતાની ભાવના અને સત્યની શોધથી ભરેલું છે, અને જેણે આપણા યુગ પર દૂરગામી પ્રભાવ પાડ્યો છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: નોસિયા, બીઇંગ એન્ડ નથીંગનેસ, નો એક્ઝિટ શૈલી: ફિલસૂફી, નાટક, કાલ્પનિક ખાસ નોંધ: સ્વેચ્છાએ પુરસ્કારનો ઇનકાર કર્યો

૧૯૬૫: મિખાઇલ શોલોખોવ (સોવિયેત/રશિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "કલાત્મક શક્તિ અને અખંડિતતા માટે જેનાથી, ડોન પરના તેમના મહાકાવ્યમાં, તેમણે રશિયન લોકોના જીવનમાં એક ઐતિહાસિક તબક્કાને અભિવ્યક્ત કર્યો છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: એન્ડ ક્વાયટ ફ્લોઝ ધ ડોન, વર્જિન સોઇલ અપટર્ન્ડ શૈલી: મહાકાવ્ય કાલ્પનિક

૧૯૬૬: સંયુક્ત પુરસ્કાર

શ્મુએલ યોસેફ અગ્નોન (ઇઝરાયેલી): "યહૂદી લોકોના જીવનના હેતુઓ સાથેની તેમની ગહન લાક્ષણિક કથા કલા માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ બ્રાઇડલ કેનોપી, એ ગેસ્ટ ફોર ધ નાઇટ શૈલી: કાલ્પનિક (હિબ્રુ) નેલી સેક્સ (સ્વીડિશ): "તેમના ઉત્કૃષ્ટ ગીતાત્મક અને નાટકીય લેખન માટે, જે સ્પર્શી જાય તેવી શક્તિ સાથે ઇઝરાયેલના ભાગ્યનું અર્થઘટન કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ઇન ધ હેબિટેશન ઓફ ડેથ, એક્લિપ્સ ઓફ ધ સ્ટાર્સ શૈલી: કવિતા, નાટક (જર્મન)

૧૯૬૭: મિગુએલ એન્જલ અસ્તુરીયાસ (ગ્વાટેમાલા)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની આબેહૂબ સાહિત્યિક સિદ્ધિ માટે, જે લેટિન અમેરિકાના ભારતીય લોકોના રાષ્ટ્રીય લક્ષણો અને પરંપરાઓમાં ઊંડે ઊંડે જોડાયેલી છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: મિસ્ટર પ્રેસિડેન્ટ, મેન ઓફ મકાઇ, ધ ગ્રીન પોપ શૈલી: સ્વદેશી પૌરાણિક કથાઓને સમાવિષ્ટ કરતી કાલ્પનિક

૧૯૬૮: યાસુનારી કાવાબાતા (જાપાનીઝ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની કથા નિપુણતા માટે, જે મહાન સંવેદનશીલતા સાથે જાપાની મનના સારને વ્યક્ત કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: સ્નો કન્ટ્રી, થાઉઝન્ડ ક્રેન્સ, ધ સાઉન્ડ ઓફ ધ માઉન્ટેન શૈલી: કાલ્પનિક ખાસ નોંધ: પ્રથમ જાપાની વિજેતા

૧૯૬૯: સેમ્યુઅલ બેકેટ (આઇરિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના લેખન માટે, જે - નવલકથા અને નાટકના નવા સ્વરૂપોમાં - આધુનિક માણસની દુર્દશામાં તેની ઉન્નતિ પ્રાપ્ત કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: વેઇટિંગ ફોર ગોડોટ, એન્ડગેમ, મોલોય ટ્રાયોલોજી શૈલી: અબ્સર્ડિસ્ટ નાટક અને કાલ્પનિક

૧૯૭૦: એલેક્ઝાન્ડર સોલ્ઝેનિત્સિન (સોવિયેત/રશિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "નૈતિક શક્તિ માટે જેનાથી તેમણે રશિયન સાહિત્યની અનિવાર્ય પરંપરાઓનો પીછો કર્યો છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: વન ડે ઇન ધ લાઇફ ઓફ ઇવાન ડેનિસોવિચ, ધ ગુલાગ આર્ચીપેલાગો શૈલી: કાલ્પનિક, નોન-ફિક્શન ખાસ નોંધ: સમારોહમાં હાજરી આપી શક્યા નહીં; દેશનિકાલ પછી ૧૯૭૪માં પુરસ્કાર પ્રાપ્ત થયો

૧૯૭૧: પાબ્લો નેરુદા (ચિલી)

પ્રશસ્તિપત્ર: "એવી કવિતા માટે જે એક પ્રાકૃતિક બળની ક્રિયા સાથે એક ખંડના ભાગ્ય અને સપનાઓને જીવંત બનાવે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ટ્વેન્ટી લવ પોએમ્સ એન્ડ એ સોંગ ઓફ ડેસ્પેર, કેન્ટો જનરલ શૈલી: કવિતા

૧૯૭૨: હેનરિક બોલ (પશ્ચિમ જર્મન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના લખાણ માટે જે તેમના સમય પરના વ્યાપક પરિપ્રેક્ષ્ય અને ચારિત્ર્યના સંવેદનશીલ કૌશલ્યના સંયોજન દ્વારા જર્મન સાહિત્યના નવીકરણમાં ફાળો આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: બિલિયર્ડ્સ એટ હાફ પાસ્ટ નાઇન, ધ ક્લાઉન, ગ્રુપ પોટ્રેટ વિથ લેડી શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૭૩: પેટ્રિક વ્હાઇટ (ઓસ્ટ્રેલિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "એક મહાકાવ્ય અને મનોવૈજ્ઞાનિક કથા કલા માટે જેણે સાહિત્યમાં એક નવો ખંડ રજૂ કર્યો છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ ટ્રી ઓફ મેન, વોસ, ધ આઇ ઓફ ધ સ્ટોર્મ શૈલી: કાલ્પનિક ખાસ નોંધ: પ્રથમ ઓસ્ટ્રેલિયન વિજેતા

૧૯૭૪: સંયુક્ત પુરસ્કાર

એયવિન્ડ જ્હોન્સન (સ્વીડિશ): "કથા કલા માટે, જે સ્વતંત્રતાની સેવામાં ભૂમિઓ અને યુગોમાં દૂરંદેશી છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: રિટર્ન ટુ ઇથાકા, ધ ડેઝ ઓફ હિસ ગ્રેસ શૈલી: કાલ્પનિક હેરી માર્ટિન્સન (સ્વીડિશ): "એવા લખાણો માટે જે ઝાકળના ટીપાંને પકડે છે અને બ્રહ્માંડને પ્રતિબિંબિત કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: અનિઆરા, ધ રોડ શૈલી: કવિતા, કાલ્પનિક

૧૯૭૫: યુજેનિયો મોન્ટાલે (ઇટાલિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની વિશિષ્ટ કવિતા માટે જે, મહાન કલાત્મક સંવેદનશીલતા સાથે, જીવન પ્રત્યે ભ્રમ વિનાના દૃષ્ટિકોણના ચિહ્ન હેઠળ માનવીય મૂલ્યોનું અર્થઘટન કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: કટલફિશ બોન્સ, ધ ઓકેઝન્સ, ધ સ્ટોર્મ એન્ડ અધર થિંગ્સ શૈલી: કવિતા

૧૯૭૬: સોલ બેલો (અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "માનવ સમજણ અને સમકાલીન સંસ્કૃતિના સૂક્ષ્મ વિશ્લેષણ માટે જે તેમના કાર્યમાં જોડાયેલા છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ એડવેન્ચર્સ ઓફ ઓગી માર્ચ, હર્ઝોગ, હમ્બોલ્ડ્સ ગિફ્ટ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૭૭: વિસેન્ટે એલેક્સેન્ડ્રે (સ્પેનિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "એક સર્જનાત્મક કાવ્યાત્મક લેખન માટે જે બ્રહ્માંડમાં અને વર્તમાન સમાજમાં માણસની સ્થિતિને પ્રકાશિત કરે છે, તે જ સમયે યુદ્ધો વચ્ચેના સ્પેનિશ કવિતાની પરંપરાઓના મહાન નવીકરણનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ડિસ્ટ્રક્શન ઓર લવ, શેડો ઓફ પેરેડાઇઝ શૈલી: કવિતા

૧૯૭૮: આઇઝેક બાશેવિસ સિંગર (અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની જુસ્સાદાર કથા કલા માટે જે, પોલિશ-યહૂદી સાંસ્કૃતિક પરંપરામાં મૂળ સાથે, સાર્વત્રિક માનવીય પરિસ્થિતિઓને જીવંત બનાવે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ ફેમિલી મોસ્કાટ, સતાન ઇન ગોરાય, એનિમીઝ: એ લવ સ્ટોરી શૈલી: કાલ્પનિક (યિદ્દીશમાં લખાયેલ)

૧૯૭૯: ઓડિસીયસ એલિટિસ (ગ્રીક)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની કવિતા માટે, જે ગ્રીક પરંપરાની પૃષ્ઠભૂમિ સામે, સંવેદનાત્મક શક્તિ અને બૌદ્ધિક સ્પષ્ટ દ્રષ્ટિ સાથે આધુનિક માણસના સ્વતંત્રતા અને સર્જનાત્મકતા માટેના સંઘર્ષનું નિરૂપણ કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ઓરિએન્ટેશન્સ, સન ધ ફર્સ્ટ, ધ એક્સીઓન એસ્ટી શૈલી: કવિતા

૧૯૮૦: કેઝલોવ મિલોઝ (પોલિશ-અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જે અડગ સ્પષ્ટ દ્રષ્ટિ સાથે ગંભીર સંઘર્ષોની દુનિયામાં માણસની ખુલ્લી સ્થિતિનો અવાજ આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ કેપ્ટિવ માઇન્ડ, રેસ્ક્યુ, નેટિવ રિયલમ શૈલી: કવિતા, નિબંધો

૧૯૮૧: ઇલિયાસ કેનેટ્ટી (બ્રિટિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "એવા લખાણો માટે જે વ્યાપક દૃષ્ટિકોણ, વિચારોનો ભંડાર અને કલાત્મક શક્તિ દ્વારા ચિહ્નિત થયેલા છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ઓટો-દા-ફે, ક્રાઉડ્સ એન્ડ પાવર, સંસ્મરણો ટ્રાયોલોજી શૈલી: કાલ્પનિક, નોન-ફિક્શન, સંસ્મરણો

૧૯૮૨: ગેબ્રિયલ ગાર્સિયા માર્ક્વેઝ (કોલંબિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની નવલકથાઓ અને ટૂંકી વાર્તાઓ માટે, જેમાં કાલ્પનિક અને વાસ્તવિકતા કલ્પનાની સમૃદ્ધ રીતે રચાયેલી દુનિયામાં જોડાયેલા છે, જે એક ખંડના જીવન અને સંઘર્ષોને પ્રતિબિંબિત કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: વન હન્ડ્રેડ યર્સ ઓફ સોલિટ્યુડ, લવ ઇન ધ ટાઇમ ઓફ કોલેરા શૈલી: જાદુઈ વાસ્તવવાદ કાલ્પનિક

૧૯૮૩: વિલિયમ ગોલ્ડિંગ (બ્રિટિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની નવલકથાઓ માટે જે, વાસ્તવિક કથા કલાની સ્પષ્ટતા અને દંતકથાની વિવિધતા અને સાર્વત્રિકતા સાથે, આજના વિશ્વમાં માનવ સ્થિતિને પ્રકાશિત કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: લોર્ડ ઓફ ધ ફ્લાઇઝ, ધ ઇનહેરિટર્સ, ધ સ્પાયર શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૮૪: જારોસ્લાવ સીફર્ટ (ચેકોસ્લોવાકિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમની કવિતા માટે જે તાજગી, સંવેદનશીલતા અને સમૃદ્ધ શોધ સાથે માણસની અદમ્ય ભાવના અને બહુમુખીતાની મુક્તિ આપતી છબી પ્રદાન કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ પ્લેગ મોન્યુમેન્ટ, એન અમ્બ્રેલા ફ્રોમ પિકાડિલી શૈલી: કવિતા

૧૯૮૫: ક્લાઉડ સિમોન (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જેમણે તેમની નવલકથામાં કવિ અને ચિત્રકારની સર્જનાત્મકતાને માનવ સ્થિતિના ચિત્રણમાં સમયની ઊંડી જાગૃતિ સાથે જોડી છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ વિન્ડ, ધ ફ્લેન્ડર્સ રોડ, ધ જ્યોર્ગિક્સ શૈલી: નવલકથા કાલ્પનિક

૧૯૮૬: વોલે સોયિન્કા (નાઇજિરિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જેમણે એક વ્યાપક સાંસ્કૃતિક પરિપ્રેક્ષ્યમાં અને કાવ્યાત્મક ઓવરટોન્સ સાથે અસ્તિત્વના નાટકને આકાર આપ્યો છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ લાયન એન્ડ ધ જ્વેલ, ડેથ એન્ડ ધ કિંગ્સ હોર્સમેન શૈલી: નાટક, કવિતા, ગદ્ય ખાસ નોંધ: પ્રથમ આફ્રિકન વિજેતા

૧૯૮૭: જોસેફ બ્રોડસ્કી (સોવિયેત/અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "એક સર્વગ્રાહી લેખન માટે, જે વિચારની સ્પષ્ટતા અને કાવ્યાત્મક તીવ્રતાથી ભરપૂર છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: લેસ ધેન વન, ટુ યુરેનિયા, વોટરમાર્ક શૈલી: કવિતા, નિબંધો

૧૯૮૮: નાગિબ મહફૂઝ (ઇજિપ્તીયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જેમણે, સૂક્ષ્મતાથી સમૃદ્ધ કાર્યો દ્વારા - ક્યારેક સ્પષ્ટ રીતે વાસ્તવિક, ક્યારેક ઉદ્દીપક રીતે અસ્પષ્ટ - એક અરબી કથા કલાનું નિર્માણ કર્યું છે જે સમગ્ર માનવજાતને લાગુ પડે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ કૈરો ટ્રાયોલોજી, ચિલ્ડ્રન ઓફ ગેબેલાવી શૈલી: કાલ્પનિક ખાસ નોંધ: પ્રથમ અરબી-ભાષાના લેખક

૧૯૮૯: કામિલો જોસ સેલા (સ્પેનિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "એક સમૃદ્ધ અને સઘન ગદ્ય માટે, જે સંયમિત કરુણા સાથે માણસની નબળાઈની એક પડકારરૂપ દ્રષ્ટિ બનાવે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ ફેમિલી ઓફ પાસ્કુઅલ ડુઆર્ટે, ધ હાઇવ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૯૦: ઓક્ટાવિયો પાઝ (મેક્સીકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "વ્યાપક ક્ષિતિજો સાથેના જુસ્સાદાર લેખન માટે, જે સંવેદનાત્મક બુદ્ધિ અને માનવતાવાદી અખંડિતતા દ્વારા લાક્ષણિકતા ધરાવે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ લેબિરિન્થ ઓફ સોલિટ્યુડ, સનસ્ટોન, બ્લેન્કો શૈલી: કવિતા, નિબંધો

૧૯૯૧: નાદિન ગોર્ડિમર (દક્ષિણ આફ્રિકન) પ્રશસ્તિપત્ર: "જેમણે તેમના ભવ્ય મહાકાવ્ય લેખન દ્વારા - આલ્ફ્રેડ નોબેલના શબ્દોમાં - માનવતાને ખૂબ જ મોટો ફાયદો પહોંચાડ્યો છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ કન્ઝર્વેશનિસ્ટ, બર્જર્સ ડોટર, જુલાઈઝ પીપલ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૯૨: ડેરેક વોલકોટ (સેન્ટ લ્યુસિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "મહાન તેજસ્વીતાના કાવ્યાત્મક કાર્ય માટે, જે ઐતિહાસિક દ્રષ્ટિ દ્વારા ટકાવી રાખવામાં આવે છે, જે બહુસાંસ્કૃતિક પ્રતિબદ્ધતાનું પરિણામ છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ઓમેરોસ, અનધર લાઇફ, ડ્રીમ ઓન મંકી માઉન્ટેન શૈલી: કવિતા, નાટક

૧૯૯૩: ટોની મોરિસન (અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જેમણે દ્રષ્ટિવાદી શક્તિ અને કાવ્યાત્મક મહત્વ દ્વારા વર્ગીકૃત નવલકથાઓમાં, અમેરિકન વાસ્તવિકતાના એક આવશ્યક પાસાને જીવન આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: બિલોવ્ડ, સોંગ ઓફ સોલોમન, ધ બ્લુએસ્ટ આઇ શૈલી: કાલ્પનિક ખાસ નોંધ: પ્રથમ આફ્રિકન-અમેરિકન મહિલા વિજેતા

૧૯૯૪: કેન્ઝાબુરો ઓઇ (જાપાનીઝ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જેમણે કાવ્યાત્મક શક્તિ સાથે એક કલ્પનાશીલ દુનિયાનું નિર્માણ કર્યું છે, જ્યાં જીવન અને દંતકથા એક થઈને આજના માનવ દુર્દશાનું એક વિચલિત ચિત્ર બનાવે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: એ પર્સનલ મેટર, ધ સાયલન્ટ ક્રાય, હિરોશિમા નોટ્સ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૯૫: સીમસ હેની (આઇરિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "ગીતાત્મક સુંદરતા અને નૈતિક ઊંડાણના કાર્યો માટે, જે રોજિંદા ચમત્કારો અને જીવંત ભૂતકાળને મહિમા આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ડેથ ઓફ એ નેચરલિસ્ટ, નોર્થ, સ્ટેશન આઇલેન્ડ શૈલી: કવિતા

૧૯૯૬: વિસ્લાવા સિઝમ્બોરસ્કા (પોલિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "કવિતા માટે જે વક્રોક્તિપૂર્ણ ચોકસાઈ સાથે માનવીય વાસ્તવિકતાના ટુકડાઓમાં ઐતિહાસિક અને જૈવિક સંદર્ભને પ્રકાશમાં લાવવાની મંજૂરી આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: કોલિંગ આઉટ ટુ યેટી, એ લાર્જ નંબર, ધ પીપલ ઓન ધ બ્રિજ શૈલી: કવિતા

૧૯૯૭: ડારિયો ફો (ઇટાલિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જે મધ્ય યુગના જોકરોનું અનુકરણ કરીને સત્તાને સજા કરે છે અને દબાયેલા લોકોના ગૌરવને સમર્થન આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: મિસ્ટરો બુફો, એક્સિડેન્ટલ ડેથ ઓફ એન એનર્કિસ્ટ શૈલી: રાજકીય નાટક

૧૯૯૮: જોસ સારામાગો (પોર્ટુગીઝ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જે કલ્પના, કરુણા અને વક્રોક્તિ દ્વારા ટકાવી રાખેલા દ્રષ્ટાંતો સાથે સતત આપણને એક ભ્રામક વાસ્તવિકતાને ફરીથી સમજવા સક્ષમ બનાવે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: બ્લાઇન્ડનેસ, ધ ગોસ્પેલ એકોર્ડિંગ ટુ જીસસ ક્રાઇસ્ટ શૈલી: કાલ્પનિક

૧૯૯૯: ગુંટર ગ્રાસ (જર્મન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જેમના મનોરંજક કાળા દંતકથાઓ ઇતિહાસના ભૂલી ગયેલા ચહેરાનું નિરૂપણ કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ ટીન ડ્રમ, કેટ એન્ડ માઉસ, ડોગ યર્સ શૈલી: કાલ્પનિક, કવિતા

૨૦૦૦: ગાઓ ઝિન્ગ્જિયન (ફ્રેન્ચ/ચાઇનીઝ) પ્રશસ્તિપત્ર: "સાર્વત્રિક માન્યતા, કડવી સમજ અને ભાષાઈ ચાતુર્યના કાર્ય માટે, જેણે ચાઇનીઝ નવલકથા અને નાટક માટે નવા માર્ગો ખોલ્યા છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: સોલ માઉન્ટેન, વન મેન્સ બાઇબલ, બસ સ્ટોપ શૈલી: કાલ્પનિક, નાટક ખાસ નોંધ: પ્રથમ ચાઇનીઝ-ભાષાના લેખક

૨૦૦૧: વી.એસ. નાયપૌલ (ત્રિનિદાદ અને ટોબેગો/બ્રિટિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "સંવેદનશીલ કથા અને અપ્રમાણિક તપાસને એવા કાર્યોમાં એક કરવા માટે જે આપણને દબાયેલા ઇતિહાસની હાજરી જોવાની ફરજ પાડે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: એ હાઉસ ફોર મિસ્ટર બિસ્વાસ, ઇન એ ફ્રી સ્ટેટ, એ બેન્ડ ઇન ધ રિવર શૈલી: કાલ્પનિક, નોન-ફિક્શન

૨૦૦૨: ઇમ્રે કર્ટેઝ (હંગેરિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "એવા લખાણ માટે જે ઇતિહાસની જંગલી મનસ્વીતા સામે વ્યક્તિના નાજુક અનુભવને જાળવી રાખે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ફેટલેસનેસ, કડ્ડિશ ફોર એન અનબોર્ન ચાઇલ્ડ શૈલી: કાલ્પનિક

૨૦૦૩: જે.એમ. કોએત્ઝી (દક્ષિણ આફ્રિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જે અસંખ્ય સ્વરૂપોમાં બહારના વ્યક્તિની આશ્ચર્યજનક સંડોવણીનું નિરૂપણ કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ડિસગ્રેસ, લાઇફ & ટાઇમ્સ ઓફ માઇકલ કે, વેઇટિંગ ફોર ધ બાર્બરિયન્સ શૈલી: કાલ્પનિક

૨૦૦૪: એલ્ફ્રાઇડ જેલિનિક (ઓસ્ટ્રિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના અવાજો અને પ્રતિ-અવાજોના સંગીતમય પ્રવાહ માટે નવલકથાઓ અને નાટકોમાં જે અસાધારણ ભાષાઈ ઉત્સાહ સાથે સમાજના ક્લિચે અને તેમની આધીન શક્તિને પ્રગટ કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ પિયાનો ટીચર, વુમન એઝ લવર્સ શૈલી: કાલ્પનિક, નાટક

૨૦૦૫: હેરોલ્ડ પિન્ટર (બ્રિટિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જેમણે તેમના નાટકોમાં રોજિંદા વાતચીત હેઠળના ખાડાને ઉજાગર કરે છે અને જુલમના બંધ રૂમમાં પ્રવેશ કરવા દબાણ કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ બર્થડે પાર્ટી, ધ કેરટેકર, બેટ્રાયલ શૈલી: નાટક

૨૦૦૬: ઓરહાન પામુખ (તુર્કી)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જેમણે તેમના વતન શહેરના ખિન્ન આત્માની શોધમાં સંસ્કૃતિઓના સંઘર્ષ અને આંતરજોડાણ માટે નવા પ્રતીકો શોધી કાઢ્યા છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: માય નેમ ઇઝ રેડ, સ્નો, ઇસ્તંબુલ: મેમરીઝ એન્ડ ધ સિટી શૈલી: કાલ્પનિક

૨૦૦૭: ડોરિસ લેસિંગ (બ્રિટિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "સ્ત્રી અનુભવના એ મહાકાવ્યકાર, જેમણે સંશય, આગ અને દ્રષ્ટિવાદી શક્તિ સાથે વિભાજિત સંસ્કૃતિને તપાસ હેઠળ મૂકી છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ ગોલ્ડન નોટબુક, ધ ગ્રાસ ઇઝ સિંગિંગ શૈલી: કાલ્પનિક ખાસ નોંધ: ૮૮ વર્ષની ઉંમરે સૌથી વૃદ્ધ વિજેતા

૨૦૦૮: જીન-મેરી ગુસ્તાવે લે ક્લેઝીયો (ફ્રેન્ચ/મોરીશિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "નવી શરૂઆત, કાવ્યાત્મક સાહસ અને સંવેદનાત્મક પરમાનંદના લેખક, શાસક સંસ્કૃતિની બહાર અને નીચેની માનવતાના સંશોધક" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ડેઝર્ટ, ધ પ્રોસ્પેક્ટર, ઓનિત્શા શૈલી: કાલ્પનિક

૨૦૦૯: હર્તા મ્યુલર (રોમાનિયન/જર્મન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જે કવિતાની સાંદ્રતા અને ગદ્યની સ્પષ્ટતા સાથે, વંચિત લોકોના લેન્ડસ્કેપનું નિરૂપણ કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ લેન્ડ ઓફ ગ્રીન પ્લમ્સ, ધ હંગર એન્જલ શૈલી: કાલ્પનિક, કવિતા

૨૦૧૦: મારિયો વર્ગાસ લ્યોસા (પેરુવિયન/સ્પેનિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "સત્તાના માળખાના તેમના કાર્ટોગ્રાફી અને વ્યક્તિના પ્રતિકાર, બળવો અને હારની તેમની તીક્ષ્ણ છબીઓ માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ ટાઇમ ઓફ ધ હીરો, કન્વર્સેશન ઇન ધ કેથેડ્રલ, ધ ફીસ્ટ ઓફ ધ ગોટ શૈલી: કાલ્પનિક

૨૦૧૧: ટોમસ ટ્રાન્સટ્રોમર (સ્વીડિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "કારણ કે, તેમની સંક્ષિપ્ત, પારદર્શક છબીઓ દ્વારા, તેઓ આપણને વાસ્તવિકતા સુધી તાજી પહોંચ આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ૧૭ પોએમ્સ, ધ હાફ-ફિનિશ્ડ હેવન, ધ ગ્રેટ એનિગ્મા શૈલી: કવિતા

૨૦૧૨: મો યાન (ચાઇનીઝ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જે ભ્રામક વાસ્તવવાદ સાથે લોક વાર્તાઓ, ઇતિહાસ અને સમકાલીનને મિશ્રિત કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: રેડ સોર્ગમ, બિગ બ્રેસ્ટ્સ એન્ડ વાઇડ હિપ્સ શૈલી: કાલ્પનિક ખાસ નોંધ: પ્રથમ ચાઇનીઝ નાગરિક વિજેતા

૨૦૧૩: એલિસ મુનરો (કેનેડિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "સમકાલીન ટૂંકી વાર્તાના માસ્ટર" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: લાઇવ્સ ઓફ ગર્લ્સ એન્ડ વુમન, ડીયર લાઇફ, ધ બેગર મેઇડ શૈલી: ટૂંકી વાર્તાઓ

૨૦૧૪: પેટ્રિક મોડિઆનો (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "યાદશક્તિની કળા માટે જેનાથી તેમણે સૌથી અસ્પષ્ટ માનવ નિયતિઓને ઉત્તેજિત કરી છે અને વ્યવસાયની જીવન-દુનિયાને ઉજાગર કરી છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: મિસિંગ પર્સન, રિંગ રોડ્સ, ડોરા બ્રુડર શૈલી: કાલ્પનિક

૨૦૧૫: સ્વેત્લાના એલેક્સીવિચ (બેલારુસિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના બહુ-ભાષી લખાણો માટે, જે આપણા સમયમાં દુઃખ અને હિંમતનું સ્મારક છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: વોઇસિસ ફ્રોમ ચેર્નોબિલ, ધ અનવુમનલી ફેસ ઓફ વોર, સેકન્ડહેન્ડ ટાઇમ શૈલી: દસ્તાવેજી સાહિત્ય/નોન-ફિક્શન

૨૦૧૬: બોબ ડાયલન (અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "મહાન અમેરિકન ગીત પરંપરામાં નવા કાવ્યાત્મક અભિવ્યક્તિઓ બનાવવા માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: બ્લોઇન’ ઇન ધ વિન્ડ, લાઇક એ રોલિંગ સ્ટોન, ક્રોનિકલ્સ: વોલ્યુમ વન શૈલી: સંગીત/કવિતા ખાસ નોંધ: પ્રથમ સંગીતકાર વિજેતા; શરૂઆતમાં સ્વીકારવામાં ખચકાટ હતો

૨૦૧૭: કાઝુઓ ઇશિગુરો (બ્રિટિશ/જાપાનીઝ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "જેમણે, મહાન ભાવનાત્મક શક્તિની નવલકથાઓમાં, વિશ્વ સાથેના આપણા જોડાણની ભ્રામક ભાવના હેઠળના ખાડાને ઉજાગર કર્યો છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ રિમેન્સ ઓફ ધ ડે, નેવર લેટ મી ગો, ક્લારા એન્ડ ધ સન શૈલી: કાલ્પનિક

૨૦૧૮: ઓલ્ગા ટોકાર્ઝુક (પોલિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "એક કથાત્મક કલ્પના માટે જે જ્ઞાનકોશીય જુસ્સા સાથે જીવનના એક સ્વરૂપ તરીકે સીમાઓ પાર કરવાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ફ્લાઇટ્સ, ધ બુક્સ ઓફ જેકબ, ડ્રાઇવ યોર પ્લોવ ઓવર ધ બોન્સ ઓફ ધ ડેડ શૈલી: કાલ્પનિક ખાસ નોંધ: સ્વીડિશ એકેડેમી કૌભાંડને કારણે ૨૦૧૯માં પુરસ્કારની જાહેરાત કરવામાં આવી

૨૦૧૯: પીટર હેન્ડકે (ઓસ્ટ્રિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "એક પ્રભાવશાળી કાર્ય માટે જેણે ભાષાઈ ચાતુર્ય સાથે માનવ અનુભવની પરિઘ અને વિશિષ્ટતાનું અન્વેષણ કર્યું છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ ગોલીઝ એન્ઝાઇટી એટ ધ પેનલ્ટી કિક, એ સોરો બિયોન્ડ ડ્રીમ્સ શૈલી: કાલ્પનિક, નાટક

૨૦૨૦: લુઇસ ગ્લુક (અમેરિકન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના અચૂક કાવ્યાત્મક અવાજ માટે જે કઠોર સુંદરતા સાથે વ્યક્તિગત અસ્તિત્વને સાર્વત્રિક બનાવે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ વાઇલ્ડ આઇરિસ, ફેઇથફુલ એન્ડ વર્ચ્યુઅસ નાઇટ, એવર્નો શૈલી: કવિતા

૨૦૨૧: અબ્દુલરઝાક ગુર્નાહ (તાન્ઝાનિયન/બ્રિટિશ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "સંસ્કૃતિઓ અને ખંડો વચ્ચેના ખાડામાં સંસ્થાનવાદની અસરો અને શરણાર્થીના ભાગ્યના તેમના અસમર્થ અને કરુણ વેધક માટે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: પેરેડાઇઝ, બાય ધ સી, ડેઝર્શન શૈલી: કાલ્પનિક

૨૦૨૨: એની અર્નો (ફ્રેન્ચ)

પ્રશસ્તિપત્ર: "હિંમત અને ક્લિનિકલ તીવ્રતા માટે જેનાથી તેમણે વ્યક્તિગત યાદશક્તિના મૂળ, વિમુખતા અને સામૂહિક અવરોધોને ઉજાગર કર્યા છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: આત્મકથાત્મક નવલકથાઓ અને સંસ્મરણો શૈલી: આત્મકથાત્મક કાલ્પનિક/નોન-ફિક્શન

૨૦૨૩: જોન ફોસ (નોર્વેજીયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના નવીન નાટકો અને ગદ્ય માટે જે ન કહી શકાય તેવાને અવાજ આપે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: નાટકો અને નાટકીય કાર્યો શૈલી: નાટક

૨૦૨૪: હાન કાંગ (દક્ષિણ કોરિયન)

પ્રશસ્તિપત્ર: "તેમના સઘન કાવ્યાત્મક ગદ્ય માટે જે ઐતિહાસિક આઘાતનો સામનો કરે છે અને માનવ જીવનની નાજુકતાને ઉજાગર કરે છે" નોંધપાત્ર કૃતિઓ: ધ વેજિટેરિયન, હ્યુમન એક્ટ્સ, ધ વ્હાઇટ બુક શૈલી: કાલ્પનિક ખાસ નોંધ: પ્રથમ દક્ષિણ કોરિયન વિજેતા અને કુલ મળીને ૧૮મી મહિલા

---

નોબેલ સાહિત્ય પુરસ્કારની ૧૨૩ વર્ષની યાત્રા સાહિત્યના યુરોપિયન સાંસ્કૃતિક વર્ચસ્વમાંથી સાચી વૈશ્વિક માન્યતામાં ઉત્ક્રાંતિને પ્રગટ કરે છે. ભૌગોલિક પરિવર્તન સૌથી વધુ આકર્ષક સાબિત થાય છે: પ્રારંભિક દાયકાઓમાં યુરોપિયન પ્રતિનિધિત્વ, ખાસ કરીને જર્મન, ફ્રેન્ચ અને સ્કેન્ડિનેવિયન લેખકોનું પ્રચંડ હતું, પરંતુ તાજેતરના દાયકાઓમાં દરેક ખંડના અવાજોનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં આફ્રિકન, એશિયન અને લેટિન અમેરિકન લેખકો માટે સફળતાપૂર્વક જીતનો સમાવેશ થાય છે.

મહિલાઓનું પ્રતિનિધિત્વ પડકારરૂપ રહ્યું છે, જેમાં ૧૧૫ વિજેતાઓમાંથી માત્ર ૧૮ મહિલાઓ છે, જોકે તાજેતરના વર્ષોમાં નમ્ર સુધારણા જોવા મળી છે. આ પુરસ્કારે નોંધપાત્ર ભાષાઈ વિવિધતાને માન્યતા આપી છે, જેણે ઓક્સિટનથી લઈને યિદ્દીશથી લઈને કોરિયન સુધીની ૨૫થી વધુ ભાષાઓમાં કાર્યોને સન્માનિત કર્યા છે, જ્યારે તે જ સમયે સ્વીકાર્યું છે કે સાહિત્ય અનુવાદ અને સાર્વત્રિક વિષયો દ્વારા ભાષાઈ સીમાઓને પાર કરે છે.

વિવાદાસ્પદ નિર્ણયો પુરસ્કારના ઇતિહાસને વિરામચિહ્નિત કરે છે - ૧૯૦૧માં ટોલ્સટોય પર સુલી પ્રુધોમની પસંદગીથી લઈને ૨૦૧૬માં બોબ ડાયલનની સંગીતમય કવિતા સુધી - છતાં આ પસંદગીઓ ઘણીવાર દૂરંદેશી સાબિત થાય છે, સાહિત્યની વ્યાખ્યાનું વિસ્તરણ કરે છે અને નવીન કલાત્મક અભિવ્યક્તિને સન્માનિત કરે છે. સ્વીડિશ એકેડેમીની પસંદગીઓ સાહિત્યિક શ્રેષ્ઠતા અને સાંસ્કૃતિક મહત્વને સંતુલિત કરે છે, તે સ્વીકારીને કે મહાન સાહિત્ય પરંપરાને જાળવી રાખે છે અને સ્થાપિત સીમાઓને પડકારે છે.

---

સારાંશ

કુલ: ૧૨૩ વર્ષમાં (૧૯૦૧-૨૦૨૪) ૧૧૯ વ્યક્તિગત વિજેતાઓ.

કુલ એનાયત પુરસ્કારો: ૧૧૭ (કેટલાક સંયુક્ત પુરસ્કારો).

પુરસ્કાર વિનાના વર્ષો: ૭ (૧૯૧૪, ૧૯૧૮, ૧૯૩૫, ૧૯૪૦-૧૯૪૩).

સંયુક્ત પુરસ્કારો: ૪ પ્રસંગો (૧૯૦૪, ૧૯૧૭, ૧૯૬૬, ૧૯૭૪).

પુરસ્કારનો અસ્વીકાર: ૨ (૧૯૬૪માં જીન-પોલ સાર્ત્ર, ૧૯૫૮માં સોવિયેત સરકાર દ્વારા દબાણ હેઠળ બોરિસ પાસ્તર્નાક).

મરણોત્તર પુરસ્કારો: ૧ (૧૯૩૧માં એરિક એક્સેલ કાર્લફેલ્ડટ).

મહિલા વિજેતાઓ: ૧૮ (કુલના ૧૫.૧%).

પુરુષ વિજેતાઓ: ૧૦૧ (કુલના ૮૪.૯%).

પ્રતિનિધિત્વ કરતી ભાષાઓ: ૨૫ જુદી જુદી ભાષાઓ.

સૌથી સામાન્ય: અંગ્રેજી (૨૯), ફ્રેન્ચ (૧૬), જર્મન (૧૪), સ્પેનિશ (૧૧), સ્વીડિશ (૭), રશિયન (૬).

શૈલીઓ:

નવલકથા: ૬૨ વિજેતાઓ.

કવિતા: બીજા ક્રમે ૪૫ વિજેતાઓ.

નાટક: ત્રીજા ક્રમે ૨૦ વિજેતાઓ.

ફિલસૂફી/નિબંધો: ૮ વિજેતાઓ.

અન્ય શ્રેણીઓ: ટૂંકી વાર્તાઓ, ઐતિહાસિક લેખન, નોન-ફિક્શન, સંગીત.

ભૌગોલિક વિતરણ: ૬ ખંડોનું પ્રતિનિધિત્વ, તાજેતરના દાયકાઓમાં વૈશ્વિક વિવિધતામાં વધારો થયો છે.